होळीचा सण संपूर्ण भारतामध्ये मोठ्या उत्साहात साजरा करण्यात येतो. तुम्हीही होळीसाठी खास तयारी करत असालचं... होळी म्हणजे रंगाची उधळण करणारा सण. मग तुम्ही या दिवसाला आणखी रंगीबेरंगी करण्यासाठी रंग खरेदी केले की नाही? काय सांगता अजून रंग खरेदी केले नाहीत. काही हरकत नाही. बाजारामध्ये मिळणाऱ्या केमिकलयुक्त रंगांपेक्षा तुम्ही काही सोप्या टिप्सच्या मदतीने तुमच्या आवडीचे रंग घरीच तयार करू शकता.

होळीसाठी बाजारामध्ये जे रंग उपलब्ध असतात. त्यांच्यामध्ये मोठ्या प्रमाणावर केमिकल्स असतात. असे रंग त्वचेसोबतच आरोग्यासाठीही धोकादायक ठरतात. त्याऐवजी जर गरच्या घरीच रंग तयार करून त्याने होळी खेळलात तर आरोग्य जपण्यास मदत होईल. तुम्ही घरी रंग तयार करण्याचा विचार करत असाल तर घरात अगदी सहज उपलब्ध होणाऱ्या वस्तूंच्या मदतीने नैसर्गिक पद्धतीने रंग तयार करू शकता. हे रंग त्वचेला नुकसान पोहचवण्याऐवजी फायदाच पोहोचवतात.


घरीच तयार करा नैसर्गिक रंग :

1. पिवळा रंग

बेसन आणि हळद दोन्ही एकत्र करून घ्या. हे एकत्र केल्यानंतर तुम्हाला सुकलेला पिवळा रंग मिळण्यास मदत होईल. हे दोन्ही पदार्थ त्वचेसाठी फायदेशीर आहेत. हळदीमध्ये अन्टीसेफ्टिक गुणधर्म आढळून येतात. तर बेसन चेहरा स्वच्छ करण्यासाठी मदत करतं. तुम्हाला गरज असेल तर झेंडूची फुल पाण्यामध्ये उकळून पिवळा रंग तयार करू शकता.

2. गुलाबी रंग

गुलाबी रंग जास्तीत जास्त मुलींना जास्त आवडतो. गुलाबी रंग तयार करण्यासाठी तुम्ही बीटाचा वापर करू शकता. त्यासाठी बीटाची मुळं किंवा बीट पाण्यामध्ये उकळून घ्या, त्यानंतर ते गाळून त्यामध्ये दूध एकत्र करा.

3. नारंगी रंग

नारंगी रंग तयार करण्यासाठी तुम्ही केशर पाण्यामध्ये एकत्र करून रात्रभरासाठी तसचं ठेवा. लगेच नारंगी रंग तयार करायचा असेल तर केशर पाण्यामध्ये टाकून उकळून घ्या. जेव्हा पाणी थंड होइल त्याचा वापर रंग म्हणून करा.

4 ब्राउन कलर

कॉफी पावडरचा वापर करून ब्राउन रंग तयार करून शकता किंवा चहा पावडर पाण्यामध्ये उकळूनही तुम्ही ब्राउन रंग तयार करू शकता. पण लक्षात ठेवा हा रंग जात नाही. तुम्ही हा रंग तयार करण्यासाठी मुलतानी मातीचाही वापर करू शकता.

5. हिरवा रंग

हिरवा रंग तयार करण्यासाठी तुम्ही हलदीमध्ये नीळ एकत्र करू शकता. याव्यतिरिक्त पालक, धने, पुदिना, टॉमेटो किंवा कडुलिंबाची पानं वाटून पाण्यामध्ये एकत्र करा. तुम्ही हे कोरड्या रंगाच्या रूपामध्येही वापरू शकता.

6. निळा रंग

निळीचा वापर करून निळा रंग तयार करता येतो.

7. लाल रंग

कोरडा लाल रंग तयार करण्यासाठी लाल जास्वंदाच्या फूलाचा वापर करू शकता. त्यासाठी जास्वंदाच्य फूलाची पावडर पिठासोबत एकत्र करून तयार करा. त्याऐवजी गाजराला पाण्यामध्ये उकळून लाल रंग तयार करू शकता.

हिवाळ्यात वातावरणातील गारवा वाढल्यामुळे हृदय आणि शरीरातील रक्त प्रवाहावर परिणाम होतो. त्यामुळे हृदयाच्या आरोग्याला सर्वाधिक धोका वाढतो. थंडीमुळे हृदयाच्या नसा गोठून जातात. ज्यामुळे हृदयाला रक्त आणि ऑक्सिजन पुरवठा कमी होतो. अशात हिवाळ्यात हृदयरोग आणि ब्लडप्रेशरच्या त्रासाने त्रस्त असणाऱ्या लोकांनी स्वतःची अधिक काळजी घेणं गरजेचं असतं. हार्ट रेटचं अचानक वाढणं किंवा घटणं हे हृदय अस्वस्थ होण्याचं कारण असतं. हिवाळ्यात थंडीमुळे हृदयरोगाने त्रस्त असलेल्या लोकांमध्ये हार्ट रेट वाढण्याची समस्या उद्भवते. अशातच जर तुम्ही तुमच्या दैनंदिन जीवनात थोडी काळजी घेणं गरजेचं असतं. जर तुम्ही या समस्येकडे दुर्लक्ष केलं तर मात्र याचे गंभीर परिणाम भोगवे लागतात. वयोवृद्ध लोकांच्या हृदयाचे ठोके साधारणतः 60 ते 100 बीट्सपर्यंत पडतात. सामान्य माणसांच्या तुलनेमध्ये वाढतात किंवा कमी होतात. परंतु जर तुम्हाला चक्कर येणं, डोकं दुखणं, छातीमध्ये वेदना होणं, जबड्याला वेदना होणं, डोळ्यांना धुसर दिसणं यांसारख्या समस्या उद्भवत असतील तर मात्र वेळीच डॉक्टरांचा सल्ला घेणं गरजेचं असतं.


तणावापासून दूर रहा

हिवाळ्यामध्ये दिवस छोटा असतो त्यामुळे या दिवसांत अनेकदा लोक तणावाचे शिकार होतात. अशावेळी पीडित लोकं जास्त साखर, ट्रान्सफॅट, सोडियम आणि जास्त कॅलरीज असलेलं जेवण जेवतात. असं जेवण लठ्ठपणा, हृदयाशी निगडीत आजार आणि हायपरटेंशन या समस्यांनी त्रस्त असणाऱ्य़ा लोकांसाठी धोकादायक ठरू शकतं. त्यामुळे या दिवसांत शरीराचं वजन नियंत्रणात ठेवण्याचा प्रयत्न करा. जास्तीत जास्त शाकाहारी पदार्थांचं सेवन करा. आहारामध्ये हिरव्या पालेभाज्या, सलादचा समावेश करा.

वजन नियंत्रणात ठेवा

ज्या लोकांना डायबिटीजची समस्या अनुवांशिक आहे, त्यांनी लगेच आपलं वजन नियंत्रित करणं गरजेचं असतं. डायबिटीजचा फास्टिंग टेबल 110च्या खाली आणि जेवणानंतर 180च्या खालीच असणं गरजेचं असतं. तज्ज्ञांनी सांगितलं आहे की, हाई ब्लड प्रेशरच्या रूग्णांना हार्ट अटॅकचा धोका अधिक असतो. तसेच त्यांना ब्रेन हॅमरेजही होऊ शकतं. थंडीमध्ये गरम कपडे परिधान करण्याला प्राधान्य द्या. त्यामुळे ब्लड प्रेशर नियंत्रणात राहण्यास मदत होते.

नियमित तपासणी करा

थंडीमध्ये ब्लड सर्क्युलेशन कमी होतं आणि त्यामुळे रक्तवाहिन्या गोठतात. यामुळेच हृदय रोगांनी त्रस्त असणाऱ्या लोकांमध्ये हार्ट अटॅकची समस्या वाढते. हृदय रोगाने त्रस्त असणाऱ्या लोकांनी या वातावरणामध्ये काही खास गोष्टी लक्षात घेणं गरजेचं असतं. जेवढा शक्य असेल तेवढा व्यायाम करा. व्यायाम करण्यासाठी बाहेर जाणं शक्य नसेल तर घराच्या आतच व्यायाम करा. हाय ब्लड प्रेशरचा त्रास असणाऱ्या रूग्णांना वयाच्या 40व्या वर्षी रक्तदाबाची तपासणी करणं आवश्यक आहे. नॉर्मल ब्लड प्रेशर 120/80 पर्यंत असणं गरजेचं असतं. जर या प्रमाणाने 150/90 चा टप्पा ओलांडला तर आरोग्यासाठी घातक ठरू शकतं. हृदय रोगापासून बचाव करण्यासाठी ब्लड प्रेशर, डायबिटीज आणि कोलेस्ट्रॉलची नियमित तपासणी करणं गरजेचं असतं.

योग्य आहार घ्या

हृदय रोगांनी त्रस्त असणाऱ्या व्यक्तींनी बदाम आणि पिस्त्याचं सेवन करणं लाभदायक ठरतं. ग्रीन-टी पिणंही त्यांच्यासाठी फायदेशीर ठरतं. तसेच थंडीमध्ये जेवढं शक्य होईल तेवढं उन्हाच्या संपर्कात रहा. शरीरातील व्हिटॅमिन डी ची कमतरता भरून काढण्यासाठी करवंद किंवा क्रेनबेरीचा समावेश करणं गरजेचं असतं. नियमितपणे व्यायाम आणि संतुलित आहार घेणं गरजेचं असतं.

पावसाळ्यामुळे वातावतरणात अल्हाददायक वातावरण निर्माण होते. मात्र ऊन-पावसाच्या खेळामुळे वातावरणात होणारा बदल आरोग्याला त्रासदायक ठरतो. वातावरणातील बदलामुळे अनेकांना घशात खवखव जाणवते. घशातील या खवखवीचा त्रास ओषधगोळ्यांपेक्षा काही नैसर्गिक उपायांनी आटोक्यात आणणं शक्य आहे. याकरिता ज्येष्ठमध फायदेशीर ठरते.

फायदेशीर ज्येष्ठमध
प्राचीन काळापासून भारतामध्ये ज्येष्ठमध आयुर्वेदीक उपचारांमध्ये वापरले जाते. आहारात स्वाद वाढवण्यासाठी वापरलं जाणारं ज्येष्ठमध घशातील खवखव कमी करण्यास फायदेशीर ठरते. ज्येष्ठमधामध्ये फायटोकेमिकल्स घटक आढळतात. फ्लैनोनोड्स, चाल्कोन्स, सैपोनिन आणि एक्सनोएस्ट्रोजेन्स या औषधी गुणधर्मामुळे घशातील खवखव कमी होण्यास, आवाज मोकळा होण्यास मदत होते.

कसा कराल ज्येष्ठमधाचा उपयोग?
घशातील खवखव कमी करण्यास, छातीमध्ये साठलेला कफ मोकळा करण्यास, हाडांना, मांसपेशींना मजबूत करण्यासाठी, तोंड आल्यानंतर होणारा त्रास कमी करण्यासाठी, केसगळती रोखण्यासाठी ज्येष्ठमध फायदेशीर आहे. याकरिता नियमित लहानसा ज्येष्ठमधाचा तुकडा चघळत रहा.


ज्येष्ठमधाचा फायदा ?
मेंदूला चालना - ज्येष्ठमधामुळे मेंदूच्या कार्याला चालना मिळते. यामधील अ‍ॅन्टिऑक्सिडंट गुणधर्म मेंदूंच्या पेशींना बळकटी देतात.

हृद्याचे आरोग्य - कोलेस्ट्रेरॉलची पातळी नियंत्रणात ठेवण्यासाठी ज्येष्ठमध मदत करते.

रोगप्रतिकारशक्ती - शरीराची रोगप्रतिकारशक्ती सुधारण्यासाठी आवश्यक घटक लिम्फोसाइट्स आणि मैक्रोफेज ज्येष्ठमधामध्ये असतात.

हार्मोनल संतुलन - ज्येष्ठमधातील फाइटोस्ट्रोजेनिक घटक महिलांमध्ये हार्मोन्सचे असंतुलन नियमित ठेवण्यासाठी मदत करते. मेनोपॉजचा त्रास आटोक्यात ठेवण्यासाठी ज्येष्ठमध मदत करते.

अ‍ॅन्टी बॅक्टेरियल - शरीरात घातक मायक्रोबायल्सची वाढ रोखण्याची क्षमता ज्येष्ठमधामध्ये आहे. यामुळे शरीरात व्हायरसचा धोका कमी होतो.

अ‍ॅन्टी अल्सर - ज्येष्ठमधामध्ये अ‍ॅन्टिऑक्सिडंट आणि दाहशामक गुणधर्म असल्याने पोटातील, आतड्यामधील, तोंडातील अल्सरचा त्रास आटोक्यात ठेवण्यास मदत होते.

मूळव्याधीचा त्रास हा अत्यंत भयंकर आहे. हा त्रास वेदनादायी असला तरीही या आजाराबद्दल फारसे खुलेपणाने बोलले जात नाही. परिणामी अनेकांमध्ये या त्रासाची तीव्रता वाढल्यानंतर वैद्यकीय मदत घेतली जाते. फास्टफूट, अरबट चरबट पदार्थ, मसालेदार पदार्थांवर ताव मारण्याची सवय यामुळे केवळ जीभेचे चोचले पुरवले जातात. मात्र खाण्याच्या अशा सवयींमुळे पचनाचे आजर बळावतात. मूळव्याध जडण्यामागेदेखील अशीच कारणं असतात.

मूळव्याधीचा त्रास आटोक्यात ठेवण्यासाठी घरगुती उपाय -
सुरूवातीच्या टप्प्यामध्ये मूळव्याधीच्या समस्येकडे लक्ष दिल्यास त्याचे स्वरूप गंभीर होण्याचा धोका कमी असतो. याकरिता काही घरगुती उपायांनी त्यावर मात करता येऊ शकते.

कडुलिंब -
कडुलिंबाच्या लिंबोळ्या आणा. त्यावरील साल काढून आतील बीज काढा. हे बीज कुटून चिचुक्याऐवढ्या 21 गोळ्या करा. या गोळ्या नियामित दूधासोबत घ्याव्यात.
या उपायादरम्यान आहाराचं पथ्यपाणी सांभाळणं गरजेचे आहे. मांसाहार, पचायला जड असणारे पदार्थ आहारात टाळा. यामुळे मूळव्याधीचा त्रास आटोक्यात राहण्यास मदत होते.

घरगुती मलम -
रूईच्या पानांमधील चीक काढा. यामध्ये हळद मिसळून पेस्ट बनवा. या पेस्टचा केवळ एक ठिपका त्रास होत असलेल्या जागी लावा. नियमित सात दिवस हा उपाय करावा. यामुळे मूळव्याधीचा त्रास आटोक्यात राहण्यास मदत होईल.

अनेकदा ब्रश करताना हिरड्यांमधून रक्त येते. हा त्रास सामान्य आहे असे समजून अनेकजण त्याकडे दुर्लक्ष करतात. मात्र ही समस्या वेळीच न ओळखल्यास यामधून अनेक आजारांचा धोका बळावू शकतो. म्हणूनच तुम्हांलाही हिरड्यांमधून रक्त येत असल्याचे आढळले तर या घरगुती उपायांकडे दुर्लक्ष करू नका.

हिरड्यांमधून रक्त येण्याच्या समस्येवर घरगुती उपाय
लवंगाचं तेल -
एखादी कडक वस्तू चावताना किंवा ब्रश करताना हिरड्यांमधून रक्त आल्यास त्याकडे दुर्लक्ष करू नका. अशावेळेस लवंगाचं तेल तुमच्यासाठी फायदेशीर ठरू शकते.
लवंगाच्या तेलामध्ये कापसाचा बोळा बुडवा. हा बोळा हिरड्या आणि दातांवर काही वेळ ठेवा. थोड्या वेळाने कोमट पाण्याने तोंड स्वच्छ करा. लवंगाचं तेल नसल्यास दिवसातून 2 वेळेस तुम्ही लवंग चघळल्यासही आराम मिळू शकतो.

व्हिटॅमिन सी -
आहारात मुबलक व्हिटॅमिन सी घटकांचा समावेश करा. यामुळे इंफेक्शन वाढण्याचा धोका कमी होतो. दातांना आणि हिरड्यांना अधिक मजबुत करण्यासाठी व्हिटॅमिन सी युक्त कच्च्या भाज्या, फळांचा आहारात समावेश करा.

राईचं तेल -
रात्री झोपण्यापूर्वी चमचाभर तेलामध्ये चिमुटभर मीठ मिसळा. या मिश्रणाने दातांना आणि हिरड्यांना मसाज करा. नियमित या उपायामुळे हिरड्यांचं आरोग्य सुधारण्यास मदत होते. सोबतच हिरड्यांमधून रक्त पडण्याचा त्रास कमी होतो.

तुरटी -
दातदुखीचा त्रास कमी करण्यासाठी, ब्रश करताना रक्त पडण्याची समस्या आटोक्यात ठेवण्यासाठी तुरटीच्या पाण्याने गुळण्या कराव्यात. तुरटीचे अ‍ॅन्टी बॅक्टेरियल गुणधर्म हिरड्यातून रक्त पडण्याचा त्रास कमी करण्यास मदत करतात. सोबतच इंफेक्शनचा धोकाही कमी होतो.

मीठ -
दिवसातून किमान वेळेस मीठाच्या पाण्याने गुळण्या केल्यास तोंडाचं आरोग्य सुधारण्यास मदत होते. यामुळे वेदना कमी होण्यास मदत होते. सोबतच इंफेक्शन कमी होण्यासही मदत होते.

टीप - हे केवळ घरगुती उपाय आहेत. व्यक्तीपरत्वे उपचार वेगवेगळे परिणाम देऊ शकतात. त्यामुळे योग्य तज्ञांच्या सल्ल्याने उपचार निवडणं फायदेशीर ठरते.