Hellodox on Facebook Hellodox on Facebook Hellodox on linkedin Hellodox on whatsup Hellodox on Twitter
हाडे घनता परीक्षा/चाचणी
#वैद्यकीय चाचणी तपशील#हाड डेंसिटी स्कॅन

हाडे घनता चाचणी म्हणजे काय?
हाडे घनता चाचणी ही एकमात्र चाचणी आहे जी हाडे मोडण्याअगोदर ओस्टियोपोरोसिस चे निदान करू शकते. ही चाचणी आपल्या हाडाची घनता आणि हाडे मोडण्याची शक्यता ठरविण्यास मदत करते. ऑस्टियोपोरोसिस चे निदान करण्यासाठी केंद्रीय डीएक्सए मशीनद्वारे हिप आणि स्पाइन ची हाडे घनता तपासण्याची तज्ञ शिफारस करतात.डीएक्सए म्हणजे ड्युअल एनर्जी एक्स-रे अॅसोबोप्टिओमेट्री. आपण आपल्या हाडांविषयी चिंतित असाल तर हाडे घनता तपासणी करून आपल्याला ऑस्टियोपोरोसिस आहे का हे शोधू शकता. काही लोक यास हाड मास मापन चाचणी देखील म्हणतात. ही चाचणी आपल्या हाडाची घनता मोजण्यासाठी मशीन वापरते. आपल्या हिप,रीढ़ च्या हाडांची आणि कधीकधी इतर हाडांची संख्या अनुमानित करते. आपले चाचणी परिणाम आपल्या आरोग्यसेवा प्रदात्यास आपली हाडे सुरक्षित ठेवण्यात मदत करेल.
आपण पोस्टमेनोपॉझल महिला किंवा 50 वर्ष आणि त्यापेक्षा वयस्कर व्यक्ती आहात? आपले अलीकडे हाड मोडले आहे का?आपण दोन्ही प्रश्नांना "होय" उत्तर दिले असल्यास,आपण आपल्या डॉक्टरांशी किंवा इतर आरोग्यसेवा प्रदात्याशी बोलणे आवश्यक आहे.

हाडे घनता चाचणी कशाकरिता केली जाते ?
आपल्या हाडांची घनता सामान्य आहे कि घनता कमी आहे (ऑस्टियोपेनिया)किंवा ऑस्टियोपोरोसिस असेल तर हाडे घनता चाचणी हे कळविण्यात मदत करते. ही एकमेव चाचणी आहे जे ऑस्टियोपोरोसिसचे निदान करू शकते. आपल्या हाडांची घनता कमी असेल, हाडे मोडण्याचा धोका जास्त असेल, तर हाडांच्या घनता चाचणीमुळे आपण आणि आपल्या हेल्थकेअर प्रदात्यास मदत होऊ शकते:
हाडे मोडण्याआधी तुमची हाडे कमकुवत किंवा ऑस्टियोपोरोसिस आहेत का ते पहा
भविष्यकाळात हाडे मोडण्याची शक्यता असल्याचा अंदाज लावता येतो
आपली हाडे घनता सुधारत आहे किंवा वाईट होत आहे ते पहा
ऑस्टियोपोरोसिस वरील औषध किती चांगले काम करत आहे ते शोधा
हाडे मोडल्यानंतर ऑस्टियोपोरोसिस आहे का हे कळू शकते

हाडाची घनता चाचणी कोणी करावी?
तज्ञ शिफारस करतात की हाडे घनता चाचणी करावी जर आपण :
आपण 65 वर्ष किंवा त्यापेक्षा जास्त वयाची महिला आहात
आपण वय 70 किंवा त्यापेक्षा वयस्कर आहात
आपण रजोनिवृत्ती झालेली महिला आहात
आपण 65 वर्षांच्या खालील पोस्टमेनोपॉजल स्त्रिया आहेत
आपण धोका असलेल्या घटकांसह 50-69 वयाच्या व्यक्ती आहात

आपल्याकडे खालील पैकी एखादे लक्षण असल्यास हाडांच्या घनता चाचणीची आवश्यकता असू शकते:
आपल्या रीढ़ च्या हाडांचा एक्स-रे आपल्या हाडांचे विघटन किंवा हाड तोटा दर्शवितो
पाठ दुखणे
एका वर्षाच्या आत ½ इंच किंवा त्यापेक्षा जास्त उंची कमी
आपल्या मूळ उंचीवरून 1½ इंच उंचीची उंची कमी

हाडे घनता चाचणीचे प्रकार:
ड्युअल-एनर्जी एक्स-रे शोपेटिओमेट्री मशीन
डीएक्सए हाडांच्या घनतेचा मापन करण्यासाठी एक नॉन इनवेसिव्ह चाचणी आहे.
सेंट्रल डीएक्सए

ऑस्टियोपोरोसिसचे निदान करण्यासाठी केंद्रीय डीएक्सए मशीनचा वापर करुन एनओएफ हिप आणि रीढ़ ची हाडे घनता तपासण्याची शिफारस करते. डीएक्सए म्हणजे ड्युअल एनर्जी एक्स-रे शोषकेटीमेट्री. जेव्हा हिप आणि स्पाइन वर चाचणी केली जाऊ शकत नाही, तेव्हा एनओएफ अग्रगण्य मध्ये त्रिज्या हाडांच्या केंद्रीय डीएक्सए चाचणी सूचित करते.
हेल्थकेअर प्रदाते हिप आणि स्पाइनमधील हाडांच्या घनतेस अनेक कारणांमुळे मोजतात. प्रथम, ऑस्टियोपोरोसिस असलेल्या लोकांना हा हाडे फ्रॅक्चर करण्याची अधिक शक्यता असते. दुसरे, हिप आणि रीतीने विघटित हाडे अधिक गंभीर समस्या उद्भवू शकतात, अधिक पुनर्प्राप्ती वेळ, अधिक वेदना आणि अक्षमता देखील. हिप आणि स्पाइनमधील हाडांच्या घनतेमुळे इतर हाडांच्या भविष्यातील विश्रांतीची शक्यता देखील भासू शकते.

चाचणी दरम्यान काय केले जाते?
बऱ्याच प्रकारची हाडे घनता तपासणीमध्ये,व्यक्ती पूर्ण कपडे घातलेली असते, परंतु क्षेत्र स्कॅन करण्याच्या मार्गात कोणतीही बटणे किंवा झिपर्स नसल्याची आपल्याला खात्री करणे आवश्यक आहे. चाचणीमध्ये साधारणतः 15 मिनिटांपेक्षा कमी वेळ लागतो. हाडे घनता चाचणी गैर-आक्रमक आणि वेदनारहित असतात. एक केंद्रीय डीएक्सए चाचणीकरिता किरणे वापरते. हाडांच्या घनता चाचणीची पुनरावृत्ती करताना, त्याच चाचणी उपकरणांचा वापर करणे चांगले आहे आणि प्रत्येक वेळी त्याच ठिकाणी चाचणी केली पाहिजे. हे आपल्या अंतिम चाचणी परिणामांसह अधिक अचूक तुलना प्रदान करते. जर एकाच ठिकाणी आपल्या हाडे घनता चाचणी करणे नेहमीच शक्य नसेल तरीही आपल्या सध्याच्या हाडे घनता गुणांची तुलना आपल्या मागील स्कोअरशी करणे आवश्यक आहे. हाडांच्या घनता चाचणीच्या जागी मानक एक्स-रे वापरले जाऊ शकत नाहीत. हाडांच्या घनतेच्या परीक्षांप्रमाणे, एक्स-किरण हा रोग प्रगत होईपर्यंत ऑस्टियोपोरोसिस दर्शवू शकत नाही. तथापि, तुटलेली हाडे ओळखण्यासाठी डीएक्सए व्यतिरिक्त एक्स-रे वापरली जाऊ शकतात.

स्क्रीनिंग चाचणी
यास परिधीय चाचण्या देखील म्हणतात, स्क्रीनिंग चाचण्या मनगट, बोट किंवा एइलमध्ये हाडांची घनता मोजतात. परिधीय चाचण्या चे प्रकार आहेत:
पीडीएक्सए
क्यूयू (परिमाणशील अल्ट्रासाऊंड)
पीक्यूसीटी (परिधीय परिमाणवाचक गणना केलेले टोमोग्राफी)
स्क्रीनिंग चाचणी पुढील हाडे घनता चाचणीतून सर्वाधिक लाभ मिळवणाऱ्या लोकांना ओळखण्यात मदत करू शकते. जेव्हा केंद्रीय डीएक्सए उपलब्ध नसते तेव्हा देखील हे उपयुक्त आहेत. या चाचण्या काही वैद्यकीय कार्यालयांमध्ये केल्या जातात. स्क्रीनिंग चाचण्या ओस्टियोपोरोसिसचे अचूकपणे निदान करू शकत नाहीत आणि ऑस्टियोपोरोसिस औषध किती चांगले कार्य करत आहे हे पाहण्यासाठी त्यांचा वापर केला जाऊ नये.
आपणास परिधीय हाडे घनता चाचणी करायची असल्यास, आपण आपल्या आरोग्यसेवा प्रदात्याचे अनुसरण केले पाहिजे. हिप किंवा स्पाइन च्या केंद्रीय डीएक्सए चाचणीसारख्या अतिरिक्त चाचणीची आपल्याला आवश्यकता आहे किंवा नाही हे विचारात घ्या. परिधीय चाचणी परिणामांची केंद्रीय डीएक्सएच्या परिणामांशी तुलना करता येत नाहीत. मोठ्या आकाराचे लोक. बहुतेक सेंट्रल डीएक्सए मशीन्स हिप घनता मोजू शकत नाहीत जे रुग्णांपेक्षा 300 पौंड वजनाचे असतात. काही नवीन मशीन 400 पौंड वजन असलेल्या लोकांमध्ये हाडे घनता मोजू शकतात परंतु या मशीन मोठ्या प्रमाणावर उपलब्ध नाहीत. जेव्हा हिप आणि स्पाइन मोजले जाऊ शकत नाहीत, तेव्हा काही आरोग्यसेवा प्रदाते अग्रभागी असलेल्या त्रिज्या अस्थीच्या मध्यवर्ती डीएक्सए चाचणीची शिफारस करतात आणि एइल किंवा इतर हाडांच्या परिधीय हाडे घनता चाचणीची शिफारस करतात. या दोन्ही चाचण्या केल्याने अधिक संपूर्ण माहिती प्रदान केली जाऊ शकते.

हाडांची घनता चाचणी कुठे करावी?
बऱ्याच लोकांना त्यांच्या आरोग्यसेवा प्रदात्याकडून हड्डी घनता तपासणीसाठी एक डॉक्टर किंवा डॉक्टरांकडून एक रेस्क्रिप्शन किंवा रेफरल आवश्यक आहे. जर आपल्याला खात्री नसेल की हाडांच्या घनता चाचणीसाठी कुठे जायचे तर चाचणी कोठे उपलब्ध आहे हे शोधण्यासाठी आपल्या हेल्थकेअर प्रदाता किंवा आपल्या विमा योजनेशी संपर्क साधा. तसेच, बहुतेक हॉस्पिटल मध्ये रेडिओलॉजी विभाग, खाजगी रेडिओलॉजी गट आणि काही वैद्यकीय पद्धती हड्डी घनता चाचणी करतात.
आपण जेव्हा आपल्या अपॉईंटमेंटसाठी जाल, तेव्हा आपल्याबरोबर औषधोपचार किंवा रेफरल घेतल्याची खात्री करा. चाचणी केंद्र आपल्या हाडे घनता चाचणी परिणाम आपल्या हेल्थकेअर प्रदात्यास पाठवेल. आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्यासह आपल्या परिणामांवर चर्चा करण्यासाठी आपण भेटी घेऊ शकता.

हाडे घनता चाचणी ची किती वेळा पुनरावृत्ती करावी ?
ऑस्टियोपोरोसिस औषध घेतलेल्या व्यक्तींनी प्रत्येक आठवड्याला मध्यवर्ती डीएक्सए द्वारे त्यांच्या हाडे घनता चाचणीची पुनरावृत्ती करावी. नवीन ऑस्टियोपोरोसिस औषध सुरू केल्यानंतर,एका वर्षानंतर हाडे घनता चाचणी पुन्हा करावी.

हाडे घनता चाचणी चे परिणाम समजून घ्या:
टी-स्कोअरचा वापर करून आपल्या हाडे घनता चाचणी परिणाम नोंदवले जातात. 30 वर्षांच्या प्रौढ व्यक्तीच्या हाडांच्या घनतेपेक्षा आपल्या हाडांची घनता किती जास्त किंवा कमी आहे हे टी-स्कोर दर्शवते.ऑस्टियोपोरोसिस निदान करण्यासाठी एक हेल्थकेअर प्रदाता सर्वात कमी टी-स्कोर पाहतो.
आपला टी-स्कोर म्हणजे काय.वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (डब्ल्यूएचओ) नुसार:

-1.0 किंवा त्यावरील टी-स्कोर सामान्य हाडे घनता असते.उदाहरणे 0.9, 0 आणि -0.9 आहेत.
-1.0 आणि -2.5 मधील टी-स्कोअर म्हणजे आपल्याला कमी हाडे घनता किंवा ऑस्टियोपेनिया आहे. उदाहरणे -1.1, -1.6 आणि -2.4 च्या टी-स्कोअर आहेत.
-2.5 किंवा त्यापेक्षा कमी टी-स्कोर ऑस्टियोपोरोसिसचा निदान आहे.उदाहरणे -2.6, -3.3 आणि -3.9 च्या टी-स्कोअर आहेत.
एखाद्या व्यक्तीचे टी-स्कोर कमी, हाडे घनता कमी. 0.5 च्या टी-स्कोअरपेक्षा -1.0 ची टी-स्कोअर कमी आहे आणि -3.5 च्या टी-स्कोअर -0.0 च्या टी-स्कोअरपेक्षा कमी आहे.

Dr. Sadashiv K. Deshpande
Dr. Sadashiv K. Deshpande
BHMS, Homeopath, 40 yrs, Pune
Dr. Praisy David
Dr. Praisy David
BAMS, Pune
Dr. Minal Sapate
Dr. Minal Sapate
BDS, Dentist Cosmetic and Aesthetic Dentist, 15 yrs, Pune
Dr. Jalpa Desai
Dr. Jalpa Desai
BHMS, Medical Cosmetologist Trichologist, 6 yrs, Pune
Dr. Palavi Gholap
Dr. Palavi Gholap
BAMS, Ayurveda Family Physician, 9 yrs, Pune