गर्भ अल्ट्रासाऊंड चाचणी :
गर्भ अल्ट्रासाऊंड (सोनोग्राम) ही इमेजिंग तंत्र आहे जी गर्भाशयात गर्भाच्या प्रतिमा तयार करण्यासाठी ध्वनी लाटा वापरते. गर्भ अल्ट्रासाऊंड प्रतिमा आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्यास आपल्या मुलाच्या वाढीचे आणि विकासाचे मूल्यांकन आणि आपल्या गर्भधारणाचे परीक्षण करण्यात मदत करू शकतात. काही प्रकरणांमध्ये, गर्भ अल्ट्रासाऊंड संभाव्य समस्यांचे मूल्यांकन करण्यासाठी किंवा निदान पुष्टी करण्यात मदत करण्यासाठी वापरली जाते.
प्रथम गर्भ अल्ट्रासाऊंड सामान्यतः गर्भधारणाची पुष्टी करण्यासाठी आणि आपण गर्भवती असल्यापासून किती काळ झाला याची कल्पना करण्यासाठी पहिल्या तिमाहीत करण्यात येते. जर आपली गर्भधारणा अजिबात राहिली नाही, तर पुढील अल्ट्रासाऊंड सामान्यत: दुसऱ्या तिमाहीच्या दरम्यान दिली जाते, जेव्हा ऍनाटॉमिक तपशील दृश्यमान असतात. एखाद्या समस्येचा संशय असल्यास, फॉलो-अप अल्ट्रासाऊंड किंवा एमआरआयसारख्या अतिरिक्त इमेजिंग चाचण्यांची शिफारस केली जाऊ शकते.
गर्भ अल्ट्रासाऊंडच्या दोन मुख्य प्रकार आहेत :
- ट्रान्सव्हॅग्नल अल्ट्रासाऊंड. या प्रकारच्या गर्भाच्या अल्ट्रासाऊंडसह, ध्वनी लाटा पाठविण्यासाठी आणि प्रतिबिंब गोळा करण्यासाठी आपल्या योनिमध्ये ट्रान्स्ड्यूसर नावाचे एक भटकंतीसारखे उपकरण ठेवले जाते. ट्रान्सव्हॅगिनल अल्ट्रासाऊंडचा वापर लवकर गर्भधारणादरम्यान केला जातो. जर ट्रांसबॅडोमिनल अल्ट्रासाऊंडने पुरेशी माहिती पुरविली नसेल तर अल्ट्रासाऊंडचा देखील हा प्रकार केला जाऊ शकतो.
- ट्रान्सआबडोमिनल अल्ट्रासाऊंड. ट्रान्सबाडॅमिनल गर्भाची अल्ट्रासाऊंड आपल्या पोटावर एक ट्रान्सड्यूसर हलवून केले जाते.
इतर प्रकारचे ट्रान्सॅबडोमिनल अल्ट्रासाऊंड उपलब्ध आहेत, यासह :
- विशेषीकृत सोनोग्राफीय मूल्यांकन. अशा प्रकारच्या परीक्षेत विशिष्ट परिस्थितींमध्ये आवश्यक असू शकते, जसे की जेव्हा गर्भाच्या असामान्यता ज्ञात किंवा संशयास्पद असतात. या परिस्थितीत, अधिक तपशीलवार मूल्यांकन असामान्यतेबद्दल अतिरिक्त माहिती प्रदान करू शकते.
- 3 डी अल्ट्रासाऊंड ही परीक्षा त्रि-आयामी डेटाचे द्वि-आयामी प्रदर्शन प्रदान करते. या प्रकारचा अल्ट्रासाऊंड कधीकधी आरोग्य सेवा प्रदात्यांना चेहऱ्या चा असामान्यपणा किंवा न्यूरल ट्यूब दोष ओळखण्यात मदत करण्यासाठी वापरला जातो.
- डॉपलर अल्ट्रासाऊंड. डॉपलर अल्ट्रासाऊंड अल्ट्रासाऊंड लाटामध्ये किंचित बदल मोजतात कारण ते रक्त पेशीसारख्या हलणाऱ्या वस्तू बंद करतात. हे एखाद्या बाळाच्या रक्त प्रवाह बद्दल तपशील प्रदान करू शकते.
- फेटल इकोकार्डियोग्राफी. ही परीक्षा मुलाच्या हृदयाचे तपशीलवार चित्र देते. जन्मकुंडलीच्या हृदयरोगाची पुष्टी करण्यासाठी किंवा त्यांचा निषेध करण्यासाठी याचा वापर केला जाऊ शकतो.
गर्भ अल्ट्रासाऊंड चाचणी का करतात?
प्रथम त्रैमासिका अल्ट्रासाऊंड परीक्षा गर्भधारणेची उपस्थिति, आकार आणि स्थानाचे मूल्यांकन करण्यासाठी, गर्भांची संख्या निर्धारित करण्यासाठी आणि आपण गर्भधारणा किती काळ (गर्भावस्थेच्या वयाची) आहे याचा अंदाज घेण्यासाठी केला जातो. अल्ट्रासाऊंडचा वापर प्रथम तिमाही अनुवांशिक स्क्रीनिंग तसेच आपल्या गर्भाशयाच्या किंवा गर्भाशयाच्या विकृतींसाठी स्क्रीनिंग देखील केला जाऊ शकतो.
दुसऱ्या किंवा तिसऱ्या तिमाहीत गर्भधारणा समेत गर्भधारणेच्या अनेक वैशिष्ट्यांचे मूल्यांकन करण्यासाठी मानक अल्ट्रासाऊंड केले जाते. ही परीक्षा सामान्यत: गर्भावस्थेच्या 18 आणि 20 आठवड्यांच्या दरम्यान केली जाते. तथापि, या अल्ट्रासाऊंडचा कालावधी लठ्ठपणासारख्या कारणास्तव बदलला जाऊ शकतो, ज्यामुळे गर्भाच्या दृश्यमानतेस मऱ्या दा येऊ शकते.
दुसऱ्या आणि तिसऱ्या तिमाहीत दरम्यान, जेव्हा एखाद्या विशिष्ट प्रश्नाची तपासणी आवश्यक असते तेव्हा मर्यादित अल्ट्रासाऊंड मूल्यांकनाची आवश्यकता असू शकते. गर्भाच्या वाढीचे मूल्यांकन आणि अम्नीओटिक फ्लुइड व्हॉल्यूमचा अंदाज समाविष्ट आहे. आपल्या इतिहासाच्या किंवा इतर प्रसुतीपूर्व परीणामांच्या परिणामांवर आधारित विसंगतीचा संशय असल्यास विशिष्ट किंवा तपशीलवार परीक्षा केली जाते.
आपले हेल्थ केअर प्रदाता गर्भ अल्ट्रासाऊंडचा वापर करू शकतात :
- गर्भधारणा आणि त्याचे स्थान याची पुष्टी करा. काही गर्भ फॅलोपियन नलिकेत गर्भाशयाच्या बाहेर विकसित होतात. गर्भाच्या अल्ट्रासाऊंडमुळे आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्यास गर्भाशयाच्या बाहेर गर्भधारणा शोधण्यास मदत होते (एक्टोपिक गर्भावस्था).
- आपल्या बाळाच्या गर्भधारणाची वय निर्धारित करा. बाळाचे वय जाणून घेणे आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्यास आपली देय तारीख निर्धारित करण्यास आणि आपल्या गर्भधारणादरम्यान विविध मैलाचा मागोवा घेण्यास मदत करू शकते.
- बाळांची संख्या निश्चित करा. आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्यास एकाधिक गर्भधारणेस शंका असल्यास, बाळांची संख्या निश्चित करण्यासाठी अल्ट्रासाऊंड केले जाऊ शकते.
- आपल्या मुलाच्या वाढीचे मूल्यांकन करा. आपले बाळ सामान्य दराने वाढत आहे काय हे निर्धारित करण्यासाठी आपला आरोग्य सेवा प्रदाता अल्ट्रासाऊंड वापरू शकतो. अल्ट्रासाऊंडचा वापर आपल्या मुलाच्या हालचाली, श्वासोच्छवासाचे आणि हृदयविकाराचे निरीक्षण करण्यासाठी केला जाऊ शकतो.
- प्लेसेंटा आणि अम्नीओटिक द्रव पातळीचा अभ्यास करा. प्लेसेंटा आपल्या बाळाला पोषक तत्त्वे आणि ऑक्सिजन समृध्द रक्त पुरवतो. गर्भधारणेदरम्यान गर्भाशयात बाळाच्या आसपास असलेल्या द्रवपदार्थात खूप जास्त किंवा खूपच कमी अम्नीओटिक द्रव - किंवा प्लेसेंटासह गुंतागुंतांना विशेष लक्ष देणे आवश्यक आहे. अल्ट्रासाऊंड बाळाच्या आसपास प्लेसेंटा आणि अम्नीओटिक द्रव्यांचे मूल्यांकन करण्यात मदत करू शकते.
- जन्म दोष ओळखणे. अल्ट्रासाऊंड आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्यास काही जन्माच्या दोषांसाठी मदत करू शकते.
- आपण रक्तस्त्राव करत असल्यास किंवा इतर गुंतागुंत असल्यास, अल्ट्रासाऊंड आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्यास कारणीभूत ठरविण्यात मदत करू शकते.
- इतर जन्मपूर्व चाचण्या करा. आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्याने अल्ट्रासाऊंडचा वापर काही विशिष्ट प्रसवपूर्व चाचण्यांमध्ये सूक्ष्म प्लेसमेंटच्या मार्गदर्शनासाठी करू शकता जसे की अॅनिनिसेनेसिस किंवा कोरियोनिक विल्स सॅम्पलिंग.
- वितरण करण्यापूर्वी गर्भाची स्थिती निर्धारित करा. तिसऱ्या तिमाहीच्या शेवटी बहुतेक बाळांना मुख्य परीक्षेत स्थान दिले जाते.