संगणित टोमोग्राफी (सीटी स्कॅन किंवा सीएटी स्कॅन) ही एक नॉनविवासिव्ह डायग्नोस्टिक इमेजिंग प्रक्रिया आहे जी शरीराच्या क्षैतिज, किंवा अक्षीय, प्रतिमा (बर्याच वेळा स्लाइस म्हटले जाणारे) तयार करण्यासाठी एक्स-रे आणि संगणक तंत्रज्ञानाचे संयोजन वापरते. सीटी स्कॅन हाडांच्या, स्नायू, चरबी आणि अवयवांसह शरीराच्या कोणत्याही भागात विस्तृत प्रतिमा दर्शविते. सीटी स्कॅन मानक एक्स-रेपेक्षा अधिक तपशीलवार आहेत.
प्रमाणित क्ष-किरणांमध्ये, शरीराच्या भागाचा अभ्यास केल्याने उर्जेचा एक बीम उद्दीष्ट आहे. त्वचा, हाड, स्नायू आणि इतर ऊतीमधून बाहेर पडल्यानंतर शरीर भागांमागील एक प्लेट उर्जा बीमची भिन्नता कॅप्चर करते. मानक एक्स-रे पासून बरेच माहिती मिळवता येते परंतु अंतर्गत अवयवांची आणि इतर संरचनांबद्दल बरेच तपशील उपलब्ध नाहीत.
गणना केलेल्या टोमोग्राफीमध्ये, एक्स-रे बीम शरीराच्या आसपासच्या मंडळात फिरतात. हे एकाच अंग किंवा संरचनेच्या अनेक भिन्न दृश्यांना अनुमती देते. एक्स-रे माहिती संगणकावर पाठविली जाते जी एक्स एक्स डेटाचा अर्थ लावते आणि मॉनिटरवर दोन-आयामी (2 डी) फॉर्ममध्ये प्रदर्शित करते.
सीटी स्कॅन "कंट्रास्ट" सह किंवा त्याशिवाय केले जाऊ शकतात. कॉन्ट्रास्ट म्हणजे तोंडाद्वारे घेतलेले पदार्थ किंवा इंट्राव्हेनस (चतुर्थ) ओळीत इंजेक्ट केले जाते ज्यामुळे विशिष्ट अवयव किंवा ऊतींचे अध्ययन अधिक स्पष्टपणे दिसून येते. कॉन्ट्रास्ट परीक्षणे आपल्याला प्रक्रियेपूर्वी विशिष्ट कालावधीसाठी उपवास करणे आवश्यक असू शकते. प्रक्रियेपूर्वी आपला डॉक्टर आपल्याला याची माहिती देईल.
रीढ़ की सीटी स्कॅन कण (रीढ़ की हाडे) आणि रीयरल स्ट्रक्चर्स आणि मेरुदंडांच्या मानक एक्स-किरणांपेक्षा ऊतींचे अधिक तपशीलवार माहिती प्रदान करू शकतात, अशा प्रकारे दुखापत आणि / किंवा आजारांवरील रोगांविषयी अधिक माहिती प्रदान करतात.
रीयनेच्या समस्येचे निदान करण्यासाठी इतर संबंधित प्रक्रियांमध्ये मेरुदंडातील एक्स-किरण, चुंबकीय अनुनाद इमेजिंग (एमआरआय), मेयोलोग्राम आणि स्पिरिनचे पॉझिट्रॉन उत्सर्जन टोमोग्राफी (पीईटी) स्कॅन समाविष्ट आहे.
स्पाइनल स्तंभातील ऍनाटॉमी
रीनाय ऑफ ऍनाटॉमी
स्पाइनल कॉलम 33 कशेरुकाचा बनलेला असतो जो स्पोन्सी डिस्क्सद्वारे विभक्त केला जातो आणि विशिष्ट भागात वर्गीकृत केला जातो.
ग्रीक भागात गर्भाच्या सात कशेरुका असतात.
छातीच्या परिसरात थोडासा भाग 12 कशेरुकाचा असतो.
खालच्या भागामध्ये लठ्ठ भागात पाच कशेरुक असतात.
संत्रामध्ये पाच, लहान फ्युज्ड कशेरुक असतात.
चार कोकीजल कशेरुकाचा फ्यूज हा एक हाड बनवण्यासाठी, कोक्सीक्स किंवा टेलबोन म्हणतात.
रीढ़ की हड्डी, केंद्रीय तंत्रिका तंत्राचा एक मोठा भाग कशेरुपी नहरमध्ये स्थित असतो आणि खोपटाच्या बेसपासून खालीच्या वरच्या भागापर्यंत पोहोचतो. रीढ़ की हड्डी रीढ़ की हड्ड्यांसह आणि सेरेब्रोस्पिनील द्रवपदार्थ असलेल्या एक सिरीने घसरली आहे. रीढ़ की हड्डीत मेंदूला आणि त्यातून संवेदना आणि हालचाल सिग्नल असतात आणि बर्याच प्रतिबिंबांवर नियंत्रण ठेवते.
रीतीच्या सीटी स्कॅनसाठी काय कारणे आहेत?
हर्निनेटेड डिस्क, ट्यूमर आणि इतर विकृती, जखमांची मर्यादा, स्पायना बायिफाडा (रीढ़ की जन्मजात दोष एक प्रकार), रक्तवाहिनी विकृती, किंवा स्ट्रक्चरल विसंगती यासाठी रीढ़ाचे मूल्यांकन करण्यासाठी रीढ़ाचे सीटी स्कॅन केले जाऊ शकते. इतर परिस्थिती, विशेषत: जेव्हा एक्स-रे किंवा शारीरिक परीक्षा यासारख्या अन्य प्रकारचे परीक्षा, समाकलित नाहीत. शस्त्रक्रिया किंवा इतर थेरपी सारख्या रीतीने मेरुच्या उपचारांच्या प्रभावाचे मूल्यांकन करण्यासाठी रीतीने वापरल्या जाणार्या सीटीचा देखील वापर केला जाऊ शकतो.
आपल्या डॉक्टराने रीढ़ाच्या सीटी स्कॅनची शिफारस करण्याचे इतर कारण असू शकतात.
सीटी स्कॅनचे धोके काय आहेत?
आपण आपल्या डॉक्टरांना सीटी प्रक्रिया दरम्यान वापरल्या जाणार्या किरणे आणि आपल्या विशिष्ट परिस्थितीशी संबंधित जोखमींबद्दल विचारू शकता. मागील सीटी स्कॅन आणि इतर प्रकारच्या एक्स-रे सारखे विकिरण एक्सपोजरच्या आपल्या मागील इतिहासाचे रेकॉर्ड ठेवणे ही चांगली कल्पना आहे ज्यामुळे आपण आपल्या डॉक्टरांना सूचित करू शकता. रेडिएशन एक्सपोजरशी संबंधित धोके एक्स-रे परीक्षा आणि / किंवा बर्याच काळापासून उपचारांची संमिश्र संख्या संबंधित असू शकतात.
आपण गर्भवती असाल किंवा गर्भवती असल्याची शंका असल्यास आपण आपल्या डॉक्टरांना सूचित करावे. गर्भधारणेदरम्यान रेडिएशन एक्सपोजरमुळे जन्मविकृती होऊ शकते. आपल्यासाठी रीढ़ की सीटी असणे आवश्यक असल्यास, गर्भाशयाला विकिरण प्रदर्शनास कमी करण्यासाठी विशेष सावधगिरी केली जाईल.
स्तनपान करणं सुरू होण्याआधी कॉन्ट्रास्ट सामग्रीची इंजेक्शन घेण्याआधी 24 तासांपर्यंत नर्सिंग माताांनी प्रतीक्षा करावी.
जर कॉन्ट्रास्ट मीडियाचा वापर केला गेला तर प्रसारमाध्यमांवरील ऍलर्जी प्रतिक्रियाचा धोका असतो. ज्या रुग्णांना ऍलर्जी आहे किंवा औषधांवर संवेदनशील आहेत त्यांनी त्यांच्या डॉक्टरांना सूचित केले पाहिजे. अभ्यासातून असे दिसते की 85 टक्के लोक आयोडीनयुक्त कॉन्ट्रास्टपासून प्रतिकूल प्रतिक्रिया अनुभवणार नाहीत; तथापि, आपल्याला कोणत्याही कॉन्ट्रास्ट मीडियावर आणि / किंवा कोणत्याही मूत्रपिंडाच्या समस्येवर कधीही प्रतिक्रिया असल्यास आपल्या डॉक्टरांना आपल्याला कळवावे लागेल. एक रिपोर्ट केलेला समुद्री खाद्य एलर्जी आयोडीनयुक्त कॉन्ट्रास्टसाठी एक विरोधाभास मानली जात नाही.
मूत्रपिंड अपयश किंवा इतर मूत्रपिंडांच्या समस्या असलेल्या रुग्णांना त्यांच्या डॉक्टरांना सूचित करावे. काही प्रकरणांमध्ये, कॉन्ट्रास्ट मीडिया मूत्रपिंड अयशस्वी होऊ शकते. मूत्रपिंडाच्या रोग आणि कॉन्ट्रास्ट एजंट्सच्या प्रभावांनी गेल्या दशकात, रूग्णांसारखे लक्ष वेधले आहे किडनी रोगाशी विरोधाभासानंतर मूत्रपिंडांवरील नुकसानीस जास्त त्रास होतो. तसेच, मधुमेह औषधोपचार करणार्या रुग्णांनी (ग्लूकोफेज) चतुर्थांश असण्याआधी आपल्या डॉक्टरांना सावध केले पाहिजे, कारण ते चयापचयाच्या एसिडोसिस नावाची दुर्मिळ स्थिती होऊ शकते. आपण मेटफॉर्मिन घेतल्यास, आपल्याला प्रक्रियेच्या वेळेस त्यास थांबण्यास सांगितले जाईल आणि नंतर आपल्या इंजेक्शनच्या 48 तासांनंतर प्रतीक्षा करावी. आपण पुन्हा मेटाफॉर्मिन घेणे सुरू करण्यापूर्वी मूत्रपिंड कार्य तपासण्यासाठी रक्त चाचणी आवश्यक असू शकते.
आपल्या विशिष्ट वैद्यकीय स्थितीवर अवलंबून इतर धोका असू शकतात. प्रक्रियेच्या आधी आपल्या डॉक्टरांशी संबंधित कोणत्याही समस्यांविषयी चर्चा करणे सुनिश्चित करा.
सीटी स्कॅनसाठी मी कशी तयारी करू?
जर आपल्याकडे जॉन्स हॉपकिन्स रेडिओलॉजीसह गणना केलेले टोमोग्राफी एंजियोग्राफी (सीटीए) आहे, तर आपण अपॉईंटमेंट करताना आपल्याला विशिष्ट निर्देश दिले जातील.
अभिप्रेत: जर आपण गर्भवती असाल किंवा गर्भवती असाल असे वाटत असेल तर कृपया परीक्षेची वेळ निर्धारित करण्यापूर्वी आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क साधा. इतर पर्यायांबद्दल आपण आणि आपल्या डॉक्टरांसह चर्चा केली जाईल.
कपडे: आपल्याला रुग्ण गाउन बदलण्यास सांगितले जाऊ शकते. तसे असल्यास, आपल्यासाठी एक गाउन प्रदान केले जाईल. वैयक्तिक सामान सुरक्षित करण्यासाठी लॉकर प्रदान केला जाईल. कृपया सर्व पर्सिंग्ज काढून टाका आणि सर्व दागिन्यांचा व घरगुती वस्तू घरी सोडून द्या.
कॉन्ट्रास्ट मीडिया: सीटी स्कॅन बर्याचदा कॉन्ट्रास्ट मीडियाशिवाय आणि विनाकारण केले जातात. कॉन्ट्रास्ट मीडिया शरीराच्या आतील प्रतिमा पाहण्यासाठी रेडिओलॉजिस्टची क्षमता सुधारते.
काही रुग्णांमध्ये आयोडीन-आधारित कॉन्ट्रास्ट मीडिया असणे आवश्यक नाही. आपल्याला आपल्या मूत्रपिंडाच्या कार्यामध्ये समस्या असल्यास, कृपया आपण नियोजित भेटीची वेळ निश्चित करता तेव्हा प्रवेश केंद्र प्रतिनिधींना सूचित करा. आपण कॉन्ट्रास्ट मीडियाशिवाय स्कॅन केले जाऊ शकते किंवा वैकल्पिक प्रतिमा परीक्षा घेऊ शकता.
आपल्याला संमती फॉर्मवर स्वाक्षरी करण्यास सांगितले जाईल जे अंतर्ग्रहण (चौथा) ओळ नामक शिरामधील लहान ट्यूब स्थानांद्वारे इंजेक्शन केलेल्या कॉन्ट्रास्ट मीडियासह जोखीम आणि साइड इफेक्ट्सचे तपशील देईल.
कॉन्ट्रास्टसह सीटी स्कॅनचा सर्वात सामान्य प्रकार म्हणजे दुहेरी कॉन्ट्रास्ट अभ्यासाला ज्याने आपल्या परीक्षेस IV चर्चेच्या व्यतिरीक्त प्रारंभ होण्यापूर्वी एक कॉन्ट्रास्ट मीडिया पिणे आवश्यक आहे. आपण जितक्या अधिक कॉन्ट्रास्ट करू शकता तितकेच रेडिओलॉजिस्टसाठी आपल्या पाचन तंत्राचा दृष्टीकोन अधिक चांगला आहे.
सर्वत्र: कृपया कोणत्याही कॉन्ट्रास्ट मीडियावर ऍलर्जी प्रतिक्रिया असल्यास आपण आपल्या सीटी स्कॅनची शेड्यूल करता तेव्हा प्रवेश केंद्र प्रतिनिधींना सूचित करा. भूतकाळातील कोणत्याही कॉन्ट्रास्ट मीडियावर गंभीर किंवा अॅनाफिलेक्टिक प्रतिक्रिया असल्यास आपणास चतुर्थांश दिले जाणार नाही. भूतकाळातील सौम्य आणि सौम्य प्रतिक्रिया असल्यास, आपल्याला सीटी स्कॅनपूर्वी औषधे घेणे आवश्यक आहे. जेव्हा आपण आपली परीक्षा शेड्यूल कराल तेव्हा या योजनांचा आपल्याशी तपशीलवार चर्चा होईल. कॉन्ट्रास्ट मीडियाला कोणत्याही ज्ञात प्रतिक्रिया आपल्या वैयक्तिक चिकित्सकासह चर्चा करणे आवश्यक आहे.
खाणे / ड्रिंकः जर आपल्या डॉक्टरांनी सीटी स्कॅनला कॉन्ट्रास्टशिवाय ऑर्डर दिला असेल तर आपण आपल्या परीक्षणापूर्वी खाऊ शकता, पिऊ शकता आणि आपल्या निर्धारित औषधे घेऊ शकता. आपल्या डॉक्टरांनी कॉन्ट्रास्टसह सीटी स्कॅन ऑर्डर केल्यास, आपल्या सीटी स्कॅनच्या तीन तास आधी काहीही खाऊ नका. आपल्याला स्पष्ट पातळ पदार्थ पिण्यास प्रोत्साहित केले जाते. आपण आपल्या परीक्षेपूर्वी आपल्या निर्धारित औषधे देखील घेऊ शकता.
आहार: मधुमेही व्यक्तींनी स्कॅन वेळेच्या तीन तास आधी हलके नाश्ता किंवा दुपारचे जेवण घ्यावे. मधुमेहासाठी आपल्या तोंडी औषधांवर अवलंबून, आपल्याला सीटी स्कॅननंतर 48 तासांपर्यंत औषधांचा वापर थांबविण्यास सांगितले जाऊ शकते. आपल्याकडे जॉन्स हॉपकिन्स रेडिओलॉजीसह सीटी स्कॅन असल्यास, आपल्या परीक्षेनंतर तपशीलवार निर्देश दिले जातील.
औषधोपचार: सर्व मरीज सामान्यपणे त्यांची औषधोपचार करू शकतात.
आपल्या वैद्यकीय स्थितीवर आधारित, आपले डॉक्टर इतर विशिष्ट तयारीची विनंती करू शकतात.
सीटी स्कॅनरमध्ये पेशंट
सीटी स्कॅन दरम्यान काय होते?
सीटी स्कॅन बाह्य रूग्णाच्या आधारे किंवा रुग्णालयात आपल्या राहण्याच्या भागावर केले जाऊ शकते. आपल्या स्थितीनुसार आणि आपल्या डॉक्टरांच्या वर्तनांवर प्रक्रिया वेगवेगळी असू शकते.
साधारणपणे, सीटी स्कॅन या प्रक्रियेचे अनुसरण करते:
आपल्याला रुग्ण गाउनमध्ये बदलण्यास सांगितले जाऊ शकते. तसे असल्यास, आपल्यासाठी एक गाउन प्रदान केले जाईल. सर्व वैयक्तिक सामान सुरक्षित करण्यासाठी लॉक दिली जाईल. कृपया सर्व पर्सिंग्ज काढून टाका आणि सर्व दागिन्यांचा व घरगुती वस्तू घरी सोडून द्या.
आपणास कॉन्ट्रास्टसह प्रक्रिया करायची असल्यास, कॉन्ट्रास्ट मीडियाच्या इंजेक्शनसाठी हात किंवा बाहूमध्ये एक इंट्राव्हेनस (IV) ओळ सुरू केली जाईल. तोंडी कंट्रास्टसाठी, आपल्याला गिळण्यासाठी द्रव कॉन्ट्रास्टची तयारी दिली जाईल. काही परिस्थितींमध्ये, कॉन्ट्रास्ट प्रत्यक्षात दिला जाऊ शकतो.
स्कॅनिंग मशीनच्या मोठ्या, गोलाकार ओपनमध्ये स्लाइड करणार्या स्कॅन सारणीवर आपण खोटे बोलणार आहात. प्रक्रिया दरम्यान हालचाली टाळण्यासाठी pillows आणि straps वापरली जाऊ शकते.
स्कॅनर कंट्रोलवर असलेल्या दुसर्या खोलीत तंत्रज्ञानी असेल. तथापि, आपण खिडकीतून तंत्रज्ञानाचा सतत दृष्टीक्षेप कराल. स्कॅनरमधील स्पीकर तंत्रज्ञानास आपल्याशी संवाद साधण्यास आणि ऐकण्यास सक्षम करेल. आपल्याकडे कॉल बटण असू शकेल जेणेकरून आपण प्रक्रिये दरम्यान आपल्याला काही समस्या असल्यास तंत्रज्ञानज्ञाला कळू द्या. तंत्रज्ञानी तुम्हाला सर्व पहात असतील.