मुंबई : फिटनेस आणि उत्तम दिसण्यासाठी अनेकदा लोकं जिम ज्वाइन करतात. मात्र थोड्याशा एक्सर्साइजनेच दम निघून जातो. जर तुमच्यासोबत देखील असं होत असेल तर याचा अर्थ तुमचा स्टॅमिना कमी आहे. कमी स्टॅमिना असल्यामुळे तुम्ही जीमचा पूर्ण आनंद घेऊ शकत नाही. पण स्टॅमिना कमी असल्यामुळे घाबरण्याच काही कारण नाही. कारण काही सोप्या गोष्टीमुळे तुम्ही स्टॅमिना सहज वाढवू शकता.

यामुळे स्टॅमिना कमी होतो
शरीरातील स्टॅमिना कमी होण्याची अनेक कारण आहेत. अनेकदा पाणी कमी असल्यामुळे स्टॅमिना कमी होतो. शरीरातील 70 टक्के भाग हा पाण्याने भरलेला असतो. शरीराला सतत पाण्याची आवश्यकता लागते. जर तु्मच्या शरीरात कमी पाणी असेल आणि तुम्ही खूप प्रॅक्टिस केली तरीही स्टॅमिना मेनटेन राहणार नाही. यामुळे दिवसाला 4 ते 5 लिटर पाणी प्यावे.

रनिंगच्या अगोदर पाणी आवश्यक
जर तुम्ही रोज सकाळी धावायला जात असाल तर शरीरासाठी पाणी आवश्यक आहे. रनिंगच्या अगोदर कमीत कमी दोन ते तीन ग्लास पाणी प्या. तसेच धावायला जाताना पाण्याची बॉटलसोबत ठेवा. अधिक मेहनतीचे काम केल्यास शरीरातील पाण्याचे प्रमाण कमी होते. आणि डिहायड्रेशनचा त्रास वाढतो.

शरीरात कार्बोहायड्रेटची कमतरता
कार्बोहायड्रेट तुमच्या शरीराला एनर्जी देतात. सामान्यपणे आहार कार्बोहायड्रेड असेल तर त्यातून मिळणारी ऊर्जी ही दिवसभर पुरते. मात्र जर तुम्ही जिममध्ये जात असाल किंवा अतिरिक्त मेहनत करत असाल तर शरीरात कार्बोहायड्रेडची कमतरता जाणवते. वर्कआऊटच्या 40 मिनिटे अगोदर कार्बोहायड्रेडचे रिच डाएट नक्की घ्या.

शाळेतून १५ मिनिटांची सुटी देऊन विद्यार्थ्यांना शारीरिक व्यायाम शिकविण्याचा उपक्रम ‘द डेली माइल’ या ब्रिटनमधील संस्थेने राबविला असून त्यामुळे विद्यार्थ्यांचे आरोग्य सुधारत असल्याचे नुकत्याच करण्यात आलेल्या पाहणीत स्पष्ट झाले आहे.

ब्रिटनमधील स्टर्लिग आणि एडिनबर्ग विद्यापीठांतील संशोधकांनी ‘द डेली माइल’ ही संस्था जगभरातील शालेय विद्यार्थ्यांचे आरोग्य सुधारण्यात मोलाची भूमिका बजावत असल्याचे म्हटले आहे. संशोधकांनी नोंदविलेल्या निष्कर्षांवरून ‘द डेली माइल’ ही संस्था कमी शारीरिक हालचाली, संथपणा, लठ्ठपणा या जागतिक पातळीवरील शारीरिक समस्यांविरोधात लढा देते.

‘द डेली माइल’च्या उपक्रमांमुळे मुलांमध्ये सकारात्मक बदल दिसून आले. हा उपक्रम न राबविलेल्या इतर शाळांमधील विद्यार्थ्यांची तुलना केल्यानंतर हे स्पष्ट झाल्याचे स्टर्लिग विद्यापीठातील संशोधक कोलिन मोरान यांनी सांगितले.

‘द डेली माइल’ या संस्थेची स्थापना फेब्रुवारी २०१२ मध्ये एलिन वेली यांनी केली. त्यानंतर सेंट निनियास शाळेत त्यांनी विद्यार्थ्यांसाठी विविध शारीरिक उपक्रम राबविले. १५ मिनिटांच्या सुटीत शाळेच्या मैदानावर विद्यार्थ्यांना धावणे, चालणे आणि इतर शारीरिक क्षमता वाढविणाऱ्या व्यायामांसाठी प्रोत्साहन देण्यात आले. हा उपक्रम यशस्वी ठरल्यानंतर स्कॉटलंड सरकारने ‘द डेली माइल’च्या उपक्रमाला देशात मान्यता दिली. ब्रिटनमध्ये या उपक्रमाला पाठिंबा मिळाला असून नेदरलँड, बेल्जियम या देशांतही या उपक्रमाला मान्यता मिळत आहे.

ताज्या बातम्यांसाठी लोकसत्ताचे मोबाईल अॅप डाऊनलोड करा.

मुंबई : काही विशिष्ट वयापर्यंतच उंची वाढते. त्यामुळे साधारण वयाच्या 18 वर्षापर्यंत मुलांच्या उंचीकडे पालकांनी लक्ष देणं गरजेचं आहे. या वयाच्या टप्प्यावर मुलांच्या शरीरात अनेक हार्मोनल बदल होत असतात. यामुळे मुलांच्या शरीराच्या वाढीकडे नीट लक्ष देणं गरजेचे ठरते.

मुलांची उंची वाढण्यासाठी काय कराल ?
कॅल्शियम घटक
मुलांची उंची वाढवायची असेल तर त्यांच्या आहारत कॅल्शियम घटकांचा मुबलक प्रमाणात समावेश करणं आवश्यक आहे. कॅल्शियममुळे हाडांचा विकास होतो. याकरिता आहारात दूध आणि दूग्धजन्य पदार्थांचा समावेश करणं आवश्यक आहे.

व्यायाम
व्यायाम आणि प्रामुख्याने योगाभ्यास केल्यानेही वजन आणि उंची दोन्ही वाढवणं शक्य आहे. लटकण्याचा व्यायाम करणं आरोग्याला फायदेशीर ठरतं. सोबतच भुजंगासन केल्यानेही उंची वाढण्यास मदत होते.

वाकून बसणं, चालणं टाळा
वाकून बसणं किंवा चालणंदेखील टाळा. यामुळे शरीराचा बांधा झुकलेला दिसतो. चालताना, बसल्यावर झुकून बसणं, चालणं टाळा. ताठ राहिल्यानं व्यक्तिमत्त्वही उठावदार दिसतं सोबतच शरीराची उंची उत्तम दिसते.

योग्य प्रमाणात खाणं
उंची वाढण्यासाठी शरीरात ग्रोथ हार्मोन्सची वाढ होणंही गरजेचे आहे. याकरिता नियमित आणि थोड्या थोड्या वेळानं खाणं गरजेचे आहे. दिवसातून किमान 5-6 वेळेस खाणं आवश्यक आहे.

अश्वगंधा
तुम्हांला उंची वाढवायची असेल तर आहारात अश्वगंधाचे सेवन करणं आवश्यक आहे. अश्वगंधामध्ये अनेक मिनरल्स घटक असतात, त्याच्या नियमित सेवनाने उंची वाढायला मदत होईल.

संतुलित आहार
नियमित संतुलित आहाराच्या सेवनामुळे उंची वाढण्यास मदत होते. त्यामुळे कितीही जंकफूड खाण्याचा मोह होत असला तरीही त्यावर आवर घाला आणि आहारात नियमित संतुलित जेवणाचा समावेश करा.

व्हिटॅमिन डी
उंची वाढवण्यासाठी शरीरात व्हिटॅमिन डी योग्य प्रमाणात असणं आवश्यक आहे. कोवळ्या सूर्यप्रकाशातून शरीराला नैसर्गिक स्वरूपात व्हिटॅमिन डीचा पुरवठा होतो. सकाळ - संध्याकाळ किमान 20-30 मिनिटं कोवळ्या उन्हात फिरा.

आवळा
उंची वाढवण्यासाठी आवळ्याचं नियमित सेवन करणं आरोग्यदायी ठरते. आवळ्यातील व्हिटॅमिन सी, कॅल्शियम, फॉस्फरस घटक मुबलक प्रमाणात आढळतात. यामुळे शरीराचा विकास होण्यास, उंची वाढण्यास मदत होते.

लंडन : व्यायामामुळे नैराश्याचा धोका कमी होत असल्याचा दावा एका अभ्यासात करण्यात आला आहे. ब्रिटनमधील लंडन येथील किंग्ज महाविद्यालय येथील संशोधकांनी विविध ४९ अभ्यासातून मिळविलेल्या माहितीचे विश्लेषण केले.

व्यायाम केल्यामुळे नैराश्याचा धोका कमी होतो का यासाठी अभ्यासात मानसिकरीत्या निरोगी व्यक्तींचा समावेश करण्यात आला. अभ्यासात २६६,९३९ व्यक्तींचा समावेश होता. यात ४७ टक्के पुरुषांचा समावेश असून त्यांचा सरासरी ७.४ वर्षे अभ्यास करण्यात आला. माहितीचे विश्लेषण केल्यानंतर व्यायाम न करणाऱ्या व्यक्तींच्या तुलनेत नियमित व्यायाम करणाऱ्या लोकांमध्ये भविष्यात नैराश्य विकसित होण्याची शक्यता कमी असते.

विविध भौगोलिक क्षेत्रातील (उदा. युरोप, उत्तर अमेरिका) युवा आणि वृद्धांमध्ये नैराश्य आल्यास व्यायामाचा त्यावर संरक्षणात्मक परिणाम होतो. नियमित व्यायाम केल्यामुळे लोकांमध्ये नैराश्य विकसित होण्याचा धोका कमी होतो हे जाणून घेण्यासाठी प्रथमच अशा प्रकारचे मेटा-विश्लेषण करण्यात आले आहे, असे ब्राझीलमधील ला सॅले विद्यापीठातील फेलिप बॅरेटो शूच यांनी सांगितले.

जे लोक नियमित व्यायाम करतात किंवा शारीरिकदृष्टय़ा जास्त सक्रिय असतात त्यांच्यामध्ये नैराश्य विकसित होण्याचा धोका कमी असल्याचे स्पष्ट पुरावे मिळाले असल्याचे शूच यांनी सांगितले. हा अभ्यास अमेरिकन जर्नल ऑफ सायकियाट्री या नियतकालिकात प्रसिद्ध करण्यात आला आहे.

एक दशलक्ष चतुर्थाश लोकांवर केलेल्या विश्लेषनात शारीरिकदृष्टय़ा सक्रिय लोकांमध्ये भविष्यात नैराश्य विकसित होण्याचा धोका कमी असल्याचे सातत्यपूर्ण पुरावे आमच्यासमोर आले आहेत. व्यायामाचा सगळय़ाच वयोगटातील लोकांवर नैराश्याविरुद्ध संरक्षणात्मक परिणाम होतो.

धकाधकीच्या आणि स्पर्धेच्या युगात सध्या सर्वात आवश्यक असूनही मागे राहणारी कोणती असेल तर ती म्हणजे व्यायाम.

उठल्यावर आवरुन ऑफीसला पोहचतानाच अनेकांच्या नाकात दम येत असेल तर ही जिम करणार कधी. रात्री ऑफीसमधून सुटण्याच्या वेळाही उशीराच्या असल्याने व्यायामाला वेळ नाही ही सर्रास केली जाणारी तक्रार. यावर मार्ग काढण्यासाठी अनेक कंपन्यांनी आपल्या ऑफीसमध्येच कर्मचाऱ्यांसाठी जिम उपलब्ध करुन दिली.

त्यामुळे वेळेची तक्रार करणाऱ्यांसाठी एक उत्तम पर्याय तयार झाला हे नक्की. आता दिवसभरात आपल्याला जमेल त्या वेळात २० मिनिटे जरी व्यायाम केला तरी चालतो असे सांगणाऱ्यांची संख्या वाढू लागली.

पण अशाप्रकारे जिममध्ये केलेला व्यायाम आरोग्यासाठी खरंच फायदेशीर असतो का हे लक्षात घेणे आवश्यक आहे.

ऑफिसमधल्या जिममुळे आरोग्य चांगले होण्यास मदत होत नाहीच पण पैसेही विनाकारण वाया जातात. नुकत्याच करण्यात आलेल्या एका अभ्यासातून ही बाब समोर आली असून पाहूयात ऑफिसमधल्या जिमबाबतची तथ्ये…

– या सर्वेक्षणासाठी एकूण ३३०० कर्मचाऱ्यांचा अभ्यास कऱण्यात आला. या कर्मचाऱ्यांची त्यांच्या तब्येतीनुसार तसेच त्यांना हव्या असलेल्या व्यायामप्रकारा ६ गटामध्ये विभागणी करण्यात आली होती.