व्हिटॅमिन बी 12 आणि फोलेट हे दोन विटामिन आहेत जे व्हिटॅमिनच्या बी कॉम्प्लेक्सचा भाग आहेत. ते सामान्य लाल रक्तपेशी (आरबीसी) निर्मिती, ऊती आणि पेशींचे दुरुस्ती, आणि डीएनएचे संश्लेषण, पेशीमधील अनुवांशिक सामग्रीसाठी आवश्यक आहेत. दोन्ही पोषक असतात जे शरीरात तयार करता येत नाहीत आणि त्यांना आहार देऊन पुरवले पाहिजे.
विटामिन बी 12 आणि फॉलेट टेस्टमुळे कमतरतेचा शोध घेण्यासाठी रक्त (सीरम किंवा प्लाझमा) च्या द्रव भागामध्ये व्हिटॅमिन पातळी मोजली जाते. कधीकधी लाल रक्तपेशींमधील फॉलेटची मोजणी देखील मोजली जाऊ शकते.
फॉलेट म्हणजे व्हिटॅमिनच्या नैसर्गिक स्वरुपाचे स्वरूप होय, तर फॉलीक अॅसिड म्हणजे पूरक आणि खाद्यपदार्थांमध्ये पूरक. हिरव्या भाज्या, लिंबूवर्गीय फळे, कोरड्या बीन्स आणि मटार, यकृत आणि यीस्टमध्ये हे आढळते. कोटामिन नावाचे व्हिटॅमिन बी 12 हे लाल मांस, मासे, कुक्कुट, दूध, दही आणि अंडी यासारख्या प्राण्यांच्या आहारात आढळते. अलीकडच्या वर्षांत, सशक्त अन्नधान्य, ब्रेड आणि इतर धान्याचे उत्पादन देखील बी 12 आणि फॉलेट (पौष्टिक लेबल्सवर "फोलिक अॅसिड" म्हणून ओळखले जाणारे) महत्त्वाचे आहाराचे स्त्रोत बनले आहेत.
बी 12 किंवा फॉलेटमधील उणीव मॅक्रोक्रेटिक अॅनिमिया होऊ शकतो, जेथे लाल रक्तपेशी सामान्यपेक्षा मोठी असतात. मेगाब्लॅस्टिक अॅनिमिया, एक प्रकारचा मॅक्रोसिटिक अॅनिमिया, हा किरकोळ मज्जामधील काही सेल्युलर बदलांच्या व्यतिरिक्त मक्रॉसाइट्स नावाच्या कमी परंतु मोठ्या आरबीसीच्या निर्मितीद्वारे दर्शविला जातो. मेगाब्लॉस्टिक अॅनिमियाशी संबंधित इतर प्रयोगशाळेतील निष्कर्षांमध्ये पांढर्या रक्त पेशी (डब्ल्यूबीसी) संख्या आणि प्लेटलेटची संख्या कमी झाली आहे.
बी 12 हे तंत्रिका आरोग्यासाठी देखील महत्वाचे आहे आणि उणीव न्युरोपॅथीच्या भिन्न प्रमाणात होऊ शकतो, नवर्याचा तोटा प्रभावित व्यक्तीच्या हात व पायांमध्ये झुडूप आणि गोंधळ होऊ शकतो.
विकसनशील गर्भामध्ये दिसून येणा-या सेल विभागातील फोलेट आवश्यक आहे. सुरुवातीच्या गर्भधारणेदरम्यान फॉलेटची कमतरता वाढत्या गर्भामधील स्पायना बायिफाडासारख्या तंत्रिका ट्यूब दोषांचे जोखीम वाढवते.
बी 12 आणि फॉलेटची कमतरता बर्याचदा आहार किंवा पूरक आहार, अपर्याप्त शोषण किंवा गर्भधारणादरम्यान दिसून येणा-या वाढत्या गरजेनुसार पुरेसे जीवनसत्व नसल्यामुळे झाल्या जातात:
आहारातील कमतरता - ही अमेरिकेत असामान्य आहे कारण या जीवनसत्त्वेंसह अनेक पदार्थ आणि पेय पूरक आहेत जे शरीराद्वारे साठवले जातात. प्रौढांमध्ये यकृतामध्ये साठवलेल्या व्हिटॅमिन बी 12 आणि बर्याच काळापासून संग्रहित फॉलेटचे मूल्य असलेले अनेक वर्षे असतात. शरीरातील जीवनसत्त्वे यांचे स्टोअर कमी होईपर्यंत आहारविषयक कमतरता सामान्यत: लक्षणे दिसू शकत नाहीत. कधीकधी बी 12 कमतरता कधीकधी वेगात (जे प्राणी उत्पादने वापरत नाहीत) आणि त्यांच्या स्तनपान केलेल्या नवजात मुलांमध्ये आढळतात.
अपर्याप्त शोषण - व्हिटॅमिन बी 12 अवशोषण चरणांच्या मालिकेमध्ये होते. बी 12 सामान्यत: पोटाच्या आम्लद्वारे अन्नपदार्थ पासून सोडले जाते आणि नंतर लहान आतडे, पेटात पॅरिएटल पेशींद्वारे बनविलेले प्रथिने अंतर्निहित घटक (आयएफ) बांधले जाते. या बी 12-आयएफ कॉम्प्लेक्स नंतर वाहक प्रथिने (ट्रान्सकोबालामिन्स) बंधून असलेल्या लहान आतड्याने शोषली जाते आणि परिसंचरण मध्ये प्रवेश करते. जर एखाद्या रोग किंवा स्थितीत यापैकी कोणत्याही चरणात हस्तक्षेप केला तर बी 12 शोषण कमी होते.
वाढलेली गरज-याला विविध प्रकारचे रोग आणि परिस्थिती दिसू शकतात. गर्भधारणेसाठी वाढलेली मागणी जेव्हा गर्भवती किंवा नर्सिंग होते, लहानपणापासून, कर्करोगाने किंवा क्रोनिक हेमोलाइटिक अॅनिमियाससह.
चाचणीसाठी नमुना कसा गोळा केला जातो?
हाताने शिरामध्ये सुई घालून रक्ताचा नमुना मिळतो.
नमुना गुणवत्ता सुनिश्चित करण्यासाठी कोणत्याही चाचणी तयारीची आवश्यकता आहे का?
नमुना संग्रह करण्यापूर्वी 6-8 तास उपवास करणे आवश्यक असू शकते. काही औषधे चाचणी परिणामांवर परिणाम करू शकतात; आपल्या आरोग्यसेवा प्रदात्याने आपल्याला कोणत्या गोष्टी बंद करणे बंद करावे हे सल्ला देईल. विशिष्ट सूचनांसाठी आपल्या आरोग्य व्यावसायिकांना किंवा लॅबला विचारा.
विटामिन बी 12 आणि फोलेट हे कमीतकमी कमी तपासणीसाठी वापरले जातात आणि बी -12 च्या शोषणास प्रभावित करणारे ऑटोम्युन्यून बीमारीसारख्या ऍनिमियासारख्या विशिष्ट एनीमियासचे कारण निदान करण्यात मदत करतात.
बी 12 आणि फोलेट हे दोन विटामिन आहेत जे शरीरात तयार केले जाऊ शकत नाहीत आणि त्यांना आहार देऊन पुरवले पाहिजे. ते सामान्य लाल रक्तपेशी (आरबीसी) निर्मिती, ऊती आणि पेशींची दुरुस्ती, आणि डीएनएचे संश्लेषण, पेशीमधील अनुवांशिक सामग्रीसाठी आवश्यक असतात. योग्य नर्व फंक्शनसाठी बी 12 आवश्यक आहे. (अधिक माहितीसाठी, "काय चाचणी केली जात आहे?" विभाग पहा.)
बी 12 आणि फोलॅट चाचण्यांचा वापर बदललेल्या मानसिक स्थिती किंवा इतर वर्तनात्मक बदलांसह, खासकरुन वृद्ध व्यक्तींचे मूल्यांकन करण्यात मदत करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. बी 12 चाचणीला फोलेट, स्वतःद्वारे किंवा इतर स्क्रीनिंग प्रयोगात्मक चाचण्या जसे पूर्ण रक्त गणना (सीबीसी), व्यापक मेटाबॉलिक पॅनल (सीएमपी), ऍन्टिन्यूक्लियर अँटीबॉडी (एएनए), सी-रीएक्टिव्ह प्रोटीन (सीआरपी) आणि रूमेटॉइडसह ऑर्डर केली जाऊ शकते. कारक (आरएफ) न्यास (न्यूरोपॅथी) प्रभावित करणार्या स्थितीच्या चिन्हे आणि लक्षणे दर्शविते हे निर्धारित करण्यात मदत करण्यासाठी.
याव्यतिरिक्त, बी 12 आणि फोलॅट चाचण्यांचा वापर महत्त्वपूर्ण कुपोषणाच्या किंवा लक्षणांच्या चिन्हे आणि लक्षणे असलेल्या व्यक्तीचे सामान्य आरोग्य आणि पौष्टिक स्थितीचे मूल्यांकन करण्यात मदत करण्यासाठी इतर चाचण्यांच्या वर्गीकरणासह केला जाऊ शकतो.
इटरी मॅलाबॉर्स्प्शन. यात शारिरीक द्रव्य, यकृत रोग, जठरासंबंधी कर्करोग किंवा सेलिआक रोग, दाहक आंत्र रोग किंवा सिस्टिक फाइब्रोसिस यासारख्या मालाबर्स्परेशन स्थिती असलेले लोक समाविष्ट असू शकतात.
ज्ञात बी 12 आणि फोलेट कमतरतेसाठी उपचार केलेल्यांमध्ये, उपचारांच्या प्रभावीतेचे परीक्षण करण्यासाठी चाचणीचा वापर केला जाऊ शकतो. हे विशेषतः खर्या लोकांसाठी सत्य आहे जे बी 12 आणि / किंवा फोलेट योग्यरित्या शोषून घेऊ शकत नाहीत आणि त्यांना आजीवन उपचार असणे आवश्यक आहे.
रक्त पातळ भागात (सीरम) फॉलेट पातळी एखाद्या व्यक्तीच्या अलीकडील आहारावर अवलंबून बदलू शकते. कारण लाल रक्तपेशी 9 5% संचयी फोलेटची साठवण करतात, आरबीसीमध्ये फॉलेट पातळी मोजण्यासाठी एक चाचणी सीरम चाचणी व्यतिरिक्त किंवा त्याऐवजी वापरली जाऊ शकते. काही आरोग्य व्यावसायिकांना असे वाटते की आरबीसी फोलेट चाचणी दीर्घकालीन फॉलेट स्थितीचा एक चांगला सूचक आहे आणि सीरम फोलेटपेक्षा अधिक नैसर्गिकदृष्ट्या संबंधित आहे, परंतु यावर व्यापक करार नाही.
बी 12 आणि फॉलेटच्या कमतरतेस मदत करण्यासाठी वापरल्या जाणार्या इतर प्रयोगशाळा चाचण्यांमध्ये होमोसिस्टिन आणि मेथिमलॉनिक ऍसिड (एमएमए) यांचा समावेश आहे. बीओ 12 च्या कमतरतेमध्ये होमोसिस्टिन आणि एमएमए वाढवले जातात तर केवळ एचओएमआयस्टीन आणि एमएमए नाही तर फॉलेटच्या कमतरतेमध्ये वाढते. हा भेद महत्त्वपूर्ण आहे कारण बी 12-अपुरा असलेल्या काहीांना फोलेट देणे अशक्तपणाचा उपचार करेल परंतु न्यूरोलॉजिकिक हानीचा उपचार करणार नाही, जो अपरिवर्तनीय असू शकतो.