रक्ताचा कर्करोग (chronic lymphocytic leukmia):
ल्युकेमिया, अर्थात रक्ताचा किंवा अस्थिमज्जेचा कर्करोग असतो आणि रक्तपेशींची, विशेषतः पांढ-या पेशींची असामान्य वाढ हे त्याची विशेषता असते. हिमॅटोलॉजिकल नीओस्पाज्म नांवाच्या रोगांच्या मोठ्या गटात याचा समावेश होतो.
लक्षणे
अस्थिमज्जेचे नुकसान. यात सामान्य अस्थिमज्जेच्या जागी मोठ्या संख्येनं पांढ-या रक्तपेशी येतात, त्यामुळं चपट्या पेशींची संख्या कमी होते, या पेशी रक्त गोठण्याच्या प्रक्रियेत महत्वाच्या असतात. याचा अर्थ, रक्ताचा कर्करोग असलेल्या लोकांना जखमा होतात, अधिक रक्त वाहते किंवा नीलत्वचा होते.
विषाणूंचा सामना करणा-या पांढ-या पेशी दाबल्या जातात किंवा अकार्यक्षम होतात. त्यामुळं रुग्णाची प्रतिकार यंत्रणा अन्य पेशींवर हल्ला करायला सुरुवात करते.
अंततः, लाल रक्तपेशींची कमतरता होऊन अशक्तपणा येतो, परिणामी श्वास घेण्यात अडचण येते. सर्व लक्षणे ही अन्य रोगांशी जोडता येतात, निदानासाठी रक्ताची चाचणी आणि अस्थिमज्जेची तपासणी आवश्यक असते.
काही इतर संबंधित लक्षणेः
- ताप, थंडी, रात्री घाम येणे आणि फ्लूसारखी इतर लक्षणे
- अशक्तपणा आणि थकवा
- भूक न लागणे किंवा वजन कमी होणे
- सुजलेल्या किंवा रक्ताळलेल्या हिरड्या
- अधिक रक्तस्त्राव (लहान जखमेतून)
- चेतापेशीय लक्षणे (डोकेदुखी)
- वाढलेले यकृत आणि प्लीहा
- सहजपणे जखम होणे
- वारंवार संक्रमण
- हाडात वेदना
- सांधेदुखी
- टॉन्सिल्स सुजणे
ल्युकेमिया याचा अर्थ, पांढरे रक्त. रुग्णांमधे उपचारांच्या आधी पांढ-या पेशींची संख्या अधिक असते. सूक्ष्मदर्शकाखाली ते सहजपणे पाहता येतं. अनेकदा, या पांढ-या पेशी अपक्व किंवा अकार्यक्षम असतात. अधिक प्रमाणातील या पेशी इतर पेशींच्या सामान्य कार्यात हस्तक्षेप करतात.
काही रुग्णांमधे, नियमित रक्त तपासणीत अधिक प्रमाणातील पांढ-या पेशी दिसून येत नाहीत. ही क्वचित आढळणारी स्थिती अल्युकेमिया म्हणून ओळखली जाते. अस्थिमज्जेत तरीही कर्करोगक्षम पांढ-या पेशी असू शकतात, आणि त्या सामान्य रक्तपेशींच्या उत्पादन क्रियेत गडबड करतात. तथापि, त्या रक्तप्रवाहात शिरण्याऐवजी अस्थिमज्जेत राहतात, जिथे त्या रक्तचाचणीत दिसू शकतात. अल्युकेमिया असलेल्या रुग्णात, रक्तप्रवाहातील पांढ-या पेशींची संख्या सामान्य किंवा कमी असू शकते. अल्युकेमिया हा ल्युकेमियाच्या चार मुख्य प्रकारांपैकी कशातही होऊ शकतो, आणि तो विशेषतः हेअरी सेल ल्युकेमियात दिसून येतो.
चार मुख्य प्रकार
ल्युकेमिया हा एक विस्तृत शब्द असून त्यात अनेक रोगांचा समावेश होतो.
चिकित्सा आणि प्रयोगशाळा यांच्या आधारे हा रोग तीव्र आणि जीर्ण प्रकारात विभागला जातो.
तीव्र रक्ताचा कर्करोग यामधे, अपक्व रक्तपेशींचा झपाट्यानं प्रसार होतो. या गर्दीमुळं अस्थिमज्जा सुदृढ पेशींची निर्मिती करु शकत नाही. हा प्रकार मुलं आणि युवा प्रौढांमधे होतो. मारक पेशींची संख्या भरमसाठ वाढून त्या पसरल्याने त्यावर तत्काळ उपाय करणं आवश्यक आहे, या पेशी नंतर रक्तप्रवाहात उतरतात आणि अन्य अवयवांमधे जातात. तथापि, केंद्रीय चेतासंस्थेचा सहभाग सामान्यतः नसतो, तथापि, काहीवेळा हा रोग क्रेनियल नर्व्ह पाल्सीजकरता कारणीभूत ठरतो.
जीर्ण रक्ताच्या कर्करोगात तुलनेनं पक्व, परंतु अद्याप विकृत रक्तपेशींची संख्या वाढते. हा रोग वाढायला अनेक वर्ष लागतात, यातील पेशी सामान्य पेशींपेक्षा अधिक गतीनं निर्माण होतात, त्यामुळं रक्तात अनेक विकृत पांढ-या पेशींची संख्या वाढते. जीर्ण रक्ताचा कर्करोग हा बहुधा वृध्द लोकांमधे होतो, परंतु सैध्दांतिकदृष्ट्या कोणत्याही वयोगटाला होतो. तीव्र रक्ताच्या कर्करोगावर तातडीनं उपचार करणं गरजेचं आहे, तर जीर्ण प्रकार हा उपचार अधिक प्रभावी ठरण्यासाठी त्यावर काही वेळ देखरेख ठेवता येते.
कारणे आणि धोक्याचे घटक
विविध प्रकारच्या रक्ताच्या कर्करोगासाठी केवळ एकच असे कारण ज्ञात नाही. विविध रक्ताच्या कर्करोगांची कारणे विविध असू शकतात, आणि ते कशामुळे होतात याबाबत खूपच कमी ठोस माहिती आहे. संशोधकांना चार संभाव्य कारणांबाबत जोरदार संशय आहेः
- नैसर्गिक किंवा कृत्रिम आयोनायझिग किरणोपचार
- ठराविक प्रकारची रसायने
- काही विषाणू
- अनुवांशिक पूर्वस्थिती
इतर कर्करोगाप्रमाणे, रक्ताचा कर्करोग हा डीएनएतील शारीरिक उत्परिवर्तनामुळे होतो जो ऑन्को जनुकांना कार्यरत करतो किंवा गाठ नष्ट करणा-या जनुकांना अकार्यक्षम बनवतो आणि पेशी मरणे, त्यांचे वर्गीकरण करणे किंवा विभाजन करणे विस्कळीत करतो. हे उत्परिवर्तन उत्स्फूर्तपणे होते किंवा किरणोपचाराच्या संपर्कामुळे होते किंवा कर्करोगजन्य पदार्थांमुळे होते आणि त्यांच्यावर जनुकीय घटकांचा प्रभाव असण्याची शक्यता असते. गोत्र किंवा रोग-नियंत्रक अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की पेट्रोरसायने, जसे, बेंझीन आणि हेयर डाईज यांच्यामुळे काही प्रकारचे रक्ताचे कर्करोग होऊ शकतात.
काही कर्करोगांचा संबंध हा विषाणूंशी जोडलेला आहे. उदाहरणार्थ, काही प्रकारच्या एएलएल प्रकरणी ह्यूमन इम्यूनोडिफीशियन्सी व्हायरस किंवा ह्यूमन टी-लिम्फोट्रॉपिक व्हायरस (एचटीएलव्ही-१ आणि २, ज्यांच्यामुळे प्रौढांमधे टी-सेल ल्युकेमिया किंवा लिम्फोमा होतो) यांच्यामुळे होणा-या विषाणूजन्य संक्रमणाशी संबंध जोडण्यात आला आहे.
तीव्र मायलोजीनस रक्ताचा कर्करोग होण्यासाठी फँकोनी अनिमिया हा देखील धोक्याचा घटक आहे.
रक्ताच्या कर्करोगाचे कारण किंवा कारणे सापडल्याखेरीज, हा रोग टाळण्यासाठी कोणताही मार्ग नाही. कारणे जरी कळाली तरी, त्या अशा बाबी असू शकतात ज्यांचे सहज नियंत्रण होऊ शकत नाही. जसे, नैसर्गिकरित्या होणारे किरणोत्सर्ग, आणि त्यामुळे प्रतिबंधात्मक कारणांसाठी त्यांचा विशेष उपयोग होत नाही.
स्तनाचा कर्करोग
स्तनाचा कर्करोग हा एक स्तनाच्या ग्रंथींमध्ये तयार होणारा कर्करोग आहे. शहरात प्रत्येकी २५ बायकांमध्ये एकीला तर खेड्यात ३० बायकांमध्ये एकीला स्तनांचा कर्करोग असण्याची शक्यता असते. ४० टक्के स्तनाचे कर्करोग हे वय वर्षे ३५ ते ४५ मध्ये आढळतात. यामध्ये काही अंशी अनुवांशिकता आढळते.
प्राथमिक लक्षणे
स्तनाचा कर्करोगातील प्रारंभिक लक्षणे:
- स्तनात गाठ तयार होणे,
- स्तनाच्या त्वचेवर खड्डे पडणे,
- स्तनाच्या त्वचेवर रंग व पोतात बदल,
- बोंडशीत बदल,
- बोंडशीतून रक्त अथवा रंगहीन स्राव येणे.
स्तनांच्या कर्करोगांची कारणे
इतर कर्करोगाप्रमाणे स्तनांच्या कर्करोगांची सुरुवात ही बाहेरील वातावरण आणि आपली आनुवंशिकता याच्याशी निगडीत आहे. आपल्या शरीरातील पेशींची जेंव्हा अनिर्बंध वाढ होऊ लागते तेंव्हा कर्करोगाची लागण होते. त्याच प्रमाणे जेंव्हा स्तनातील पेशींची अनिर्बंध वाढ होते तेंव्हा स्तनाच्या कर्करोगाची लक्षणे दिसू लागतात. स्तनाच्या पेशीत होणाऱ्या बदलाचा संबध स्त्री संप्रेरक एस्त्रोगेन ह्याच्याशी निगडीत असल्याचे वैज्ञानिक रित्या सिद्ध झाले आहे.
लक्षणे व तपासणी
स्त्रियांमध्ये वयोगट ४० वर्षावरील महिला.तसेच ज्यांच्या घराण्यात या कर्करोगाचा इतिहास आहे अशा स्त्रियांना स्तनाच्या कर्करोगाचा धोका असू शकतो.ज्या स्त्रियामध्ये मासिक पाळी लवकर सुरु झाली आहे, ज्या स्त्रिया स्थूल आहेत किंवा ज्या स्त्रिया गर्भधारणा होऊ नये म्हणून नियमित गोळ्या घेत आहेत, अशांमध्ये स्तनाच्या कर्करोगाची शक्यता जास्त असू शकते.जर मुले वयाच्या तिशीनंतर झाली असतील तर अशा स्त्रियांना धोका असू शकतो.
लक्षणे
- स्तनामध्ये गाठ येणे
- स्तनामध्ये दुखणे
- स्तनाच्या टोकाला खाज सुटणे
- स्तनामधून स्त्राव येणे ( दुधाशिवाय)
- स्तनाच्या टोकावर भेगा पडणे व वेदना होणे
- स्तनाची बोंडे आतमध्ये जाणे.
रोग निदान
स्त्रिया स्तनाची तपासणी करून,गाठ असेल तर कुठे व कशी आहे? गाठ वाढते आहे का?हे पाहू शकतात. जर गाठ जाणवली तर डॉक्टरांकडून मॅमोग्राफी करून खात्री करता येईल .तसेच स्कॅन्निंग करूनही खात्री करता येते.त्याचप्रमाणे रक्ताच्या काही तपासण्या (तुमोर मार्कर) करून याबद्दल खात्री करून घेत येते. तसेच सोनोग्राफी करूनही खात्री करता येते.स्तनाच्या कर्करोगाची शंका आल्यास डॉक्टर शेवटी पूर्ण खात्री करण्यासाठी बायोप्सी करायचा सल्ला देतात. बायोप्सी म्हणजे स्तनाच्या गाठीचा तुकडा काढून कर्करोगाची खात्री पटल्यास संपूर्ण गाठ काढून टाकली जाते.
वर्गीकरण
स्तनाच्या कर्करोगाचे वर्गीकरण
- स्तर ०- कर्करोगपूर्व स्थिती, मार्कर तपासण्या होकारात्मक, दुग्धवाहिन्यांमध्ये किंवा इतरत्र गाठ.
- स्तर १ ते ३- कर्करोगाची गाठ स्तनात किंवा लसिकांमध्ये.
- स्तर ४- कर्करोग इतरत्र पसरलेला.
उपचार
स्तनाच्या कर्करोगाचा उपचारामध्ये रोगाचा स्तर व प्रसार यावर अवलंबून रहाते. यामध्ये शस्त्रक्रिया, रसायनोपचार व किरणोत्सर्गाच्या सहाय्याने उपचार केले जातात.
- स्तर ० व १- कर्करोग पूर्व स्थिती गाठ काढण्याची शस्त्रक्रिया केली जाते व औषधांच्या सहाय्याने अटकावाचा प्रयत्न केला जातो.
- स्तर २ ते ३- कर्करोगाची गाठ काढण्याची शस्त्रक्रिया केली जाते व रसायनोपचाराच्या औषधांच्या सहाय्याने प्रयत्न केला जातो. यामध्ये रोग पुनरउदभावाची शक्यता असते.
- स्तर ४- कर्करोग इतरत्र पसरलेला असल्याने भविष्यद्वाणी खराब असते. शस्त्रक्रिया, किरणोत्सर्गाचा वापर व रसायनोपचार यांच्या एकत्रितपणे वापर करून प्रयत्न केला जातो.
स्तनाच्या कर्करोगासाठी ऑपरेशन केल्यानंतर प्रकृती पुन्हा पहिल्यासारखी होण्यासठी लागणारा वेळ प्रत्येक स्त्री साठी वेगळा असू शकतो.
ऑपरेशन नंतर होणारे शारीरिक आणि भावनिक बदल ही एक महत्वाची गोष्ट आहे. पुढील काही लक्षणे ऑपरेशन नंतर स्त्रियांमध्ये दिसू शकतात.
१) चिंता २) भय ३) नैराश्य ४) स्वतःबद्दल कमीपणा ५) लैंगिक संबंधाबद्दल अनिच्छा
ऑपरेशन नंतर आपली मनस्थिती भयमुक्त करणे अत्यंत महत्वाचे आहे. त्याकरिता आपले डॉक्टर, जवळचे नातलग, मित्रपरिवार यांच्याकडून मदत मिळवावी. तसेच ऑपरेशन नंतर दरवर्षी नियमित चाचण्या करून घेणे ही महत्वाचे आहे.
कर्करोगाशी लढण्याची क्षमता
छत्तीसगढ मध्ये पिकविल्या जाणाऱ्या 'गटवान' 'महाराजी' व 'लिचा' या तीन जातीच्या तांदुळात कर्करोगाशी लढण्याची क्षमता असण्याचा दावा भारतीय वैज्ञानिकांनी केला आहे.या जातीमध्ये कर्करोगाशी लढा देण्याचे आवश्यक ते वैद्यकीय गुणधर्म आहेत असे संशोधनातून आढळुन आले आहे. रायपूर येथील इंदिरा गांधी कृषी विद्यापीठ आणि भाभा अणुऊर्जा संशोधन केंद्रात या तांदळाच्या जातीवर अभ्यास करण्यात आला.फुफ्फुस व स्तनाचा कर्करोग यामधील सामान्य पेशींना कोणत्याही प्रकारची हानी न पोहोचविता, तो बरा करण्याची क्षमता या तांदुळांमध्ये आहे असा त्याचे अभ्यासानुसार दावा करण्यात आलेला आहे.यापैकी 'लिचा' या जातीत तर, कर्करोगाच्या पेशींचा प्रचार रोखून त्या नष्ट करण्याची अत्यंत प्रभावी अशी क्षमता आहे असे आढळले.
ब्रेन कर्करोग
ब्रेन ट्यूमरमध्ये मेंदूच्या कर्करोगाचे प्रकार समाविष्ट असतात, परंतु सर्व मेंदूच्या ट्यूमर ह्या कर्करोगात नसतात.
ब्रेन ट्यूमरचा त्यांच्या वर्तनामुळे 1-4 वाढ होतो जसे की वाढीचा वेग आणि ते कसे पसरवायचे. या ग्रेड नंतर निम्न ग्रेड (1-2) आणि उच्च ग्रेड (3-4) मध्ये विभाजित केले जातात, कमी श्रेणीचे ट्यूमर कर्करोग म्हणून गैर-कर्करोग आणि उच्च दर्जाचे ट्यूमर म्हणून परिभाषित केले जातात.
तथापि, हे लक्षात ठेवणे महत्वाचे आहे की फक्त ट्यूमर कमी दर्जाचा आहे, याचा अर्थ असा नाही की आरोग्यविषयक जोखीम किंवा समस्या संबंधित नाहीत. आपल्याकडे उच्च किंवा निम्न ग्रेड ट्यूमर असला तरीही नियमित तपासणी करणे महत्वाचे आहे.
मेंदूचे कर्करोग म्हणजे काय?
मेंदूच्या कर्करोगाचे निदान झाल्यानंतर, 'मस्तिष्क कर्करोग काय आहे' असा प्रश्न आपण विचारू शकता.
आमच्याकडे आपल्या शरीरात कोट्यवधी सेल्स आहेत, जी आपल्या शरीराच्या नैसर्गिक प्रक्रिया आणि कार्य सुधारण्यासाठी मदत करते ज्यामुळे हानी दुरुस्त केली जाऊ शकते.
तथापि, जर मेंदूतील पेशी अनपेक्षित मार्गाने वाढू लागतात तर दुरुस्ती करण्याऐवजी ते अनपेक्षितपणे कारणीभूत ठरतात.
जर हे असामान्य मस्तिष्क पेशी मेंदूच्या आत वाढतात, तर हा प्राथमिक मेंदूतील ट्यूमर होतो. जर पेशी वेगाने वाढतात आणि मेंदूच्या आत पसरतात तर अशाप्रकारे कर्करोगाच्या ट्यूमर तयार होतात आणि परिणामी मेंदूच्या कर्करोगाचे निदान होते.
जर पेशी शरीरात इतरत्र गहाळ झाल्यास, फुफ्फुसा आणि त्या पेशी मेंदूत पसरतात, हे दुय्यम मेंदूचे कर्करोग म्हणून किंवा मेटास्टेसेस म्हणून ओळखले जाते.
मेंदूचा कर्करोग कसा क्रमबद्ध केला जातो
150 पेक्षा जास्त भिन्न ब्रेन ट्यूमर प्रकार आहेत, प्रत्येक नावाचे सेल ज्या प्रकाराने वाढतात त्या नंतर, मेंदूमध्ये त्यांची जागा कशी पसरवायची दर्शवले जाते.
ब्रेन ट्यूमर जो वेगाने वाढतात त्यांना उच्च श्रेणी (ग्रेड 3 मेंदू कर्करोग आणि ग्रेड 4 मेंदू कर्करोग) म्हणून ओळखले जाते.
कधीकधी, लोक या स्टेज 3 मस्तिष्क कर्करोगाचे किंवा चरण 4 मेंदू कर्करोग म्हणून संदर्भित करतील. तथापि 'स्टेज' शब्द बर्याचदा कर्करोगाच्या इतर स्वरूपात वापरला जातो, परंतु मेंदूच्या कर्करोगावर चर्चा करताना हे चुकीचे आहे.
ब्रेन ट्यूमर जे हळूहळू वाढतात आणि सामान्यत: ते कर्करोग नसतात, त्यांना निम्न श्रेणी (ग्रेड 1 मेंदू ट्यूमर आणि ग्रेड 2 मेंदू ट्यूमर) म्हणून ओळखले जाते.
मेंदूचे कर्करोग होण्याची शक्यता वैयक्तिकरित्या भिन्न असते आणि आपल्या वैयक्तिक परिस्थिती आणि मेंदूच्या कर्करोगाच्या निदानानुसार आपल्या वैद्यकीय कार्यसंघाला याबद्दल सल्ला देण्यासाठी सर्वोत्तम स्थान दिले जाते.
मेंदूच्या कर्करोगाचे कारण काय आहे
हे लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे की मेंदूचे कर्करोग टाळण्यासाठी आपण काय केले किंवा काहीच केले नाही.
मोठ्या प्रमाणात, मेंदूच्या कर्करोगाचे ज्ञात कारण नाही, परंतु आपल्या आनुवांशिक किंवा किरणांच्या प्रदर्शनास सामोरे जाणारे जोखमीचे घटक आहेत हे आम्हाला ठाऊक आहे.
एक जीन घेण्यामुळे आपल्याला मेंदूच्या कर्करोगाचा विकास होण्याची अधिक शक्यता असते: असे अनुमान आहे की मेंदूच्या ट्यूमरच्या 20 पैकी एका प्रकरणात आनुवांशिक जीन आढळते. काही अनुवांशिक परिस्थितीमुळे कमी किंवा उच्च दर्जाचे ब्रेन ट्यूमर विकसित होण्याचा धोका वाढू शकतो.
विकिरण प्रदर्शनामध्ये: आपल्या मुलाला रेडिओथेरपी असल्यास काही ब्रेन ट्यूमर प्रकारांचा (मेनिंगिओमा किंवा ग्लिओमा) जास्त धोका आहे, क्वचितच अश्या केस असतात ज्या पाच वर्ष्याच्या आत एकदा येतात.
मेंदूचा कर्करोग बरा होऊ शकतो का?
मेंदू कर्करोगाने निदान झालेले बरेच लोक हे जाणून घेऊ इच्छितात की मेंदूच्या कर्करोगाचे निदान होईल का, तरीही हे वेगवेगळ्या व्यक्तींना वेगवेगळ्या प्रकारचा असू शकतो.
मेंदूचे कर्करोग मस्तिष्कच्या इतर भागामध्ये कमी ब्रेन ट्यूमरपेक्षा पसरतो आणि यशस्वी उपचारानंतर देखील मेंदूचा कर्करोग परत येऊ शकतो.
तथापि, हे ट्यूमरचे स्थान, उपचारांवर त्याचा प्रतिसाद किंवा शस्त्रक्रिया यशस्वी होण्याचे आणि काही प्रमाणात, आण्विक / आनुवंशिक सारख्या बर्याच घटकांवर अवलंबून असते. आपल्या वैद्यकीय कार्यसंघाला आपल्या वैयक्तिक परिस्थिति आणि रोगनिदान संबंधी सल्ला देण्यासाठी सर्वोत्तम केले जाईल.
मेंदूच्या कर्करोगाचे प्रकार
प्रौढांमधील प्राथमिक मेंदूचे सर्वात सामान्य प्रकार ग्लिओब्लास्टोमा आहे.
ग्लिओब्लास्टोमाचे प्राथमिक व दुय्यम प्रकार आहेत. प्राथमिक ग्लियोब्लास्टोमा मेंदूचा उगम होतो आणि प्रथम श्रेणी 4 ग्लियोब्लास्टोमा म्हणून दिसून येतो.
माध्यमिक मेंदू कर्करोग
बहुतेकदा, माध्यमिक कर्करोग हा शरीराच्या एका भागातून कर्करोगाचा प्रसार दुसर्या भागाकडे असल्याचे दर्शवितो, तथापि एक माध्यमिक ग्लियोब्लास्टोमा अद्यापही मेंदूमध्ये उद्भवतो परंतु निम्न श्रेणीतील ब्रेन ट्यूमर प्रकारातून विकसित झाला आहे, ज्याला एस्ट्रोसाइटोमा म्हणतात.
मेंदू कर्क रोग
मेंदूच्या कर्करोगाच्या प्रकारांचे निदान हे वेगवेगळ्या प्रकारांपासून व व्यक्तीस भिन्न असते आणि ट्यूमरचे ठिकाण, उपचारांवर त्याचा प्रतिसाद किंवा शस्त्रक्रिया यशस्वी होण्यासारख्या बर्याच घटकांवर अवलंबून असते. आपल्या वैद्यकीय कार्यसंघाला आपल्या वैयक्तिक परिस्थिती आणि आपल्या मेंदूच्या कर्करोगाच्या निदानानुसार आपल्याला सल्ला देण्यासाठी सर्वोत्तम स्थान दिले जाईल.
जर आपण मेंदूतील कर्करोगाचा प्रकार असमात्र म्हणून वर्गीकृत केला असेल तर याचा अर्थ असा की आपला वैद्यकीय संघ ट्यूमरच्या स्थानासारख्या कारणास्तव शस्त्रक्रिया करण्यास सक्षम नाही. उदाहरणार्थ जर ती मेंदूच्या महत्त्वपूर्ण संरचनांच्या जवळ असेल किंवा कर्करोग ठोस नसेल तर त्यामुळे ट्यूमरच्या काठा ओळखणे कठिण आहे. अशा परिस्थतींमध्ये परिचालन केल्यास निरोगी मेंदूतील ऊतक आणि मेंदूच्या महत्त्वपूर्ण क्षेत्रांना हानी होऊ शकते जे हालचाल, दृष्टी किंवा श्वास नियंत्रित करतात.
हाडांच्या कर्करोगामध्ये घटक ट्युमर आढळतो जो चांगल्या हाडांच्या पेशींना नष्ट करतो. हाडांचे कर्करोग प्राथमिक आणि दुय्यम हाडांच्या कर्करोगात विभागले गेले आहे: हाडांच्या पेशींमध्ये प्राथमिक हाडांच्या कर्करोगाचे स्वरूप आणि द्वितीयक हाडांचे कर्करोग इतरत्र हाडे बनते.
या लेखात, आम्ही हाडांच्या कर्करोगासाठी जगण्याची दर, प्रकार, कारणे, लक्षणे आणि उपचारांवर चर्चा करू.
हाडांच्या कर्करोगावर जलद तथ्यः
घातक ट्यूमर घातक हाडे ट्यूमरपेक्षा अधिक सामान्य असतात.
वेगवेगळ्या प्रकारचे हाडांच्या कर्करोगाचे प्रकार आहेत.
सुरुवातीच्या लक्षणांमध्ये प्रभावित क्षेत्रातील वेदनांचा समावेश असू शकतो.
डायग्नोस्टिक चाचण्यांचा एक श्रेणी हाडांच्या कर्करोगाचे निदान करण्यात मदत करू शकते.
रेडिओथेरेपी, केमोथेरपी आणि सर्जरीचा वापर हाडांच्या कर्करोगाच्या उपचारांसाठी केला जाऊ शकतो.
उपचार. हाडांच्या कर्करोगासाठी उपचारांचा प्रकार अनेक घटकांवर अवलंबून असतो, यासह:
- हाडांच्या कर्करोगाचा प्रकार
- ते कुठे स्थित आहे
- ते किती आक्रमक आहे
- ते स्थानिक आहे किंवा पसरलेले आहे
हाडांचा कर्करोग हाताळण्यासाठी तीन मार्ग आहेत. ही शस्त्रक्रिया, विकिरण थेरेपी आणि केमोथेरपी आहेत.
शस्त्रक्रिया
शस्त्रक्रियेने ट्यूमर आणि त्याच्या आसपास असलेल्या काही हाडांची उती काढून टाकण्यात येते . जर काही कर्करोग मागे राहिले तर ते वाढू शकते आणि शेवटी पसरते.
लिंब-स्पायरिंग शस्त्रक्रिया, याला अंगरक्षक साल्वेज सर्जरी असेही म्हटले जाते, याचा अर्थ असा आहे की शस्त्रक्रिया न करता शस्त्रक्रिया करण्यात येते. ह्रदयातील हाडे पुनर्स्थित करण्यासाठी सर्जन शरीराच्या दुसर्या भागातून काही हाडे घेऊ शकतो किंवा कृत्रिम हाडे फिट होऊ शकतात.
काही प्रकरणांमध्ये, तथापि अंगाचे विच्छेद आवश्यक असू शकते.
रेडिएशन थेरेपी
रेडिओथेरपीचा वापर बर्याच कर्करोगांच्या प्रकारांच्या उपचारांमध्ये केला जातो. यात कर्करोगाच्या पेशी नष्ट करण्यासाठी उच्च-ऊर्जा एक्स-किरण किंवा कणांचा वापर केला जातो. रेडिओथेरपी ट्यूमर पेशींच्या आत डीएनए हानी करून कार्य करते, त्यांना पुनरुत्पादन प्रतिबंधित करते.
रेडिओथेरेपी यासाठी वापरली जाऊ शकतेः
संपूर्ण ट्यूमर नष्ट करून रुग्णाला बरे करणे.
अधिक प्रगत कर्करोगांमध्ये वेदना कमी करणे.
नंतर ट्यूमर संक्रमित करणे , नंतर त्यास शस्त्रक्रिया करणे सोपे करते.
शस्त्रक्रियेनंतर मागे राहिलेल्या कर्करोगाच्या पेशी नष्ट करणे.
एकत्रित थेरपी म्हणजे रेडिओथेरपी एकत्रित दुसर्या प्रकारचा थेरपी. काही प्रकरणांमध्ये हे अधिक प्रभावी असू शकते.
केमोरायडिएशन किंवा रेमोथेरपी केमोथेरपीसह एकत्रित केले जाऊ शकते.
केमोथेरपी
केमोथेरपीमध्ये रोगाचा उपचार करण्यासाठी रसायनांचा वापर केला जातो. अधिक विशेषतः, कर्करोगाच्या पेशींचा नाश करण्यासाठी याचा अर्थ होतो. केमोथेरपीमध्ये पाच संभाव्य ध्येये आहेत:
एकूण सूट : केमोथेरपीचा हेतू रुग्णाला बरे करण्याचा उद्देश आहे. काही प्रकरणांमध्ये, केवळ केमोथेरपीच संपूर्णपणे कर्करोगापासून मुक्त होऊ शकते.
संयुक्त उपचार : केमोथेरपी इतर उपचारांना मदत करू शकते जसे रेडिओथेरपी किंवा सर्जरी, चांगले परिणाम देतात.
विलंब किंवा पुनरावृत्ती टाळण्यासाठी: केमोथेरपी, कर्करोगाच्या परत येण्यापासून रोखण्यासाठी वापरल्यास, बहुतेकदा ट्यूमरचा शस्त्रक्रिया काढून टाकल्यानंतर वापरली जाते.
कर्करोगाच्या प्रगतीस मंद करणे : केमोथेरपी कर्करोगाच्या प्रगतीस मंद करू शकते.
केमोथेरपीमुळे लक्षणे दूर करण्यातही मदत होऊ शकते; कर्करोग असलेल्या रुग्णांसाठी याचा वापर अधिक प्रमाणात केला जातो.
कारणे
डॉक्टर अनिश्चित किंवा निश्चित कारणांमुळे, पेगेट रोगासारख्या दीर्घकालीन दाहक आजार असलेल्या रूग्णांना जीवनात नंतर हाडांच्या कर्करोगाने विकसित होण्याचा लक्षणीय धोका असतो, तथापि, कोणालाही हाडांच्या कर्करोगात हे संक्रामक नाही.
लोकांना खालील गटांना हाडे कर्करोग विकसित होण्याचा धोका असतो:
20 वर्षे वयोगटातील मुले किंवा तरुण प्रौढ
ज्या लोकांना विकिरण थेरेपी मिळाली आहे
पेगेट रोगाचा इतिहास असलेल्या व्यक्ती
जवळच्या लोकांसह ज्यांना हाडांचे कर्करोग आहे
आनुवांशिक रेटिनोब्लास्टोमा असलेले लोक, डोळ्यातील कर्करोगाचा एक प्रकार जो सामान्यतः अत्यंत लहान मुलांवर प्रभाव पाडतो
लि-फ्रॉम्युनी सिंड्रोम असलेले लोक.
लक्षणे
रुग्णाला सुरुवातीला प्रभावित भागात वेदना होतात. कालांतराने, वेदना आणखी वाईट आणि सतत होत जाते. काही प्रकरणांमध्ये, वेदना सूक्ष्म असते आणि रुग्ण कदाचित काही महिने डॉक्टरकडे जाऊ शकत नाही.
इविंग सारकोमा सह वेदना वाढणे इतर हाडांच्या कर्करोगापेक्षा वेगाने वाढते. सामान्यत, हाडांच्या कर्करोगात वेदना जास्त असते, नांगरणे आणि कायमस्वरुपी पात्र आहे. इतर लक्षणे समाविष्ट आहेतः
प्रभावित क्षेत्रात सूज
कमकुवत हाडे ज्यामुळे फ्रॅक्चरमध्ये लक्षणीय धोका असतो
अनावश्यक वजन कमी करणे
प्रभावित भागात एक गठ्ठा
जरी कमी सामान्य असले तरी रुग्णाला ताप, थंडी आणि रात्रीचे घाम देखील येऊ शकतात.
रक्त कर्करोग
आपले रक्त वेगवेगळ्या पेशींचे बनलेले असते ज्यामध्ये लाल रक्तपेशी, ऑक्सिजन वाहून नेण्यासाठी, प्लेटलेट्स रक्त रक्तात आणि पांढर्या रक्त पेशींना संक्रमण लढविण्यास मदत करतात. ते सर्व मूलतः स्टेम सेल्समधून येतात, ज्यामध्ये ते कोणत्याही प्रकारचे रक्त पेशी विकसित होतात आणि परिपक्व होतात. या प्रक्रियेतील समस्या, 'भेदभाव' म्हणून ओळखल्या जाणार्या सर्व रक्त कर्करोगांच्या मुळांवर आहेत. वेगवेगळ्या प्रकारचे रक्त कर्करोग हे केव्हा आणि कसे होतात यावर अवलंबून असतात.
ही समस्या आपल्या शरीराला मोठ्या संख्येने अपरिपक्व रक्त पेशी तयार करते ज्यामुळे त्यांची कृती योग्यरित्या पूर्ण होऊ शकत नाही. ते आपल्या हाडांच्या मज्जाला 'क्लॉग' देखील करू शकतात, ज्यामुळे इतर प्रकारचे रक्तपेशी त्यांच्या कामास देखील प्रतिबंधित करतात.
दुर्दैवाने, रक्त कर्करोग मोठ्या संख्येने प्रभावित करतो. प्रत्येक 14 मिनिटांनंतर, यूकेमधील एखाद्याला रक्ताचा कर्करोग असल्याचे सांगण्यात आले. त्या दिवशी 104 लोक असतात. म्हणून आपण नक्कीच एकटे नाही.
रक्त कर्करोगाचे वर्गीकरण तीन गटांमध्ये केले जाते. आम्ही प्रत्येक गटाच्या काही सामान्य उदाहरणांवरील माहिती एकत्रित केली आहे ज्यामुळे आपण आपल्या परिस्थितीबद्दल अधिक जाणून घेऊ शकता. आम्ही अशा संस्थांशी देखील दुवा साधतो जे अतिरिक्त सल्ला आणि समर्थन देतात.
ल्युकेमिया
लिम्फोमा
मायलोमा
उपचार पर्याय काय आहेत?आपल्या इतर वैद्यकीय कार्यसंघास आपल्या कॅन्सरवर उपचार करण्याचा निर्णय घेईल - एकतर स्टेम सेल प्रत्यारोपणाच्या आधी किंवा त्याऐवजी.
एन्थोनी नोलन देखील इम्पॅक्ट भागीदारीचे समर्थन करते जे यूकेमध्ये क्लिनिकल ट्रायल्सचे समन्वय करते जे स्टेम सेल प्रत्यारोपण सुधारण्यावर लक्ष केंद्रित करते. अधिक माहितीसाठी IMPACT वेबसाइट पहा.
आपल्यासाठी आणि आपल्या कुटुंबासाठी अतिरिक्त सल्ला आणि समर्थन कर्करोग संशोधन यूके, मॅकमिलन, ब्लडवाईव्ह, ल्युकेमिया केअर आणि लिम्फोमा असोसिएशनमधून उपलब्ध आहे. मुलांना व किशोरांना सीएलआयसी सर्जेन्ट, द चिल्ड्रन्स कॅन्सर अँड ल्यूकेमिया ग्रुप (सीसीएलजी) आणि टीनेज कर्क ट्रस्ट यांनाही पाठिंबा आहे.
ल्युकेमिया
ल्यूकेमियास हे कर्करोग आहेत जे आपल्या रक्तातील पेशींवर परिणाम करतात, मुख्यतः आपल्या पांढर्या रक्त पेशी आणि हाडे मज्जा. हे पेशी बर्याचदा वेगाने विभाजित करतात आणि योग्यरित्या विकसित होत नाहीत, जे आपल्या रोगप्रतिकार यंत्रणेशी आणि समाधानाशी लढण्यास सक्षम असतात.
बर्याच प्रकारचे ल्यूकेमिया एकतर 'तीव्र' किंवा 'क्रॉनिक' असतात जे ते कसे वागतात यावर आधारित असतात. सर्वसाधारणपणे, तीव्र परिस्थिती अत्यंत वेगाने विकसित होते आणि त्वरित आक्रमकपणे उपचार करणे आवश्यक असते. तीव्र परिस्थिती सामान्यतः अधिक हळुहळू वाढते आणि तीव्र उपचारांची आवश्यकता नसते.
ल्यूकेमियाचे चार मुख्य प्रकार आहेत:
तीव्र मायलोइड ल्युकेमिया (एएमएल)
तीव्र लिम्फोब्लास्टिक ल्युकेमिया (सर्व)
क्रॉनिक मायलोइड ल्युकेमिया (सीएमएल)
क्रॉनिक लिम्फोसाइटिक ल्युकेमिया (सीएलएल)
इतर प्रकार ल्युकेमियामध्ये समाविष्ट आहे:
तीव्र प्रोमिलोसायटिक ल्युकेमिया (एपीएल)
केसांची सेल ल्युकेमिया (एचसीएल)
मोठ्या ग्रॅन्युलर लिम्फोसाइटिक ल्युकेमिया (एलजीएल)
टी-सेल तीव्र लिम्फोब्लास्टिक ल्युकेमिया (टी-ऑल)
क्रॉनिक मायलोमोनोसाइटिक ल्युकेमिया (सीएमएमएल)
जर आपल्याला कमी सामान्य प्रकारचे ल्यूकेमिया किंवा ल्युकेमियाशी संबंधित मायलोप्रोलिफेरेटिव्ह नेओप्लासमॅम्सविषयी अधिक माहिती हवी असेल तर आपण ल्यूकेमिया केअर, रक्तवाही किंवा कर्करोग संशोधन यूके येथे भेट देऊ शकता.
लिम्फोमा
लिम्फोमा हा एक प्रकारचा रक्ताचा कर्करोग आहे जो आपल्या लिम्फॅटिक सिस्टीमवर प्रभाव पाडतो, आपल्या प्रतिरक्षा प्रणालीचा एक महत्त्वाचा भाग जो आपल्या शरीराभोवती पांढर्या रक्त पेशी निर्माण करतो. हे आपल्या रक्तातील कचर्याचे उत्पादन देखील काढून टाकते.
आपल्या लिम्फ नोड्स, अस्थिमज्जा, रक्त, प्लीहा आणि इतर अवयवांसह आपल्या शरीराच्या बर्याच भागांमध्ये लिम्फोमा विकसित होऊ शकतो.
दोन प्रकारचे लिम्फोमा आहेत, ते कसे वागतात आणि त्यांचे उपचार यावर आधारित आहे:
नॉन-हॉजकिन लिम्फोमा
हॉजकिन लिम्फोमा
मायलोमा
मायलोमा (बहुविध मायलोमा म्हणूनही संदर्भित) हा रक्ताचा कर्करोग आहे जो विशिष्ट प्रकारचे पांढर्या रक्त पेशीस प्लाझमा सेल म्हणतात. हे पेशी आपल्या हाडांच्या मज्जातंतू बनवितात आणि अँटीबॉडीज तयार करतात जे संक्रमण लढण्यास मदत करतात.