गर्भाचे अल्ट्रासाऊंड (सोनोग्राम) हे इमेजिंग तंत्र आहे जी गर्भाशयात गर्भाच्या प्रतिमा तयार करण्यासाठी ध्वनी लाटा वापरते. गर्भ अल्ट्रासाऊंड प्रतिमा आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्यास आपल्या मुलाच्या वाढीचे आणि विकासाचे मूल्यांकन आणि आपल्या गर्भधारणाचे परीक्षण करण्यात मदत करू शकतात. काही प्रकरणांमध्ये, गर्भ अल्ट्रासाऊंड संभाव्य समस्यांचे मूल्यांकन करण्यासाठी किंवा निदान पुष्टी करण्यात मदत करण्यासाठी वापरली जाते.
प्रथम गर्भ अल्ट्रासाऊंड सामान्यतः गर्भधारणाची पुष्टी करण्यासाठी आणि आपण गर्भवती असल्यापासून किती काळ झाला याची कल्पना करण्यासाठी पहिल्या तिमाहीत करण्यात येते. जर आपली गर्भधारणा अजिबात राहिली नाही, तर पुढील अल्ट्रासाऊंड सामान्यत: दुसऱ्या तिमाहीच्या दरम्यान दिली जाते, जेव्हा ऍनाटॉमिक तपशील दृश्यमान असतात. एखाद्या समस्येचा संशय असल्यास, फॉलो-अप अल्ट्रासाऊंड किंवा एमआरआयसारख्या अतिरिक्त इमेजिंग चाचण्यांची शिफारस केली जाऊ शकते.
भ्रूण अल्ट्रासाऊंडच्या दोन मुख्य प्रकार आहेत, ट्रान्सव्हॅग्नल अल्ट्रासाऊंड. या प्रकारच्या गर्भाच्या अल्ट्रासाऊंडसह, ध्वनी लाटा पाठविण्यासाठी आणि प्रतिबिंब गोळा करण्यासाठी आपल्या योनिमध्ये ट्रान्स्ड्यूसर नावाचे एक उपकरण ठेवले जाते. ट्रान्सव्हॅगिनल अल्ट्रासाऊंडचा वापर लवकर गर्भधारणादरम्यान केला जातो. जर ट्रांसबॅडोमिनल अल्ट्रासाऊंडने पुरेशी माहिती पुरविली नसेल तर अल्ट्रासाऊंडचा देखील हा प्रकार केला जाऊ शकतो.
ट्रांसबडोमिनल अल्ट्रासाऊंड.
ट्रान्सबाडॅमिनल फेटल अल्ट्रासाऊंड आपल्या पोटावर एक ट्रान्सड्यूसर हलवून केले जाते.
इतर प्रकारचे ट्रान्सॅबडोमिनल अल्ट्रासाऊंड उपलब्ध आहेत,
विशेषीकृत सोनोग्राफीय मूल्यांकन. अशा प्रकारच्या परीक्षेत विशिष्ट परिस्थितींमध्ये आवश्यक असू शकते, जसे की जेव्हा गर्भाच्या असामान्यता ज्ञात किंवा संशयास्पद असतात. या परिस्थितीत, अधिक तपशीलवार मूल्यांकन असामान्यतेबद्दल अतिरिक्त माहिती प्रदान करू शकते.
3 डी अल्ट्रासाऊंड ही परीक्षा त्रि-आयामी डेटाचे द्वि-आयामी प्रदर्शन प्रदान करते. या प्रकारचा अल्ट्रासाऊंड कधीकधी आरोग्य सेवा प्रदात्यांना चेहर्याचा असामान्यपणा किंवा न्यूरल ट्यूब दोष ओळखण्यात मदत करण्यासाठी वापरला जातो.
डॉपलर अल्ट्रासाऊंड. डॉपलर अल्ट्रासाऊंड अल्ट्रासाऊंड लाटामध्ये किंचित बदल मोजतात कारण ते रक्त पेशीसारख्या हलणार्या वस्तू बंद करतात. हे एखाद्या बाळाच्या रक्त प्रवाह बद्दल तपशील प्रदान करू शकते.
फेटल इकोकार्डियोग्राफी. ही परीक्षा मुलाच्या हृदयाचे तपशीलवार चित्र देते. जन्मकुंडलीच्या हृदयरोगाची पुष्टी करण्यासाठी किंवा त्यांचा निषेध करण्यासाठी याचा वापर केला जाऊ शकतो.
ते का केले
प्रथम त्रैमासिका अल्ट्रासाऊंड परीक्षा गर्भधारणेची उपस्थिति, आकार आणि स्थानाचे मूल्यांकन करण्यासाठी, गर्भाची संख्या निर्धारित करण्यासाठी आणि आपण गर्भधारणा किती काळ (गर्भावस्थेच्या वयाची) आहे याचा अंदाज घेण्यासाठी केला जातो. अल्ट्रासाऊंडचा वापर प्रथम तिमाही अनुवांशिक स्क्रीनिंग तसेच आपल्या गर्भाशयाच्या किंवा गर्भाशयाच्या विकृतींसाठी स्क्रीनिंग देखील केला जाऊ शकतो.
दुसऱ्या किंवा तिसऱ्या तिमाहीत गर्भधारणा समेत गर्भधारणेच्या अनेक वैशिष्ट्यांचे मूल्यांकन करण्यासाठी मानक अल्ट्रासाऊंड केले जाते. ही परीक्षा सामान्यत: गर्भावस्थेच्या 18 आणि 20 आठवड्यांच्या दरम्यान केली जाते. तथापि, या अल्ट्रासाऊंडचा कालावधी लठ्ठपणासारख्या कारणास्तव बदलला जाऊ शकतो, ज्यामुळे गर्भाच्या दृश्यमानतेस मर्यादा येऊ शकते.
दुसऱ्या आणि तिसऱ्या तिमाहीत दरम्यान, जेव्हा एखाद्या विशिष्ट प्रश्नाची तपासणी आवश्यक असते तेव्हा मर्यादित अल्ट्रासाऊंड मूल्यांकनाची आवश्यकता असू शकते. गर्भाच्या वाढीचे मूल्यांकन आणि अम्नीओटिक फ्लुइड व्हॉल्यूमचा अंदाज समाविष्ट आहे. आपल्या इतिहासाच्या किंवा इतर प्रसुतीपूर्व परीणामांच्या परिणामांवर आधारित विसंगतीचा संशय असल्यास विशिष्ट किंवा तपशीलवार परीक्षा केली जाते.
आपले हेल्थ केअर प्रदाता गर्भ अल्ट्रासाऊंडचा वापर करू शकतात:
गर्भधारणा आणि त्याचे स्थान याची पुष्टी करा. काही गर्भ फॅलोपियन नलिकेत गर्भाशयाच्या बाहेर विकसित होतात. गर्भाच्या अल्ट्रासाऊंडमुळे आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्यास गर्भाशयाच्या बाहेर गर्भधारणा शोधण्यास मदत होते (एक्टोपिक गर्भावस्था).
आपल्या बाळाच्या गर्भधारणाची वय निर्धारित करा. बाळाचे वय जाणून घेणे आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्यास आपली देय तारीख निर्धारित करण्यास आणि आपल्या गर्भधारणादरम्यान विविध मैलाचा मागोवा घेण्यास मदत करू शकते.
बाळांची संख्या निश्चित करा. आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्यास एकाधिक गर्भधारणेस शंका असल्यास, बाळांची संख्या निश्चित करण्यासाठी अल्ट्रासाऊंड केले जाऊ शकते.
आपल्या मुलाच्या वाढीचे मूल्यांकन करा. आपले बाळ सामान्य दराने वाढत आहे काय हे निर्धारित करण्यासाठी आपला आरोग्य सेवा प्रदाता अल्ट्रासाऊंड वापरू शकतो. अल्ट्रासाऊंडचा वापर आपल्या मुलाच्या हालचाली, श्वासोच्छवासाचे आणि हृदयविकाराचे निरीक्षण करण्यासाठी केला जाऊ शकतो.
प्लेसेंटा आणि अम्नीओटिक द्रव पातळीचा अभ्यास करा. प्लेसेंटा आपल्या बाळाला पोषक तत्त्वे आणि ऑक्सिजन समृध्द रक्त पुरवतो. गर्भधारणेदरम्यान गर्भाशयात बाळाच्या आसपास असलेल्या द्रवपदार्थात खूप जास्त किंवा खूपच कमी अम्नीओटिक द्रव - किंवा प्लेसेंटासह गुंतागुंतांना विशेष लक्ष देणे आवश्यक आहे. अल्ट्रासाऊंड बाळाच्या आसपास प्लेसेंटा आणि अम्नीओटिक द्रव्यांचे मूल्यांकन करण्यात मदत करू शकते.
जन्म दोष ओळखणे. अल्ट्रासाऊंड आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्यास काही जन्माच्या दोषांसाठी मदत करू शकते.
गुंतागुंत तपासा. आपण रक्तस्त्राव करत असल्यास किंवा इतर गुंतागुंत असल्यास, अल्ट्रासाऊंड आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्यास कारणीभूत ठरविण्यात मदत करू शकते.
इतर जन्मपूर्व चाचण्या करा. आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्याने अल्ट्रासाऊंडचा वापर काही विशिष्ट प्रसवपूर्व चाचण्यांमध्ये सूक्ष्म प्लेसमेंटच्या मार्गदर्शनासाठी करू शकता जसे की अॅनिनिसेनेसिस किंवा कोरियोनिक विल्स सॅम्पलिंग.
वितरण करण्यापूर्वी गर्भाची स्थिती निर्धारित करा. तिसऱ्या तिमाहीच्या शेवटी बहुतेक बाळांना मुख्य परीक्षेत स्थान दिले जाते. ते नेहमी होत नाही तरी. अल्ट्रासाऊंड इमेजिंग मुलाच्या प्रेझेंटेशनची पुष्टी करू शकते जेणेकरुन आपले हेल्थ केअर प्रदाता वितरणासाठी पर्याय चर्चा करू शकेल.
गर्भाशयाचे अल्ट्रासाऊंड फक्त वैद्यकीय कारणांसाठीच केले पाहिजे. गर्भाशयाचे अल्ट्रासाऊंड केवळ बाळाच्या सेक्सचे निर्धारण करण्याची शिफारस केलेली नाही. त्याचप्रमाणे, लेटल अल्ट्रासाऊंडला केवळ देस्टेक व्हिडिओ किंवा चित्रे तयार करण्याच्या उद्देशाने शिफारस केली जात नाही.
जर आपले हेल्थ केअर प्रदाता गर्भाच्या अल्ट्रासाऊंडचा सल्ला देत नाही तर आपल्याला अल्ट्रासाऊंड देऊ शकेल अशी आश्वासन आपल्याला आवडेल, आपल्या इच्छा प्रदात्यासह आपली इच्छा सामायिक करा जेणेकरुन आपण आणि आपल्या मुलासाठी काय सर्वोत्कृष्ट आहे हे ठरविण्यासाठी आपण एकत्र काम करू शकता.
धोके
डायग्नोस्टिक अल्ट्रासाऊंडचा वापर गर्भधारणेदरम्यान बर्याच वर्षांपासून केला जातो आणि योग्य वेळी वापरल्यास सामान्यपणे सुरक्षित मानले जाते. अचूक प्रमाण प्रदान करणारे कमीतकमी अल्ट्रासाऊंड ऊर्जा वापरली पाहिजे.
गर्भाशयाच्या अल्ट्रासाऊंडमध्ये मर्यादा देखील आहेत. गर्भाशयाचे अल्ट्रासाऊंड सर्व जन्माच्या दोषांचा शोध घेऊ शकत नाही - किंवा नसल्यास जन्म दोष हा चुकीचा असल्याचे कदाचित सूचित करेल.
आपण कसे तयार आहात?
अल्ट्रासाऊंडच्या प्रकारावर अवलंबून गर्भाच्या अल्ट्रासाऊंडच्या आधी आपल्याला विशिष्ट प्रमाणात द्रव पिण्याची किंवा मूत्रपिंड टाळण्यास सांगितले जाऊ शकते. आपले अल्ट्रासाऊंड शेड्यूल करताना, आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्यास निर्देशांसाठी विचारा.
हे देखील लक्षात घ्या की गर्भ अल्ट्रासाऊंड योनी मधून (ट्रान्सव्हॅगिनल) किंवा ओटीपोटा(ट्रान्सॅबडोमिनल) द्वारे केले जाऊ शकते, हे का केले जात आहे किंवा आपल्या गर्भधारणाची स्थिती यावर अवलंबून आहे. जर आपणास ट्रान्सबाडॅमिनल अल्ट्रासाऊंड येत असेल तर सैल कपडे घालण्याचा विचार करा जेणेकरून आपण सहजपणे आपल्या पोटास उघडकीस आणू शकता.
आपण काय अपेक्षा करू शकता?
प्रक्रिया दरम्यान
ट्रान्सबाडॅमिनल फेटल अल्ट्रासाऊंड दरम्यान, आपण परीक्षा टेबलावर रेखांकित कराल आणि आपले ओटीपोट उघडेल. आपल्या आरोग्यासाठी प्रदाता किंवा तंत्रज्ञ आपल्या पोटात एक विशेष जेल लागू करतील. यामुळे ध्वनी लाटा चालवल्या जातील आणि आपल्या त्वचे आणि ट्रान्सड्यूसर दरम्यान हवा दूर होईल.
आपला आरोग्य सेवा प्रदाता किंवा तंत्रज्ञ आपल्या पेटीवर पुढे आणि पुढे ट्रान्सड्यूसर स्कॅन करेल किंवा स्कॅन करेल. आपल्या हाडे आणि इतर उतींना परावर्तित केलेल्या ध्वनी लाटा मॉनिटरवर प्रतिमांमध्ये रूपांतरित केल्या जातील.
आपला आरोग्य सेवा प्रदाता किंवा तंत्रज्ञ आपल्या बाळाच्या शरीर रचनांचा मापन करेल. ठराविक संरचना दस्तावेज करण्यासाठी तो किंवा ती काही प्रतिमा मुद्रित किंवा संग्रहित करू शकेल. आपल्याला कदाचित काही प्रतिमांची प्रतिलिपी दिली जाईल.
आपल्या मुलाच्या स्थिती आणि विकासाच्या चरणावर अवलंबून, आपण चेहरा, हात आणि बोटांनी किंवा हात व पाय काढण्यास सक्षम असाल. आपण आपल्या बाळाला "पाहू" शकत नसल्यास काळजी करू नका. अनावृत्त प्रेक्षकांना समजण्यासाठी अल्ट्रासाऊंड प्रतिमा कठिण असू शकतात. स्क्रीनवर काय आहे हे स्पष्ट करण्यासाठी आपल्या आरोग्य सेवा प्रदाता किंवा तंत्रज्ञानास विचारा.
इतर प्रकारच्या गर्भाच्या अल्ट्रासाऊंड परीक्षणाची प्रक्रिया समान आहे. जर आपल्याला ट्रान्सव्हॅग्नल अल्ट्रासाऊंड येत असेल तर, आपल्याला हॉस्पिटल गाउनमध्ये बदलण्याची किंवा कमर खाली उतरविण्यास सांगितले जाईल. आपण परीक्षेच्या टेबलावर रेखांकित कराल आणि आपले पाय ररक्यांना ठेवतील. ट्रान्सड्यूसरला प्लास्टिकच्या म्यानमध्ये, कंडोमप्रमाणे ढकलले जाईल आणि जेलने स्नेही केले जाईल. आपला आरोग्य सेवा प्रदाता किंवा तंत्रज्ञ आपल्या योनिमध्ये ट्रान्सड्यूसर ठेवेल.