What is vulvitis?
Vulvitis is not a disease, but refers to the inflammation of the soft folds of skin on the outside of the female genitalia, the vulva. The irritation can be caused by infection, allergic reaction, or injury. The skin of the vulva is especially susceptible to irritation due to its moistness and warmth.



Who is affected by vulvitis?
Any woman of any age can be affected by vulvitis. Girls who have not yet reached puberty or post-menopausal women may be at higher risk of vulvitis. Their lower estrogen levels may make them more susceptible to the condition due to thinner, dryer vulvar tissues.


What causes vulvitis?
Vulvitis can be caused by many factors or irritants, including:
The use of colored or perfumed toilet paper
An allergic reaction to bubble bath or soap used to clean the genital area
Use of vaginal sprays or douches
Irritation by a chlorinated swimming pool or hot tub water
Allergic reaction to spermicide
Allergic reaction to sanitary napkins
Wearing synthetic underwear or nylon pantyhose without a breathable cotton crotch
Wearing a wet bathing suit for extended periods of time
Bike or horseback riding
Fungal or bacterial infections including scabies or pubic lice
Herpes
Skin conditions such as eczema or dermatitis



What are the symptoms of vulvitis?
The symptoms of vulvitis can include:
Extreme and constant itching
A burning sensation in the vulvar area
Vaginal discharge
Small cracks on the skin of the vulva
Redness and swelling on the vulva and labia (lips of the vagina)
Blisters on the vulva
Scaly, thick, whitish patches on the vulva
The symptoms of vulvitis can also suggest other disorders or diseases of the genitals. If you are experiencing any of these symptoms, you should consult your healthcare provider.

What is vaginal cancer?
Vaginal cancer happens when malignant (cancerous) cells form in the vagina. It is a very uncommon disease. The vagina, also known as the birth canal, is a hollow channel that goes from the opening of your uterus to the outside of your body.


There are two types of vaginal cancer:
Squamous cell carcinoma: This is by far the more common of the two. It happens when cancer forms in the flat, thin cells that line the vagina. This type spreads slowly and tends to stay close to where it starts. But it can move into other organs including the liver, lungs, or bones. Older women are most likely to get this form of the disease. Nearly half of all cases occur in age group of 60 & more.

Adenocarcinoma: This type starts in the glandular cells in the lining of the vagina. These cells make mucus and other fluids.

Of the two main types, Adenocarcinoma, the more likely to spread to other areas. These include the lymph nodes (organs that filter harmful substances in the body) in the groin area and the lungs.

Clear cell carcinoma: This is an even rarer form of adenocarcinoma. It is been linked with women whose mothers took a hormone called diethylstilbestrol (DES) in the early months of pregnancy. Between 1938 and 1971, doctors often prescribed this medication to pregnant women to prevent miscarriage and other problems. Doctors stopped using it in 1971. But just how long do you remain at risk if your mother was given DES? That remains unknown.

Women who haven’t been exposed to it can still get vaginal cancer, but the chances are very small. If DES isn’t a factor, clear cell carcinoma is most likely to happen after menopause.


Vaginal Cancer and HPV (Human Papilloma Virus):
About nine out of every 10 vaginal cancer cases are linked to human papilloma virus, or HPV, infection. This is the most common STI, or sexually transmitted infection. There are two different vaccines to prevent HPV. But once you have it, it will most often go away on its own without treatment. When the infection lingers, though, it can cause cancer.


Other Causes
The following things can also increase your chances of developing vaginal cancer:
Drinking alcohol
Having cervical cancer or pre-cancer
Having HIV
Smoking
Many cases of vaginal cancer aren’t linked to any specific causes.



What are the symptoms for Vaginal Cancer?
These can include pain or abnormal vaginal bleeding. But the disease often doesn’t come with any warning signs. Your doctor might find it during a routine exam or Pap test.

Other symptoms can include feeling a lump in your vagina, pain in your pelvis, and painful sex.

If you notice any of these things, it doesn’t mean you have vaginal cancer. You could just have an infection. But it’s important to get it checked out.


What are the diagnosis and treatment for Vaginal Cancer?
If a pelvic exam shows there might be cancer, your doctor may want to take a closer look with a procedure called colposcopy. She’ll use a lighted magnifying instrument, a colposcope, to check your vagina and cervix for anything abnormal.

She might take tissue samples at the same time. A specialist will study the samples under a microscope. This is called a biopsy.

If she finds cancer, your doctor will choose a treatment based on many factors. These include how close the cancer is to other organs, which type of cancer is present, how advanced it is, whether you’ve had a hysterectomy, and if you’ve had radiation treatment in your pelvic area.

Most likely, your doctor will recommend one of the following courses of action:

Surgery: This is the most common treatment. Your doctor may use a laser to cut out affected tissue or growths. In some cases, she may need to remove all or part of the vagina. Or she’ll perform a hysterectomy. This is when the uterus is taken out. Sometimes the cervix or other organs need to be removed, too.

Many women can have a normal sex life after surgery. Your doctor will need to tell you what’s safe and when. Sex can increase the chance of infection, and it can cause bleeding or strain the surgical site. How you’re healing and what kind of surgery you’ve had will make a difference in the effect on your sex life, too.

Radiation therapy: This treatment uses high-powered X-rays or other forms of radiation to kill the cancer. It might be performed using a machine that sends X-rays into your body from outside. Your doctor might also place a protected radioactive substance inside your body on or near the cancer.

Radiation treatments in the pelvic area can damage the ovaries. This cuts off estrogen production, which leads to menopause symptoms like hot flashes and vaginal dryness. If you’ve already been through menopause, these symptoms likely won’t happen.

This type of therapy also can irritate healthy tissue. Your vagina might get swollen and tender. Sex may be painful.

Chemotherapy (“Chemo”): This kills or stops the growth of cancer cells using medications. You might take them by mouth or get them through an IV. If you have squamous cell vaginal cancer, your doctor might prescribe a chemo treatment in lotion or cream form.

Many patients lose their sex drive when they get chemo. Plus, the physical side effects, like nausea, hair loss, and changes in body weight can cause feelings of insecurity. Knowing that the physical side effects will improve when treatment stops can help a lot.


Can you Prevent Vaginal Cancer?
The best way to guard against it is to avoid being exposed to HPV. There are two vaccines, Gardasil and Gardasil 9, available to prevent vaginal cancer. Gardasil protects you from the four most common types of HPV. Gardasil 9 covers nine types of HPV.

If you don’t want the vaccine, you might try the following lifestyle changes. Studies show they may help to reduce your risk of vaginal cancer:
Wait to have sex until your late teen years or beyond
Don’t have sex with more than one partner
Don’t have sex with someone who has more than one partner
Use condoms during sex
Get regular Pap exams
If you smoke, stop. If you don’t smoke, don’t start.

Vaginismus is a condition where vaginal contractions and squeezes may be caused due to pain during intercourse or due to the insertion of objects like tampons. This mildly uncomfortable condition is also characterised by spams and other symptoms like the feeling of coming up against a thick wall which can cause pain. This may be due to a variety of reasons starting from infections to anxiety. To a large extent, the treatment of this condition depends on the cause. Following are the various ways in which this condition can be treated.


Sex Therapy: A sexologist or an expert who specialises in psychosexual medicine can help in treating this condition by conducting a series of counselling sessions where psychoanalysis will help in understanding and unravelling the cause of the condition. This may be followed by CBT or cognitive behavioural therapy. This kind of therapy usually helps in reprogramming the brain after the root cause for the condition is known.

Exercises: During sex therapy, the doctor may also teach you various kinds of exercises and vaginal trainers that can help you in strengthening the pelvic floor and relaxing the muscles as well. These vaginal trainers are especially helpful in equipping you suitably so that you can relax your vagina and let the insertion happen. Vaginal trainers consist of four smooth balls of plastic which can be inserted with the help of lubricants to help in stretching the vagina.

Relaxation: Getting yourself to relax is also a matter of exploration and touching, which can help you understand the kind of touch and the exact areas that make you tense. During sex therapy, you may be taught a technique known as progressive relaxation. This mode includes tensing and relaxing your muscles as you explore by inserting a finger.

Sensate Focus: This is a part of sex therapy and involves your partner. In this method, you will be asked to abstain from sex and touch each other without going to the genitals and other private parts. This will help in better arousal and sexual stimulation.

Surgery: The last option for treating a very severe form of this condition is to put the patient through surgery which will seek to remove endometriosis, as these growths in the womb's lining can cause a lot of pain during intercourse. Also, vaginal enlargement surgery can be carried out with the help of episiotomy.

This kind of procedure usually helps in fixing the scar tissue that may have been left from a previous procedure, which can restrict or block the vaginal path. Getting help at the right time for this condition is of great importance so as to have a normal sex life.

योनिदाह म्हणजे योनिमार्गाच्या आतल्या नाजूक त्वचेचा दाह. योनिदाहाची कारणे अनेक आहेत. सर्वात महत्त्वाचे आणि जास्त आढळणारे प्रकार म्हणजे बुरशी, जिवाणू आणि ट्रायकोमोनास (एकपेशीय जीव) यामुळे होणारे योनिदाह. योनिमार्गात काही जैवरासायनिक कारणांमुळे सतत आम्लता असते. या आम्लतेमुळे योनिमार्गात सहसा इतर जंतू वाढू शकत नाहीत. एका विशिष्ट प्रकारच्या सूक्ष्मजंतूंच्या (लॅक्टोबॅसिलस) कायमच्या वस्तीमुळे अशी आम्लता राहते. गरोदरपण, बाळंतपणानंतरचा काही काळ, पाळी कायमची थांबल्यानंतरचा काळ हे कमी आम्लतेचे असतात म्हणून या तीन काळात जंतुदोष होऊ शकतो. बुरशी, जिवाणू आणि ट्रायकोमोनास शिवाय आणखी काही जंतू विशिष्ट परिस्थितीत योनिमार्गात वाढू शकतात. परमा (गोनोरिया) या लिंगसांसर्गिक रोगजंतूमुळे कधीकधी योनिदाह होऊ शकतो. गर्भाशयाचा कर्करोग, ओटीपोटाच्या शस्त्रक्रिया, मधुमेह, इत्यादी कारणांनी इतर जंतुदोष होऊ शकतात.

रोगनिदान :
- शक्यतो या दाहाचे नेमके कारण व प्रकार ओळखणे आवश्यक असते. कुस्को योनिदर्शकाच्या तपासणीत हा स्राव दिसून येतो. योनिदर्शकाच्या चमच्यासारख्या भागावरही हा स्राव आपोआप येतो, तो तपासावा.
- अंगावरून पाणी जाणे (प्रदर) व खाज सुटणे ही योनिदाहाची प्रमुख लक्षणे आहेत. याला कधीकधी दुर्गंधी (विशेषतः ट्रायकोमोनास प्रकारात) येते. आतून तपासणी केल्यावर योनिदाहाचा प्रकार समजू शकतो.
- बुरशीजन्य योनिदाहात दह्यासारखा चिकट जाड स्राव येतो व आतली त्वचा सरसकट लालसर दिसते.
- ट्रायकोमोनास प्रकारात हा स्राव हिरवट-पिवळट, दुर्गंधीयुक्त, फेसकट असतो व खाजही भरपूर असते. यात आतल्या त्वचेवर बहुधा मोहरीइतके लालसर रक्ताळलेले ठिपके असतात. कधी कधी लघवीस जळजळ होते. या योनिदाहाबरोबर (ट्रायकामोनास) इतर जंतुदोषही आढळण्याची शक्यता असते.
- याशिवाय इतर प्रकारचे जंतुदोष म्हणजे शरीरात इतर ठिकाणी ‘पू’ निर्माण करणारे किंवा अन्नमार्गातील जिवाणू असतील तर ओळखणे जरा अवघड जाते. अशा प्रकारचे इतर ‘जंतुदोष’ बाळंतपणानंतर किंवा जखमांबरोबर येतात. महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे अंगावरून पांढरे-पिवळे स्राव जाण्याची तक्रार असेल तर आतून तपासणी केल्याशिवाय निष्कर्ष काढू नये. स्राव/पाझर जाण्यामागे योनिदाह सोडून इतरही कारणे असतात, उदा. गर्भाशयाच्या तोंडाचा कर्करोग, गर्भनलिकांचे जंतुदोष, इ. अंगावरून स्राव म्हणजे योनिदाह असे समीकरण करणे चुकीचे आहे. गरज वाटल्यास डॉक्टरकडे पाठवून निश्चित निदान करता येईल.

उपचार
योनिदाहाचा प्रकार ठरवून उपचार करावेत.
योनिदाह बुरशीजन्य किंवा अन्य जंतुदोषांमुळे असेल तर जेंशन (व्हायोलेट) औषध बोळयाने आतून आठवडाभर दिवसाआड लावल्यास आराम पडतो. मात्र जेंशन हे सौम्य औषध आहे.
- ट्रायकोमोनास हे कारण असेल तर पोटातून .मेझोलच्या गोळया (1000 मि. ग्रॅ. डोस फक्त 1 दिवस ) घेणे हाच चांगला उपाय आहे. हा प्रकार फक्त औषध लावून बरा होत नाही. पण इतरही जंतुदोष असतात म्हणून जेंशन औषध लावणे हे योग्य ठरेल.
- दोन्ही प्रकारांत आतून लावण्यासाठी प्रोव्हिडोन आयोडिन हे औषध काही प्रमाणात उपयोगी ठरते.
- घरगुती उपचार: योनिधावन करून योनिमार्गात थोडे वर लसणाची पाकळी ठेवल्यास (रोज 2-3 दिवस) बुरशीदाह बरा होतो. लसणाऐवजी आठवडाभर रोज दही आतून लावण्यानेही आराम पडतो.
- ट्रायकामोनास योनिदाह असल्यास योनिधावन करून, कडुनिंब पाला कुटून त्याची ओली पुरचुंडी (स्वच्छ कापडात) रात्री योनिमार्गात थोडी वर ठेवावी. दुस-या दिवशी सकाळी पुरचुंडी बदलावी. याने लवकर आराम पडतो.
- योनिदाह वारंवार होत असल्यास लघवीची साखरेसाठी तपासणी करून मधुमेहाची शक्यता तपासली पाहिजे.
- इतर काहीही त्रास, ओटीपोटात गाठ दुखरेपणा असल्यास तज्ज्ञाकडे पाठवावे.
- ट्रायकोमोनास, बुरशी यांमुळे होणारा योनिदाह लिंगसांसर्गिक असल्याने जोडीदाराची तपासणी व उपचार होणे आवश्यक असते. नाहीतर आजार जोडीदारांमध्ये फिरत राहील.

होमिओपथी निवड :
एपिस, आर्सेनिकम, बेलाडोना, कल्केरिया कार्ब,सीना, फेरम फॉस, हेपार सल्फ, लॅकेसिस, मर्क्युरी सॉल, नेट्रम मूर, पल्सेटिला, -हस टॉक्स, सेपिया, सिलिशिया, सल्फर

योनिद्वाराची खाज सुटण्याची कारणे :
योनिद्वारावर खाज सुटण्याची कारणे अनेक असतात. त्यात मुख्य आंतरिक गट म्हणजे योनिमार्गातून येणा-या स्राव व दाह यांमुळे येणारी खाज. दुसरा गट म्हणजे खुद्द योनिद्वाराचे आजार.
- आंतरिक आजार : आतून बाहेर पसरलेली खाज, उदा. योनिदाह, गर्भाशयाच्या तोंडाचा कर्करोग, लिंगसांसर्गिक रोग, इत्यादींमुळे होणारी योनिद्वाराची खाज.
- योनिद्वाराचे आजार : यांमध्ये खरूज, गजकर्ण, उवा, आतडयातल्या जंतूंमुळे (सूतकृमी) गुदद्वार व योनिद्वारावर येणारी खाज, जखमा (उदा. बाळंतपण किंवा लैंगिक संबंधामुळे तयार होणा-या जखमा), केसांच्या मुळाशी तयार होणा-या गाठी, वावडे, मधुमेहामुळे येणारे जंतुदोष, इत्यादी निरनिराळे आजार आढळतात.
यासाठी योनिद्वाराची आणि योनिमार्गाची तपासणी केल्यावर बहुधा ताबडतोब आजार समजतो. मधुमेह तपासणीसाठी मात्र लघवीतील आणि रक्तातील साखरेसाठी तपासणी करावी.

उपचार :
- रोगनिदान झाल्यानंतर मूळ आजारावर (उदा. खरूज असल्यास खरजेचे गॅमा मलम) उपचार करावेत. महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे साध्या साबणपाण्याने योनिद्वाराची स्वच्छता ठेवणे आवश्यक आहे. केस काढून टाकल्यावर स्वच्छता ठेवणे व औषध लावणे सोपे जाते.
- कडुनिंबाच्या काढयाने सकाळी व रात्री झोपताना धुऊन स्वच्छता केल्याने किरकोळ कारणे बरी होतात.

सíव्हक्स (गर्भपिशवी आणि योनीला जोडणारा अवयव)च्या ऊतींमध्ये तयार होणारा कर्करोग म्हणजे गर्भाशयाचा कर्करोग. हा सामान्यत: धीम्या गतीने वाढणारा कर्करोग आहे, ज्याची लक्षणे दिसतातच असं नाही. पण नियमित पॅपटेस्टने त्याचे निदान करता येऊ शकते. (पॅप टेस्ट ही एक प्रकिया आहे, ज्यामध्ये सíव्हक्सपासून पेशीचा एक भाग काढला जातो आणि सूक्ष्मदर्शकाखाली पाहिला जातो.) हा नेहमीच पॅपिल्लोमा व्हायरस (एचपीव्ही) संसर्गामुळे उद्भवतो. ही गर्भाशय ग्रिव्हामध्ये असणा-या पेशींपासून निर्माण होणारी घातक सूज आहे. आता गर्भाशय कर्करोगामुळे मरण पावणा-यांमध्ये भारत जगात सर्वोच्च स्थानी आहे.

निदान कसे होते?
लॅब टेस्ट : डॉक्टर किंवा नर्स सíव्हक्सपासून पेशींचा नमुना काढतात. पॅपटेस्टसाठी लॅब गर्भाशय कर्करोग पेशी किंवा अ‍ॅबनॉर्मल पेशीसाठी नमुना तपासते, ज्यांवर उपचार केले नाहीत तर कालांतराने कर्करोग होऊ शकतो.
गर्भाशय (सव्‍‌र्हायकल) परीक्षा : डॉक्टर सíव्हक्स पाहण्यासाठी कॉल्पोस्कोप वापरतात. कॉल्पोस्कोप उती सहज दिसावी म्हणून मॅग्निफाइंग लेन्ससह ब्राईट लाईटचा वापर केला जातो.

टिश्यू सॅम्पल : कर्करोग पेशी पाहण्यासाठी ऊती काढून बायोप्सी करणे.

लक्षणे : गर्भाशयाच्या कर्करोगामध्ये पहिल्यांदा कदाचित कोणतीही लक्षणे उद्भवणार नाहीत, पण सर्वाधिक सामाईक लक्षण म्हणजे योनीमार्गातून अस्वाभाविकरित्या रक्तस्त्राव होणे पण काही केसेसमध्ये प्रगत टप्प्यांपर्यंत कर्करोग होईपर्यंत कदाचित सुस्पष्ट अशी कोणतीच लक्षणे दिसून येणार नाहीत. नंतर तुम्हाला कदाचित ओटीपोटाच्या वेदना किंवा योनीमार्गातून रक्तस्त्राव होऊ शकतो.

नियमित मासिक पाळी दरम्यानचा संभोगानंतर, डाऊचिंग किंवा ओटीपोटीच्या परीक्षणानंतरचा रक्तस्त्राव, मासिक पाळी हे दीर्घकाळ राहिल्यास आणि त्यावेळेस पूर्वीपेक्षा जास्त रक्तस्त्राव होणे यांसारखी इतर काही लक्षणे आहेत.

उपचार पद्धतींमध्ये सर्जरी (लोकल छेदनासहित) लवकरच्या टप्प्यामध्ये आणि केमोथेरपी आणि/किंवा रेडिओथेरेपी रोगाच्या सर्वाधिक प्रगत टप्प्यांमध्ये यांचा समावेश आहे. यामध्ये कदाचित सर्जरी, रेडिएशन थेरपी, किमोथेरपी किंवा यांच्या एकत्रिकरणाचा समावेश असू शकतो. उपचार पद्धती रोगाच्या गाठीच्या आकारावर अवलंबून असते, जर कर्करोग विस्तारित असेल किंवा तुम्हाला काही काळाने गरोदर बनायची इच्छा असेल. मुख्य कारण एचपीव्ही ट्रान्समिशन हे आहे, हा विषाणू लैंगिक संबंधातून पसरतो. सर्वाधिक स्त्रियांची शरीर एचपीव्ही संसर्गाशी लढण्यासाठी सक्षम असतात. पण कधीतरी या विषाणूमुळे कर्करोग होतो. तुम्ही धुम्रपान करत असाल, अनेक मुले असतील, दीर्घकाळासाठी गर्भनिरोधक गोळ्यांचा वापर केला असेल किंवा एचआयव्ही बाधित असाल तर तुम्हाला जास्त धोका असू शकतो. हा फक्त स्त्रियांमध्ये विकसित का होतो आणि इतरांमध्ये का होत नाही याचे वास्तविक स्पष्टीकरण डॉक्टर्स देऊ शकत नाहीत. तथापि, आम्हाला माहिती आहे की इतर स्त्रियांपेक्षा ठराविक धोकादायक फॅक्टर्स असणा-या स्त्रियांमध्ये गर्भाशयाचा कर्करोग होण्याचा धोका जास्त असतो. रिस्क फॅक्टर त्यांना म्हटले जाते, जे रोग विकसित करण्याची शक्यता वाढवू शकतात. अभ्यासानुसार असा निष्कर्ष निघाला आहे की, एचपीव्ही नामक विषाणू जवळ-जवळ सर्व गर्भाशयाच्या कर्करोगाचे कारण आहे. सर्वाधिक वयस्कर माणसांना त्यांच्या जीवनामध्ये कधी-ना-कधी एचपीव्हीचा संसर्ग होतो, पण सर्वाधिक संसर्ग स्वत:हून निवळतात. एचपीव्ही संसर्ग, जो नष्ट होत नाही व त्याच्यामुळे काही स्त्रियांमध्ये गर्भाशयाचा कर्करोग उद्भवू शकतो.

रिस्क फॅक्टर्स खालीलपमाणे
> धूम्रपानामुळे एचपीव्ही बाधित स्त्रियांमध्ये गर्भाशयाच्या कर्करोगाचा धोका अधिकच वाढतो.
> मौखिक गर्भनिरोधक गोळ्या (ओसीज) दीर्घकाळासाठी घेतल्या तर सíव्हक्सच्या कर्करोगाचा धोका वाढू शकतो. संशोधन सुचवते की, ओसीज घेणा-या स्त्रियांमध्ये गर्भाशयाच्या कर्करोगाचा धोका अधिकच वाढतो पण ओसीज घ्यायच्या बंद केल्या की धोका कमी होतो.
> असुरक्षित संभोगामुळे एचपीव्ही पसरु शकतो, म्हणूनच संसर्ग वाढण्याचा धोका कंडोम वापरुन कमी करता येऊ शकतो. तथापि एचपीव्ही सामाईक आहे आणि तो विस्तृत गुप्तांगामध्ये स्किन-टू-स्किन संपर्काच्या माध्यमातून मोठ्या पमाणावर पसरतो. सुरक्षित संभोगाद्वारे याचा प्रतिबंध करणे कठीण आहे.
> गर्भाशयाचा कर्करोग काही कुटुंबांमध्ये अनुवंशिक असू शकतो. जर स्त्रीच्या आईला किंवा बहिणीला गर्भाशयाचा कर्करोग असेल तर कुटुंबामध्ये कुणालाही कर्परोग नसणा-या स्त्रीपेक्षा या स्त्रीमध्ये रोग होण्याची शक्यता २ ते ३ वेळा जास्त असते.

गर्भाशयाचा कर्करोग नियमित स्किनिग टेस्ट करुन कमी करता येऊ शकतो. जर गर्भाशयाच्या पेशीमध्ये अस्वाभाविक बदल लवकर दिसून आले तर त्या पेशी कर्परोग पेशी बनण्यापूर्वी काढून टाकून किंवा त्यांना नष्ट करुन हा कर्करोग प्रतिबंधित करता येऊ शकतो.