Hellodox on Facebook Hellodox on Facebook Hellodox on linkedin Hellodox on whatsup Hellodox on Twitter
अल्ट्रासाऊंड  फॉर  इन्फेर्टिलिटी
#वैद्यकीय चाचणी तपशील#वंध्यत्व


बांझपन साठी अल्ट्रासाऊंड

बांबूसाठी अल्ट्रासाऊंड म्हणजे काय?
अल्ट्रासाऊंड स्कॅन बांबूपन चाचणी आणि प्रजनन उपचारांचा एक आवश्यक भाग आहे. जर आपल्याकडे आधीपासूनच मूल असेल तर आपण मध्य-ते-शेवटच्या गर्भधारणादरम्यान केलेल्या अल्ट्रासाऊंडच्या बाबतीत परिचित असू शकता. जरी आपल्याकडे मूल नसले तरीही आपण चित्रपट किंवा दूरदर्शनवर गर्भधारणा अल्ट्रासाऊंड परीक्षा पाहिली असतील. किंवा, कदाचित, मित्र किंवा कौटुंबिक सदस्याने आपल्या जन्माच्या मुलाची अल्ट्रासाऊंड प्रतिमा आपल्याबरोबर सामायिक केली असेल.

मध्य-ते-दरम्यान गर्भधारणेदरम्यान केल्या जाणारी अल्ट्रासाऊंड सहसा उदर अल्ट्रासाऊंड असतात. दुसऱ्या शब्दात, एक ट्रान्सड्यूसर (अल्ट्रासाऊंडसाठी आवाज निघते आणि ध्वनी लाट प्राप्त करणारे उपकरण) ओटीपोटात फिरते.

प्रजनन चाचणी आणि उपचारांसाठी, बहुतेक अल्ट्रासाऊंड ट्रांसव्हॅगिनलीप्रमाणे केले जातात- म्हणजेच योनिमार्फत एक पातळ विशिष्ट वंड सह.

अल्ट्रासाऊंड त्रासदायक नसतात, तरीही ते किंचित असुविधाजनक असू शकतात.

बांझपन चाचणी दरम्यान, अल्ट्रासाऊंड स्कॅन अंडाशया, एंडोमेट्रियल अस्तर आणि गर्भाशयात माहिती प्रदान करु शकतात. डिम्बग्रंथींचे संचय, गर्भाशयाच्या आकारास अधिक तपशीलासाठी आणि फॅलोपियन नलिका खुली किंवा अवरोधित केलेली असली तरीही त्याचे मूल्यांकन करण्यासाठी विशिष्ट अल्ट्रासाऊंडचा वापर केला जाऊ शकतो.

प्रजनन प्रक्रियेदरम्यान, अल्ट्रासाऊंड अंडाशयातील कूप विकास आणि एंडोमेट्रियल अस्तरच्या जाडीचा आढावा घेण्यासाठी वापरला जातो. आयव्हीएफच्या दरम्यान अंड्याचे पुनर्प्राप्ती करण्यासाठी अल्ट्रासाऊंडचा वापर केला जातो, योनिमार्गातून अंडाशयापर्यंत सुईचे मार्गदर्शन होते. काही डॉक्टर गर्भ हस्तांतरण दरम्यान अल्ट्रासाऊंड वापरतात.

आपण गर्भवती झाल्यास, आपल्या प्रजननक्षम एंडोक्राइनोलॉजिस्ट आपल्या नियमित ओबी / जीवायएनमध्ये स्थानांतरित करण्यापूर्वी काही अल्ट्रासाऊंड ऑर्डर करू शकतात.

बांझपन अल्ट्रासाऊंड स्कॅन मूलभूत:
अल्ट्रासाऊंड आपल्या अंतर्गत अवयवांची प्रतिमा तयार करण्यासाठी उच्च-फ्रिक्वेंसी ध्वनी लाटा वापरुन कार्य स्कॅन करते. आपण आवाज लाटा ऐकण्यास सक्षम होणार नाही.

ट्रान्सड्यूसर हा एक अल्ट्रासाऊंड दरम्यान वापरलेला एक उपकरण आहे जो उत्सर्जित करतो आणि हे उच्च-वारंवारता आवाज लाटा प्राप्त करतो. प्रजनन चाचणी आणि उपचार दरम्यान, तंत्रज्ञाने दोन भिन्न प्रकारचे ट्रान्सड्यूसर उपकरण वापरण्याची शक्यता आहे: उदर अल्ट्रासाऊंडसाठी वापरली जाणारी एक आणि दुसर्या सेकंदाला ट्रॅव्हॅगिन्यली वापरली जाते.

ओटीपोटाच्या अल्ट्रासाऊंड दरम्यान, आपल्या पोटावर एक जेल चोळण्यात येते. नंतर, उष्मायनास हळूहळू हलक्या पातळीवर हलवले जाते. जेल आपल्या त्वचेवर ट्रान्सड्यूसरला स्लाइड करणे सोपे करते.

ट्रान्सव्हॅग्नल अल्ट्रासाऊंड दरम्यान, ट्रान्सड्यूसरचा आकार पातळ, लांब भांडासारखा असतो. कंडोम वर कंडोम ठेवलेला आहे आणि कंडोमवर स्नायू जळजळ आहे.

तंत्रज्ञाने आपल्याला ट्रांन्सड्यूसर वाँडचा हँडल हाताळतील, जेणेकरून आपण सहजपणे आपल्या योनिच्या आत हळू हळू ट्रान्सड्यूसर ठेवू शकता. त्यानंतर आपण हँडल ऑफ टेक्नशियनकडे वळवाल जे परीक्षा घेतील.

ट्रान्सड्यूसरद्वारे ध्वनी लाटा निघतात. ते आपले अंतर्गत अंग दाबल्यावर ते प्रतिध्वनी (किंवा बाउंस) करतात. अल्ट्रासाऊंड मशीन या सिग्नलची व्याख्या करते आणि त्यास डिजिटल प्रतिमेमध्ये वळवते.

उदर अल्ट्रासाऊंडपूर्वी, आपल्या डॉक्टरांनी आपल्याला आपल्या परीक्षणाच्या काही तासांपूर्वी अनेक कप पाणी पिण्याची विनंती केली असेल परंतु आपण मूत्रपिंडाची गरज असल्याचा विचार केल्यास आपण स्वत: ला मुक्त करणार नाही अशी विनंती करेल. (आपल्याला कदाचित जाण्याची इच्छा असेल!)

पूर्ण मूत्राशय आपल्या अंतःकरणातून बाहेर पडतो, म्हणून आपले प्रजनन अवयव बघणे सोपे होते. एकदा पेटी अल्ट्रासाऊंड संपल्यानंतर आपण बाथरूम वापरण्यास सक्षम असाल.

तथापि, प्रजनन चाचणी आणि उपचारांसाठी आवश्यक तपशील पाहण्यासाठी, ट्रान्सव्हॅग्नल अल्ट्रासाऊंड आणखी चांगल्या प्रतिमा प्रदान करते.

ट्रान्सव्हॅग्नल ट्रान्सड्यूसर टिप गर्भाशयाच्या खालीच ठेवली जाते जी आपल्या प्रजनन अवयवांच्या अगदी जवळ आहे.

उदर आणि ट्रान्सव्हॅग्नल अल्ट्रासाऊंड शिवाय, इतर विशिष्ट अल्ट्रासाऊंड स्कॅन आहेत.
जे करण्याची आपले डॉक्टर विनंती करू शकतील.
एन्ट्रल फॉलिकल अल्ट्रासाऊंड मोजणे: हे सामान्य ट्रांसव्हाग्नल अल्ट्रासाऊंड डिव्हाइससह केले जाते, परंतु तंत्रज्ञानास अचूकपणे पूर्ण करण्यासाठी विशिष्ट प्रशिक्षण आवश्यक असते.
एन्ट्रल फॉलिकल अल्ट्रासाऊंड आपल्या डिम्बग्रंथी संसाधनांचे निर्धारण करण्यात मदत करतात आणि शक्यतो पॉलीसिस्टिक डिम्बग्रंथि सिंड्रोम (पीसीओएस) निदान करण्यात मदत करतात. आपल्या मूलभूत प्रजनन कार्यप्रणालीचा भाग म्हणून आपणास एन्ट्रल फॉल्स गणना परीक्षा असू शकते किंवा नाही.
हे स्वतंत्र अल्ट्रासाऊंड स्कॅन म्हणून स्वतंत्रपणे किंवा त्याच वेळी निर्धारित केले जाऊ शकते.
3 डी अल्ट्रासाऊंडः बहुतांश अल्ट्रासाऊंड प्रतिमा द्विमितीय आहे. अॅडव्हान्स टेक्नॉलॉजी आता त्रि-आयामी प्रतिमा देखील तयार करू शकते.
यामुळे काही गर्भाशयाच्या असामान्यता आणि फलोपियन नलिकाची समस्या अधिक चांगले प्रकारे दिसून येते जे विशिष्ट 2 डी अल्ट्रासाऊंड स्कॅनवर दिसत नाहीत.
सोनोहायस्टरोग्राम: एक सोनोहायस्टरोग्राम एक विशिष्ट अल्ट्रासाऊंड आहे ज्यामध्ये कॅथेटर द्वारे गर्भाशयात एक लवण सोल्यूशन हस्तांतरित करणे समाविष्ट असते. लवण सोल्युशन आपल्या गर्भाशयाला भरते, ज्यामुळे आकार आणि कोणत्याही संभाव्य अडचणांमध्ये कल्पना करणे सोपे होते.
एक मूल प्रजनन कार्यपद्धती दरम्यान एक सोनोइस्टरग्राम केला जाऊ शकतो परंतु विशिष्ट परिस्थितींसाठी सामान्यपणे वापरला जातो.

हायस्टरोसेल्पींगो-कॉन्ट्रास्ट सोनोग्राफी (हायकोसो): हे सोनोइस्टेरोग्राफीसारखेच आहे, केवळ हवाई फुग्याचे मिश्रण असलेले डाई किंवा लवणयुक्त सोल्यूशन फॅलोपियन नलिका खुले किंवा अवरोधित आहेत हे निर्धारित करण्यासाठी वापरली जाते.
फॅलोपियन नलिका एचएसजीसह उघडलेली आहे की नाही हे विशेषत: एक्स-रे आहे हे तपासण्यासाठी डॉक्टरांसाठी हे अधिक सामान्य आहे.
एच एस जी वर हैकॉसि असण्याचे फायदे हे आहेत की हायकोसोमुळे एचएसजी पेक्षा कमी अस्वस्थता येऊ शकते.
हायकोसोला विकिरण किंवा आयोडीन प्रदर्शनाची आवश्यकता नसते.
एक हायकोसो सामान्य अॅल्ट्रासाऊंड परीक्षेत त्याच वेळी केले जाऊ शकते (याचा अर्थ असा की एक कमी अपॉईंटमेंट).

आपला डॉक्टर अल्ट्रासाऊंडचे मूल्यांकन करत आहे काय?
सामान्य स्थिती आणि पुनरुत्पादक अवयवांची उपस्थिती: तिथे उपस्थित असलेले सर्वकाही आहे का? सर्वकाही योग्य क्षेत्रात आहे काय?

हे फार मूलभूत प्रश्न असल्यासारखे दिसते, परंतु काही स्त्रिया अंडाशय किंवा गर्भाशयाशिवाय जन्माला येतात.

अंडाशय: अल्ट्रासाऊंड तंत्रज्ञान आपल्या अंडाशयाकडे पाहेल. ती आकार आणि आकार लक्षात घेईल.

अंडाशयावर सामान्य आणि सामान्य नसलेल्या दोन्ही पेशींचा पुरावा देखील तिला मिळेल. मोतीच्या हारसारखे दिसणारे अनेक छोटे सिस्टीम पॉलीसिस्टिक डिम्बग्रंथि सिंड्रोम दर्शवू शकतात. मोठ्या एंडोमेट्रिओमा सिस्टची उपस्थिती कदाचित संभाव्य एंडोमेट्रोसिस दर्शवते.

दुर्मिळ अवस्थेत, कोठार नसलेला द्रव्य अंडाशयावर आढळू शकतो.

एन्ट्रल फॉलिकल गिनती: हे सामान्य बांझपन अल्ट्रासाऊंड स्कॅनचा भाग असू शकते किंवा कदाचित स्वतंत्रपणे निर्धारित केले जाऊ शकते. अंडाशय follicles अंडाशयात आढळले विशिष्ट प्रकारचा follicle आहेत. ते अंडी / ओकोट जीवनशैलीचा भाग आहेत.

कमी डिस्ट्रल फॉल्सची गणना खराब डिम्बग्रंथी संसाधनांना सूचित करते. पीसीओएस दर्शविणारी असामान्यपणे उच्च तीव्र कूप संख्या असू शकते.

गर्भाशय: अल्ट्रासाऊंड तंत्रज्ञान गर्भाशयाच्या आकार, आकार आणि स्थितीकडे लक्ष देईल.

जर अल्ट्रासाऊंड 3 डी असेल तर, बायकोर्न्यूएट किंवा सेप्टेट गर्भाशयासारख्या काही गर्भाशयाच्या असामान्यता कल्पना करणे देखील शक्य आहे.

तंत्रज्ञाने फिब्रोइड्स, पॉलीप्स किंवा एडेनोमिसिससारख्या गर्भाशयाच्या जनतेच्या कोणत्याही संकेतशब्दाकडे देखील पहातील.

हे नेहमी नियमित अल्ट्रासाऊंडसह पाहिले जाऊ शकत नाही. पुढील मूल्यांकनासाठी सोनोहोस्टेरोग्राम किंवा हिस्टेरॉसॉपीची आवश्यकता असू शकते.

एंडोमेट्रियमची जाडी: गर्भाशयाचे अस्तर, एंडोमेट्रियम, जाड आणि मासिक पाळी वाढते म्हणून बदल.

आपल्या परीक्षणाच्या दिवशी, एंडॉमेट्रियम हे त्या अवस्थेत असले पाहिजे या तत्वावर निरोगी संकेत शोधेल.

अल्ट्रासाऊंड तंत्रज्ञान देखील एंडोमेट्रियमची जाडी मोजेल. अंडाशयाच्या आधी ते पातळ असावे आणि ओव्हुलेशननंतर घट्ट असावे.

संभाव्यतः फलोपियन ट्यूब समस्या: मूलभूत अल्ट्रासाऊंड निरोगी फलोपियन नलिका आणण्यास सक्षम नाही. तथापि, नियमित 2 डी अल्ट्रासाऊंडसह फलोपियन ट्यूब पाहिले जाऊ शकते जर ते सूजलेले असेल किंवा द्रवपदार्थाने भरलेले असेल, जे हायड्रोसाल्पिनक्ससह येऊ शकते.

फॅलोपियन नलिका स्पष्ट आणि उघडलेली असल्यास मूलभूत अल्ट्रासाऊंड निर्धारित करू शकत नाही. नलिका खुली किंवा बंद असेल किंवा नाही हे तपासण्यासाठी आपले डॉक्टर बहुधा एचएसजी ऑर्डर करतील.

तथापि, हायस्टोसॉल्पींगो-कॉन्ट्रास्ट सोनोग्राफी (हायकोसो) म्हणून ओळखल्या जाणार्या एका विशिष्ट अल्ट्रासाऊंडसह, नलिका अवरोधित केली आहे की नाही हे शोधून काढण्यासाठी आपले डॉक्टर सक्षम होऊ शकतात.

आसंजनांचे संभाव्य पुरावे: ट्रान्सव्हॅग्नल ट्रान्सड्यूसरसह पुनरुत्पादक अवयवांवर दाबून, तंत्रज्ञाने सहजपणे आणि सहजतेने किंवा ते एकमेकांना पाळत असल्यासारखे दिसतात किंवा नाही हे पाहू शकतात.

टेक हे अल्ट्रासाऊंड वंडचा अंडाशयावर सौम्य धक्का देण्यासाठी देखील वापरू शकतात, हे पाहण्यासाठी ते श्रोणि गुहामध्ये कसे फिरतात. एकमेकांना अडकलेले अंडाशय कधीकधी "चुंबन अंडाशया म्हणतात."

अडचणी प्रजननक्षम अवयवांना मुक्तपणे हलविण्यास प्रतिबंध करतात. अडचण मागील पेल्विक संसर्गापासून किंवा एंडोमेट्रोसिसपासून बनू शकते.

पुनरुत्पादक अवयवांना रक्त प्रवाह: जर आपला डॉक्टर रंग डॉपलर वापरत असेल तर, तांत्रिक श्वास किंवा वस्तुमानाच्या आसपास रक्त प्रवाहचे मूल्यांकन करू शकतील. हे एक निरोगी सिस्ट, एंडोमेट्रियल सिस्ट (एंडोमेट्रीओमा) किंवा डिम्बग्रंथि ट्यूमर यांच्यात फरक करण्यास मदत करते.
अल्ट्रासाऊंड मूल्यांकन करू शकत नाही काय?

काय अपेक्षित आहे ते येथे आहे:

बेसलाइन अल्ट्रासाऊंड स्कॅन: आपल्या डॉक्टरांनी आपल्याला आपल्या नियत भेटीच्या सायकलच्या महिन्याच्या पहिल्या दिवशी आपल्या कार्यालयास कॉल करण्यास सांगितले असेल. ते पुढील काही दिवसात रक्त कार्य आणि अल्ट्रासाऊंडची शेड्यूल करू इच्छित आहेत.

हे आपल्या बेसलाइन अल्ट्रासाऊंड म्हणून ओळखले जाते. प्रजनन औषध सुरू करण्यापूर्वी अंडाशयावर असामान्य सिस्ट नसल्याचे तपासण्याचे हेतू आहे.

काहीवेळा, आपला कालावधी सुरू होण्याआधीच एक जिद्दी कॉर्पस ल्युटेम सिस्ट स्टिक्स. हे धोकादायक नाही आणि सहसा हस्तक्षेप केल्याशिवाय दूर जाईल. तथापि, दरम्यानच्या काळात उपचार विलंब होऊ शकतो. प्रजनन औषधे श्वासोच्छवासाला त्रास देऊ शकतात.

(जेव्हा आपण मासिक पाळी घेत असता तेव्हा हा पहिला ट्रान्सव्हॅग्नल अल्ट्रासाऊंड उद्भवू शकतो. हा एक असुविधाजनक अनुभव असू शकतो, त्याबद्दल शर्मिंदा होण्यासारखे काहीच नाही. अल्ट्रासाऊंड परीक्षेत आपण तिच्या काळात असल्याची पहिली महिला नाही. अल्ट्रासाऊंड तंत्रज्ञानाचा त्रास घ्या.)

फॉल्लिकल ग्रोथ: प्रजननक्षमतेच्या काळात हे एक लक्ष केंद्रीत केंद्रबिंदू आहे. हे सर्व ट्रान्सव्हॅग्नल अल्ट्रासाऊंड स्कॅन आहेत आणि आपल्या उपचारानुसार, आपण स्कॅनपैकी एकासाठी प्रत्येक दोन दिवसात क्लिनिकमध्ये असाल.

डॉक्टर किंवा अल्ट्रासाऊंड तंत्रज्ञान किती फुले विकसित होत आहेत आणि ते किती लवकर वाढत आहेत हे पहात आहेत. अनुवांशिक वाढीच्या आधारावर आपली प्रजननक्षमता औषधे अप किंवा खाली समायोजित केली जाऊ शकते.

एकदा जेव्हा फॉलिकल्स विशिष्ट आकारात पोहोचतात, तेव्हा आपला "ट्रिगर शॉट" (एचसीजीचा इंजेक्शन) किंवा अंडी पुनर्प्राप्ती निर्धारित केली जाईल.

हेदेखील शक्य आहे की खूप कमी किंवा खूप जास्त फॉल्लिकल विकसित होऊ शकतात.

जर आपण आयव्हीएफ उपचारांतून जात आहात आणि काही कमीतकमी काही भाग दिसणार नाहीत तर आपले चक्र रद्द केले जाऊ शकते.

आपल्याकडे आईयूआय किंवा गोंडाड्रोपिन उपचार असल्यास, आणि खूप जास्त फॉलिकल्स वाढत आहेत, एक उच्च ऑर्डर एकाधिक गर्भधारणा धोका टाळण्यासाठी आपला चक्र रद्द केला जाऊ शकतो.

एंडोमेट्रियल जाडी: अल्ट्रासाऊंड तंत्रज्ञान आपल्या एंडोमेट्रियल जाडीची मोजमाप देखील करेल. या माहितीच्या आधारावर, आपले डॉक्टर आपली प्रजनन औषधांची डोस बदलू शकतात.

अल्ट्रासाऊंड-मार्गदर्शित प्रक्रिया: नियंत्रणाचा भाग नसल्यास, अल्ट्रासाऊंडचा देखील उपचार करतानाच वापर केला जाऊ शकतो.

अंडी पुनर्प्राप्तीदरम्यान, आयव्हीएफ उपचारांसाठी, अंडाशयापासून अंडी मिळविण्यासाठी अल्ट्रासाऊंड-निर्देशित सुई वापरली जाते. काही डॉक्टर गर्भ हस्तांतरण दरम्यान अल्ट्रासाऊंड देखील वापरतात.

फॅलोपियन नलिका स्पष्ट आणि उघडलेली असल्यास मूलभूत अल्ट्रासाऊंड निर्धारित करू शकत नाही. नलिका खुली किंवा बंद असेल किंवा नाही हे तपासण्यासाठी आपले डॉक्टर बहुधा एचएसजी ऑर्डर करतील.

तथापि, हायस्टोसॉल्पींगो-कॉन्ट्रास्ट सोनोग्राफी (हायकोसो) म्हणून ओळखल्या जाणार्या एका विशिष्ट अल्ट्रासाऊंडसह, नलिका अवरोधित केली आहे की नाही हे शोधून काढण्यासाठी आपले डॉक्टर सक्षम होऊ शकतात.

आसंजनांचे संभाव्य पुरावे: ट्रान्सव्हॅग्नल ट्रान्सड्यूसरसह पुनरुत्पादक अवयवांवर दाबून, तंत्रज्ञाने सहजपणे आणि सहजतेने किंवा ते एकमेकांना पाळत असल्यासारखे दिसतात किंवा नाही हे पाहू शकतात.

टेक हे अल्ट्रासाऊंड वंडचा अंडाशयावर सौम्य धक्का देण्यासाठी देखील वापरू शकतात, हे पाहण्यासाठी ते श्रोणि गुहामध्ये कसे फिरतात. एकमेकांना अडकलेले अंडाशय कधीकधी "चुंबन अंडाशया म्हणतात."

अडचणी प्रजननक्षम अवयवांना मुक्तपणे हलविण्यास प्रतिबंध करतात. अडचण मागील पेल्विक संसर्गापासून किंवा एंडोमेट्रोसिसपासून बनू शकते.

Dr. Prashant S Mane
Dr. Prashant S Mane
BAMS, Critical Care Medicine Specialist, 10 yrs, Pune
Dr. Pruthviraj  Ugale
Dr. Pruthviraj Ugale
MS/MD - Ayurveda, Ayurveda Diabetologist, 1 yrs, Pune
Dr. Ashwini Hirekar
Dr. Ashwini Hirekar
BHMS, Homeopath Family Physician, 4 yrs, Mumbai Suburban
Dr. Jalpa Desai
Dr. Jalpa Desai
BHMS, Medical Cosmetologist Trichologist, 6 yrs, Pune