क्रिप्टोकोकोसिस

क्रिप्टोकोकोसिस लक्षण
खालील वैशिष्ट्ये क्रिप्टोकोकोसिस दर्शवितात:
- ताप आणि डोकेदुखी
- घट्टपणा
- मळमळ
- उलट्या
- अस्पष्ट दृष्टी किंवा दुहेरी दृष्टी
- गोंधळ
- श्वास घेण्यात अडचण येत आहे
- खोकला
- छातीच्या वेदना
- त्वचा फोड
क्रिप्टोकोकोसिस कोणतीही शारीरिक लक्षणे दर्शवत नसेल तरीही रुग्णांमध्ये उपस्थित राहू शकतो.

क्रिप्टोकोकोसिस चे साधारण कारण
क्रिप्टोकोकोसिस चे साधारण कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
- एड्स
- लिम्फोमास
- सरकॉइडोसिस
- यकृत सिरोसिस
- दीर्घकालीन कॉर्टिकोस्टेरॉइड थेरपीवर रूग्ण
- क्युटेनस क्रिप्टोकोसिसिस

क्रिप्टोकोकोसिस चे अन्य कारणे.
क्रिप्टोकोकोसिस चे सर्वसाधारण कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
- कर्करोगाच्या केमोथेरपी औषधे
- हॉजकिन रोग
- अंग प्रत्यारोपण

क्रिप्टोकोकोसिस साठी जोखिम घटक
खालील घटक क्रिप्टोकोकोसिस ची शक्यता वाढवू शकतात:
- प्रगत एचआयव्ही / एड्स
- अंग प्रत्यारोपण
- कॉर्टिकोस्टिरॉईड्स
- कमकुवत प्रतिकार प्रणाली

क्रिप्टोकोकोसिस टाळण्यासाठी
होय, क्रिप्टोकोकोसिस प्रतिबंधित करणे संभव आहे. खालील गोष्टी करून प्रतिबंध करणे शक्य आहे:
- क्रिप्टोकोकल अँटीजन स्क्रीनिंग

क्रिप्टोकोकोसिस ची शक्यता
प्रकरणांची संख्या
खालीलप्रमाणे जगभरात प्रत्येक वर्षी क्रिप्टोकोकोसिस प्रकरणांची संख्या दिसली आहेत:
- 10 के - 50 के दरम्यान दुर्मिळ

सामान्य वयोगटातील जमाव
क्रिप्टोकोकोसिस खालील वयोगटात सर्वात सामान्यपणे आढळते:
- Aged between 10-20 years

सामान्य लिंग
क्रिप्टोकोकोसिस कोणत्याही लिंगात होऊ शकतो.

प्रयोगशाळेतील चाचण्या आणि कार्यपध्दती क्रिप्टोकोकोसिस चे निदान करण्यासाठी
प्रयोगशाळेतील चाचण्या आणि प्रक्रियांचा वापर क्रिप्टोकोकोसिस शोधण्यासाठी केला जातो:
- शारीरिक तपासणी: संसर्गाची तीव्रता ओळखण्यासाठी
- अँटीजन चाचणी: शरीराच्या द्रवपदार्थांमध्ये बुरशीचे अस्तित्व जाणून घेण्यासाठी
- चेस्ट एक्स-रे: संसर्ग तपासण्यासाठी
- संगणकीकृत टोमोग्राफी: फुफ्फुसा, मेंदू किंवा शरीराच्या इतर भागांच्या प्रतिमा घेण्यासाठी

क्रिप्टोकोकोसिस च्या निदान साठी वैदय
जर रुग्णांना क्रिप्टोकोकोसिस चे लक्षण असतील तर खालील तज्ञांना भेट द्यावे:
- पल्मोनोलॉजिस्ट
- एचआयव्ही विशेषज्ञ

उपचार न केल्यास क्रिप्टोकोकोसिस च्या अधिक समस्या
होय, जर उपचार न केल्यास क्रिप्टोकोकोसिस गुंतागुंतीचा होतो. क्रिप्टोकोकोसिस वर उपचार न केल्यास, उद्भवणार्या गुंतागुंती आणि समस्यांची सूची खाली दिली आहे:
- वस्तुमान घाव (क्रिप्टोकोकॉमस)
- नॉन-कम्यूनिकेटिंग हायड्रोसेफलस
- दौरे

क्रिप्टोकोकोसिस वर उपचार प्रक्रिया
क्रिप्टोकोकोसिस वर उपचार करण्यासाठी खालील पद्धतींचा उपयोग केला जातो:
- अँटीरेट्रोव्हिरल थेरपी: सीडी 4 सेल गणना वाढवते
- केमोथेरपी: घाणे कमी करण्यासाठी

क्रिप्टोकोकोसिस साठी स्वत: घ्यावयाचि काळजी
खालीलप्रमाणे आत्म-काळजी किंवा जीवनशैलीत बदल क्रिप्टोकोकोसिस च्या उपचार किंवा व्यवस्थापनास मदत करू शकतात:
- आहार योजनाः चांगल्या पोषणांच्या प्रवेशाद्वारे निरोगी राहण्यासाठी
- कंट्रोल संक्रमणः कंडोम वापरुन

क्रिप्टोकोकोसिस च्या उपचारांसाठी रुग्ण समर्थन
क्रिप्टोकोकोसिस रुग्णांना खालील क्रिया मदत करू शकतात:
- भागीदारांसह संप्रेषण: सहाय्य प्रदान करण्यास मदत करते
- सहाय्य गटात सामील व्हा: एचआयव्ही व्यवस्थापित करण्यास मदत करते

क्रिप्टोकोकोसिस उपचारांची वेळ
प्रत्येक रुग्णाच्या उपचारांकरिता वेळ-कालावधी भिन्न असू शकते, तज्ञांच्या पर्यवेक्षणानुसार योग्यरित्या उपचार केल्यास क्रिप्टोकोकोसिस निराकरण करण्यासाठी विशिष्ट कालावधी लागतो:
- रोगाचा उपचार केला जाऊ शकत नाही परंतु केवळ देखभाल किंवा प्रभाव कमी केला जाऊ शकतो

क्रिप्टोकोकोसिस संसर्गजन्य आहे का?
होय, क्रिप्टोकोकोसिस संक्रामक असल्याचे माहीत आहे. हे खालील माध्यमांद्वारे लोकांमध्ये पसरू शकते.:
- बुरशीजन्य क्रिप्टोकोकस न्यूफॉर्मन्स
- बुरशीजन्य क्रिप्टोकोकस गॅटी

तोंड आले? मग ‘हे’ घरगुती उपाय नक्की करून बघा !

तोंड आले की काही सुचेनासे होते. खाणं तर दूरच पण पाणी पिणंही कठीण होते. असंतुलित आहार, पोट खराब असणे, पान-मसाल्याचे सेवन, यामुळे तोंड येते. तोंड येणे ही साधारण बाब झाली आहे. त्यामुळे त्याची काही मुख्य कारणे जाणून घेऊन त्यावर काही घरगुती उपाययोजना केल्यात तर नक्की तुम्हाला त्याचा फायदा होईल.

तोंड येण्याची प्रमुख कारणे :-

१. जास्त मसालेदार पदार्थ खाणे.
२. जास्त गरम पदार्थ किंवा दारूचे सेवन करणे.
३. दातांची योग्य निगा न राखणे.
४. जास्त अॅसिडिक पदार्थांचे सेवन करणे.
५. शरीरात व्हिटॅमिन बी व आर्यनचे संतुलन नसणे.
६. अॅलर्जी असलेले पदार्थाचे सेवन करणे.
७. आजारी असतानाही बऱ्याच जणांना तोंड येते.

तोंड आल्यावर काही घरगुती उपाययोजना :-
१. एक ग्लास कोमट पाणी करून त्यात अर्धा चमचा मीठ घाला. हे पाणी थोडा वेळ तोंडात ठेवून नंतर गुळण्या करा. हा उपाय दिवसातून तीन वेळा केल्याने तोंड लवकर बरे होते.

२. तुळसीच्या दोन ते तीन पाने चावून त्याचा रस प्या.

३. खाण्याच्या पानाचा रस काढून त्यात साजूक तूप टाकून हे मिश्रण तोंड आलेल्या ठिकाणी लावा.

४. खाण्याच्या पानाचे चूर्ण तयार करुन त्यात थोडा मध मिसळा. हे चाटण लावल्याने फोड लवकर बरे होतात.

५. लिंबाच्या रसात मध मिसळून त्याने गुळण्या केल्याने आराम मिळतो.

६. सुक्या खोबऱ्याचे तुकडे चावून खा.

७. भरपूर पाणी प्या. यामुळे पोट साफ होऊन तोंडाला आराम मिळेल.

योनि यीस्ट संसर्ग लक्षण
खालील वैशिष्ट्ये योनि यीस्ट संसर्ग दर्शवितात:
- योनी आणि लॅबियाचे खरुज आणि बर्निंग
- असामान्य योनि डिस्चार्ज
- संभोग सह वेदना
- वल्वा च्या लाळ आणि सूज
- वेदनादायक पेशी

योनि यीस्ट संसर्ग चे साधारण कारण
योनि यीस्ट संसर्ग चे साधारण कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
- कॅन्डिडा अल्बिकान्स बुरशी
- अँटीबायोटिक्सचा वापर
- गर्भधारणा
- लठ्ठपणा

योनि यीस्ट संसर्ग साठी जोखिम घटक
खालील घटक योनि यीस्ट संसर्ग ची शक्यता वाढवू शकतात:
- विकृत प्रतिकार प्रणाली
- अनियंत्रित मधुमेह
- इस्ट्रोजेन पातळी वाढली

योनि यीस्ट संसर्ग टाळण्यासाठी
होय, योनि यीस्ट संसर्ग प्रतिबंधित करणे संभव आहे. खालील गोष्टी करून प्रतिबंध करणे शक्य आहे:
- कॉटन अंडरवेअर घाला
- ढीग फिटिंग पॅंट किंवा स्कर्ट घाला
- ओले कपडे बदला
- गरम टब आणि खूप गरम बाथ बाहेर रहा
- अनावश्यक अँटीबायोटिक वापर टाळा

योनि यीस्ट संसर्ग ची शक्यता
प्रकरणांची संख्या
खालीलप्रमाणे जगभरात प्रत्येक वर्षी योनि यीस्ट संसर्ग प्रकरणांची संख्या दिसली आहेत:
- अत्यंत सामान्य 10 दशलक्ष प्रकरणे

सामान्य वयोगटातील जमाव
योनि यीस्ट संसर्ग खालील वयोगटात सर्वात सामान्यपणे आढळते:
- Aged between 10-40 years

सामान्य लिंग
योनि यीस्ट संसर्ग खालील लिंगात सर्वात सामान्यपणे आढळते:

प्रयोगशाळेतील चाचण्या आणि कार्यपध्दती योनि यीस्ट संसर्ग चे निदान करण्यासाठी
प्रयोगशाळेतील चाचण्या आणि प्रक्रियांचा वापर योनि यीस्ट संसर्ग शोधण्यासाठी केला जातो:
- योनिनाइट ओले मायक्रोस्कोपी: योनिनायटिस आणि व्हल्व्हिटिसचे कारण शोधण्यासाठी
- मायक्रोबियल संस्कृतीः संक्रमणास कारणीभूत असलेल्या जीवनाचे प्रकार निश्चित करणे
- एलिसा (एंजाइम लिंक्ड इम्युनोर्सबेंट अंडे) चाचणी: अँटीजेनची उपस्थिती ओळखण्यासाठी

उपचार न केल्यास योनि यीस्ट संसर्ग च्या अधिक समस्या
होय, जर उपचार न केल्यास योनि यीस्ट संसर्ग गुंतागुंतीचा होतो. योनि यीस्ट संसर्ग वर उपचार न केल्यास, उद्भवणार्या गुंतागुंती आणि समस्यांची सूची खाली दिली आहे:
- त्वचा संक्रमण
- मधुमेह
- एचआयव्ही

योनि यीस्ट संसर्ग साठी स्वत: घ्यावयाचि काळजी
खालीलप्रमाणे आत्म-काळजी किंवा जीवनशैलीत बदल योनि यीस्ट संसर्ग च्या उपचार किंवा व्यवस्थापनास मदत करू शकतात:
- दही खा
- जननेंद्रिय क्षेत्र स्वच्छ आणि कोरडे ठेवा
- चांगले नियंत्रण ठेवून रक्तातील साखर पातळी ठेवा
- कापूस अंडरवेअर घाला
- ढीग फिटिंग पॅंट किंवा स्कर्ट घाला
- ओले कपडे बदला

योनि यीस्ट संसर्ग च्या उपचारांसाठी पर्यायी औषध
खालील पर्यायी औषध आणि चिकित्सा योनि यीस्ट संसर्ग च्या उपचार किंवा व्यवस्थापनास मदत म्हणून ओळखले जातात:
- यौगिकपणे यौगिक लागू करा

योनि यीस्ट संसर्ग उपचारांची वेळ
प्रत्येक रुग्णाच्या उपचारांकरिता वेळ-कालावधी भिन्न असू शकते, तज्ञांच्या पर्यवेक्षणानुसार योग्यरित्या उपचार केल्यास योनि यीस्ट संसर्ग निराकरण करण्यासाठी विशिष्ट कालावधी लागतो:
- 1 आठवड्यात

योनि यीस्ट संसर्ग संसर्गजन्य आहे का?
होय, योनि यीस्ट संसर्ग संक्रामक असल्याचे माहीत आहे. हे खालील माध्यमांद्वारे लोकांमध्ये पसरू शकते.:
- तोंड माध्यमातून जननांग संपर्क

काही जणांना उष्म्यामुळे पायाला भेगा पडतात. त्यामुळे पायाची आग होणे, पाय जळजळणे अशा तक्रारींना सामोरे जावे लागते. पायांच्या भेगांचा उपचार वेळीच करणे शक्य आहे. पायाच्या भेगा या वेदनादायी असतात, त्यामुळे या भेगा पडायला सुरुवात झाल्यावर लगेच डॉक्टरांचा सल्ला घेणे महत्त्वाचे आहे. कामाचे स्वरूप गेल्या काही वर्षांमध्ये बदलते आहे. त्यामुळे सतत प्रवास करावा लागतो. अशावेळी पायांना भेगा पडतात, टाचा दुखण्याचा त्रास उद्भवतो, पायांच्या टाचांना भेगा का पडतात, याचा विचार गांभीर्याने करणे गरजेचे आहे. पायांची व्यवस्थित निगा राखली नाही, तर पायांना भेगा पडतात. काही वेळा चांगल्या कंपनीच्या चपला न घातल्याने पाय दुखावतात. पायांच्या टाचा नाजूक असल्याने चांगल्या दिसण्यासाठी घातलेल्या चपलांचा फायदा पायांना होत नाही. त्यांचा आकार, उत्पादनाची गुणवत्ता आणि दर्जा यानुसार पायांच्या टाचांवर दुष्परिणाम दिसून येतात.

काळजी

- पाय कायम स्वच्छ ठेवावेत

- कोमट पाण्याने धुवावेत.

- भेगा पडलेल्या ठिकाणी रात्री ग्लिसरिन लावून पायमोजे घालून ठेवावेत. सकाळी गार पाण्याने पाय धुवावेत. आंघोळीच्या आधी कोमट पाण्यात व्हिनेगर घालून त्या पाण्यात पाय बुडवून ठेवावेत.

- मधाच्या पोळ्यातील ताजे मेण काढून, वितळवून त्यात थोडी बोरीक पावडर मिसळून टाचांच्या भेगांवर लावल्यास भेगा बंद होतात.

- आंघोळ झाल्यावर मोहरीच्या तेलामध्ये थोडी हळद घालून भेगांवर लावणेही फायदेशीर ठरते. गरज नसेल तेव्हा पादत्राणे काढून ठेवावीत. ऑफिसमध्येही हाच नियम ठेवावा.

- उतारवयात पायाला भेगा पडण्यामध्ये प्रमुख कारण हे कोरडे हवामान आहे. कोरड्या वातावरणाचा, घर्षणाचा धुळीचा परिणाम होऊन पायाला भेगा पडतात.

- हाता-पायांना पडलेल्या भेगा लपविण्यापेक्षा त्यावर उपचार करून त्या बर्‍या करणे केव्हाही चांगले असते.

- घरात कायम ठेवता येणारे, तुलनेते स्वस्त आणि कोणताही अपाय न करणारे कोकम तेल मलमाचे काम अधिक चांगल्याप्रकारे करते.

- पायाला असलेले केस कमी होणे, पायाची त्वचा कोरडी होणे, पूर्वी अगदी नितळ असलेले पाय अचानक खडबडीत होणे, त्यांना भेगा पडणे आणि पायाचे तापमान थोडे वाढणे ही प्राथमिक लक्षणे झाली. अशा पायांना जखम लवकर होते आणि ती बरी व्हायला वेळही लागतो.

पायाची कातडी कोरडी होणे, टाचा फुटणे यासारख्या समस्या जाणवू लागतात.
त्या दूर करण्यासाठी खालील गोष्टी कराव्यात.

टाचांना भेगा:
टाचांना भेगा पडण्याचे मुख्य कारण म्हणजे शरीरातील कॅल्शिअम आणि स्निग्धतेची कमतरता होय. पायाची त्वचा जाड असते. त्यामुळे शरीरात तयार होणारे सिबम (तेल) पायाच्या बाहेरच्या भागांपर्यंत पोहचत नाही. शिवाय पौष्टिक घटक व योग्य स्निग्धता न मिळाल्यामुळे टाचा खडबडीत होतात. व त्यावर भेगा पडू लागतात. टाचांच्या भेगांमुळे आग होणे, दुखणे हा त्रास होतो. शिवाय कधीकधी त्यातून रक्तही येते.

भेगांचा त्रास असा कमी करा
दीड चमचा व्हॅसलीन व एक लहान चमचा बोरीक पावडर चांगल्या प्रकारे कालवा व भेगांवर हा जाड लेप लावा (आतपर्यंत त्याचा ओलावा जाणवेल) काही दिवसातच फुटलेल्या टाचा भरू लागतील.

टाचा जास्तच फुटलेल्या असतील तर मिथिलेटेड स्पिरीटमध्ये कापसाचा बोळा भिजवून फुटलेल्या टाचेवर ठेवा. असे दिवसातून 3-4 वेळेला करा. त्यामुळे टाचा बर्‍या होऊ लागतात.कोमट पाण्यात थोडा शाम्पू व एक चमचा सोडा आणि काही थेंब डेटॉल टाका. त्या पाण्यात 10 मिनीटे पाय बुडवून ठेवा. त्वचा मऊ झाल्यावर मिथिलेटेड स्पिरीट लावून टाचांना प्युमिक स्टोनने किंवा मऊसर घासणीने घासून तिथली त्वचा साफ करा. त्यामुळे टाचेवरील माती निघून जाईल. नंतर टॉवेलने पुसून कोमट तेलाने मालीश करा.

पाय स्वच्छ व सुंदर ठेवण्यासाठी पॅडीक्यूअरचा अवश्य वापर करा. कारण पायाची नखे, टाच यांच्या स्वच्छतेचा हा एक चांगला उपाय आहे.या सर्व उपायांचा अवलंब केल्यास गुलाबी थंडीतही तुम्ही तुमच्या पायाच्या नैसर्गिक सौंदर्याचे रक्षण करू शकता.

पॅडिक्यूअर
पॅडिक्यूअर एक सोपा प्रकार आहे. त्याला आपण घरी सुध्दा करू शकतो. पण पायाची अवस्था जास्तच खराब असल्यास पॅडीक्युअर चांगल्या ब्यूटी स्पेशालिस्टकडून करून घेणे चांगले.पॅडिक्यूअरसाठी साहित्य: छोटा टब, कोमट पाणी, शाम्पू, हायड्रोजन पेरॉक्साईड, नेलपॉलीश, रिमूव्हर, नेलकटर, ऑरेंज स्टीक, क्यूटीकल पुशर, नेल फायलर, प्यूमिक स्टोन, कोल्ड क्रिम, कापूस व टॉवेल.

पॅडिक्यूअरची पध्दत:
पहिल्यांदा नेलपेंट रिमूव्हरने पायावरची जुनी नेलपेंट काढा. नेलकटर किंवा छोट्या कात्रीने वाढलेली किंवा वाकडी झालेली नखे कापा. पायाची नखे नेहमी सरळच कापावीत. नेलफायलरने नखांना चांगला आकार द्यावा.
टबात कोमट पाणी घेऊन त्यात थोडा शाम्पू व एक चमचा हायड्रोजन पेरॉक्साइड टाकून मिसळा किंवा कोमट पाण्यात 3 चमचे मीठ, अर्धा लिंबाचा रस, व एक छोटा चमचा गुलाबपाणी टाकून मिक्स करा. त्यात पाय 5-10 मिनिटे भिजवून ठेवा. त्यामुळे मृत त्वचा ओलसर होते. 8-10 मिनिटानंतर प्यूमिक स्टोन किंवा घासणीने (नरम) घासून घाण साफ करा. पायापासून मळ निघाल्यावर स्वच्छ टॉवेलने पाय पुसा. त्यानंतर पायाच्या नखांवर क्रिम लावून चांगल्या‍ र‍ितीने मालीश करा. मालीश केल्यावर ऑरेंज स्टिकवर थोडा कापूस लावून नखाच्या आतला मळ साफ करा. क्युटीकल पुशरच्या सहाय्याने नखाच्या जवळचा भाग आतल्या बाजूला ढकला. त्यामुळे नखाचा आकार चांगला दिसू लागेल.
पायांवर कोल्ड क्रिमने 10-15 मिनिटे मालीश करा. त्यामुळे पायाची त्वचा मुलायम होईल. कापसाच्या बोळ्यानी नखे व त्वचेवरचे क्रिम पुसून टाका. पॅडिक्यूअर नंतर पायांना धुळ, घाणीपासून वाचवा. आणि कमीतकमी 4 दिवस मोजे वापरावेत. मोज्यांचा वापर तुम्ही पुर्ण हिवाळाभरही करू शकतात.

पायांच्या भेगा नाहीशा करण्यासाठी खालील गोष्टी कराव्यात:

आता हिवाळ्याची चाहूल लागत आहे. या दिवसांमध्ये त्वचा कोरडी पडणे, ओठ फाटणे, या समस्या उद्भवू लागतात. या साठी अनेक क्रीम्स आणि लोशन्स बाजारामध्ये उपलब्ध आहेत. थंडीमध्ये चेहरा मुलायम दिसावा म्हणून हर तऱ्हेची क्रीम्स आपण बाजारातून आणून वापारत असतो. पण चेहऱ्याइतके लक्ष आपण आपल्या पायांकडे देत नाही. पायाला भेगा पडायला लागल्या की त्या भरून येण्यास वेळ लागतो. तसेच या भेगा जर खोलवर गेल्या तर त्यातून रक्त यायला लागते, आणि पायांच्या साध्या हालचालींनी देखील वेदना होऊ लागतात. त्यामुळे पायांच्या भेगांची समस्या उद्भवू नये या करिता घरच्याघरी उपाय करता येतील.

पायांना पडणाऱ्या भेगा भरून येण्याकरिता सर्वात उत्तम पर्याय म्हणजे पेट्रोलियम जेली. हा उपाय करण्याकरिता रात्री झोपण्याआधी पाय स्वच्छ धुवून घेऊन कोरडे करून घ्या आणि त्यानंतर पावलांना पेट्रोलियम जेली लावा. त्यानंतर पायांवर मोजे घालून रात्रभर ठेवा. थंडीच्या दिवसांमध्ये पायांना भेगा पडत असतील तर बहुतांश वेळेला पायांवर मोजे ठेवावेत. जर सकाळच्या उन्हामध्ये काही वेळ बसणे शक्य असेल, तर उन्हामध्ये बसून पायांवर कोमट खोबरेल तेलाने मालिश करून परत मोजे घाला.

आठवड्यामध्ये एक दिवस पेडीक्युअर करावे. पेडीक्युअर करण्याकरिता ब्युटी पार्लरमध्ये जायलाच हवे असे नाही, घरच्याघरी देखील पेडीक्युअर करता येते. या करिता एका टबमध्ये किंवा बादलीमध्ये आपल्याला सोसेल इतपत गरम पाणी घ्यावे. त्या पाण्यामध्ये थोडासा शँपू आणि थोडे मीठ घालावे. या गरम पाण्यामध्ये पावले काही वेळाकरिता बुडवून ठेवावीत. नंतर फूट स्क्रबर किंवा प्युमिस स्टोन ने पावले हळुवार गोलाकार घासावीत. त्यानंतर परत काही वेळ पाय गरम पाण्यामध्ये बुडवून ठेवावेत. पावले घासल्याने आणि गरम पाण्यातील मिठामुळे पावलांवरील त्वचेच्या मृत पेशी निघून जाऊन त्वचा मुलायम होते. पाच मिनिटांनी पावले गरम पाण्यातून बाहेर काढून स्वच्छ पुसून कोरडी करा. त्यानंतर पावलांवर पेट्रोलियम जेली लावून मोजे घालावे.

जर पावलांना खोल भेगा पडल्या असतील, तर रात्री झोपण्याआधी पाय स्वच्छ धुवून कोरडे करावेत, व त्यानंतर भेगांना वितळलेले मेन लावावे. मेणामुळे खोल भेगा लवकर भरून येण्यास मदत मिळते. दररोज पायमोजे घालणे शक्य नसेल, तर दिवसातून दोन वेळा पायाच्या भेगांना मोहोरीचे किंवा खोबरेल तेल लावून मालिश करावी. त्याने पावले नरम राहून भेगा कमी होतील.