बायोप्सी

बायोप्सी म्हणजे काय?
बायोप्सी हे शरीरापासून घेतलेल्या ऊतकांचे नमुने आहे जेणेकरून ते अधिक बारकाईने तपासले जाऊ शकतील.जेव्हा प्रारंभिक चाचणी शरीरातील ऊतकांच्या क्षेत्रामध्ये काही समस्या असल्याचं सूचित करते तेव्हा डॉक्टर बायोप्सी करण्यास सांगतात. डॉक्टर असामान्य ऊतकांना जखम,ट्यूमर किंवा पेशींचा संचय क्षेत्र म्हणू शकतात. हे सामान्य शब्द ऊतकांच्या अज्ञात प्रकृतीवर जोर देण्यासाठी वापरले जातात. शारीरिक तपासणी दरम्यान किंवा अंतर्गत इमेजिंग चाचणीमध्ये संशयास्पद क्षेत्र लक्षात येऊ शकते.

बायोप्सी का केले जाते?
बायोप्सी बहुतांश वेळा कर्करोग शोधण्यासाठी केले जातात. परंतु बायोप्सी इतर अनेक परिस्थिती ओळखण्यास देखील मदत करू शकतात. जेव्हा एखादी जटिल वैद्यकीय समस्या असेल तेव्हा बायोप्सी ची शिफारस केली जाऊ शकते. येथे काही उदाहरणे दिली आहेत:
मॅमोग्राम हे स्तनातील गाठ दाखवते ज्यामुळे स्तनाचा कर्करोग होण्याची शक्यता असते.
जर काही दिवसांपासून शरीरावरील तीळ चा आकार बदलत जात असेल तर मेलानोमा होण्याची फार शक्यता आहे .
एखाद्या व्यक्तीला दीर्घकालीन हेपेटायटीस आहे तर सिरोसिस उपस्थित आहे का हे जाणून घेणे महत्वाचे आहे.
काही प्रकरणांमध्ये,सामान्य दिसणाऱ्या ऊतींचे बायोप्सी केले जाऊ शकते. यामुळे कर्करोगाचा प्रसार किंवा प्रत्यारोपण केलेल्या अवयवांचा प्रतिसाद न देण्याची कारणे तपासण्यात मदत होऊ शकते. बऱ्याच बाबतीत,समस्यांचे निदान करण्यासाठी किंवा सर्वोत्तम थेरपी पर्याय निर्धारित करण्यात मदत करण्यासाठी बायोप्सी केली जाते.

बायोप्सी चे प्रकार
बायोप्सी या बऱ्याच प्रकारच्या आहेत. जवळजवळ त्यातील सर्व लहानश्या ऊतक काढण्यासाठी एक तीक्ष्ण साधन वापरतात. जर बायोप्सी त्वचेवर किंवा इतर संवेदनशील क्षेत्रांवर असेल तर प्रथम नंबिंग औषध दिले जातात.
येथे काही प्रकारचे बायोप्सी आहेत:
सुई बायोप्सी: बहुतेक बायोप्सी हे सुई बायोप्सी आहेत,याचा अर्थ संशयास्पद ऊतकांवर सुईचा वापर केला जातो.
सीटी-मार्गदर्शित बायोप्सी: एखादी व्यक्ती सीटी-स्कॅनरमध्ये असते;स्कॅनरची प्रतिमा ही ऊतकांमध्ये सुईची अचूक स्थिती निर्धारित करण्यास डॉक्टरांना मदत करते.
अल्ट्रासाऊंड-मार्गदर्शित बायोप्सी: अल्ट्रासाऊंड स्कॅनर डॉक्टरला जखमांवर सुईची अचूक स्थिती निर्देशित करण्यास मदत करते .
हाड बायोप्सी: अस्थींच्या बायोप्सीचा वापर हाडांचा कर्करोग पाहण्यासाठी होतो. हे सीटी स्कॅन तंत्राद्वारे किंवा ऑर्थोपेडिक सर्जनद्वारे केले जाऊ शकते.
हाड मॅरो बायोप्सी: अस्थिमज्जा गोळा करण्यासाठी पेल्विस हाडे प्रविष्ट करण्यासाठी मोठ्या सुईचा वापर केला जातो. हे ल्युकेमिया किंवा लिम्फोमासारखे रक्त रोग ओळखते.
लिव्हर बायोप्सी: लिव्हरवर पोटातील त्वचेच्या माध्यमातून यकृतमध्ये सुई घातली जाते आणि यकृतमधील ऊतक काढण्यासाठी.
किडनी बायोप्सी: लिव्हर बायोप्सीसारखेच,मूत्रपिंडात त्वचेच्या माध्यमातून एक सुई घातली जाते.
ऍस्पिरेशन बायोप्सी: सुईद्वारे संचयमधून सामग्री काढण्यात येते. ही सोपी पद्धत म्हणजे फाइन-सुई ऍस्पिरेशन.
प्रोस्टेट बायोप्सी: प्रोस्टेट ग्रंथीमधून एकाच वेळी अनेक सुई बायोप्सी घेतल्या जातात.प्रोस्टेटमध्ये पोहोचण्यासाठी,गुदाशय मध्ये एक तपासणी केली जाते.
त्वचा बायोप्सी: पंच बायोप्सी ही मुख्य बायोप्सी पद्धत आहे. त्वचेच्या ऊतींचे गोलाकार नमुना मिळविण्यासाठी ते गोलाकार ब्लेड वापरते.
सर्जिकल बायोप्सी: जे ऊतक काढण्यासाठी कठीण आहे अश्या उतींना मिळविण्यासाठी खुली किंवा लेपरोस्कोपिक शस्त्रक्रिया आवश्यक असू शकते. एकतर ऊतकांचा एक तुकडा किंवा संपूर्ण ऊतीचा तुकडा काढून टाकला जाऊ शकतो.

आपल्या बायोप्सी पासून काय अपेक्षा करावी?
ऊतक काढणे किती कठीण आहे त्यानुसार बायोप्सी मोठ्या प्रमाणात बदलतात. यासाठी वैद्यकीय संज्ञा "आक्रमकता" आहे.
कमीतकमी आक्रमक बायोप्सी (उदाहरणार्थ,बहुतांश त्वचा बायोप्सी मध्ये)डॉक्टरांच्या कार्यालयात केले जाऊ शकतात. नंबिंग औषधांच एक छोटा इंजेक्शन मुळे प्रक्रिया जवळजवळ वेदनारहित बनवू शकते.
अधिक आक्रमक बायोप्सी या हॉस्पिटल,शस्त्रक्रिया केंद्र किंवा तज्ञ डॉक्टरांच्या दवाखान्यात केल्या जाऊ शकतात. बायोप्सीसाठी आपणास एक वेगळी नियुक्ती घ्यावी लागेल. बऱ्याच प्रकरणांमध्ये,त्रासदायक आणि वेदना आरामदायी औषधे दिली जातात,त्यामुळे अस्वस्थता कमी होण्यास मदत होते. ही औषधे घेतल्यानंतर आपण ड्राइव्ह करण्यास सक्षम असणार नाही. काही दिवस बायोप्सी केलेल्या भागात त्रास होऊ शकतो. बायोप्सीमधून आपल्याला खूप वेदना झाल्यास आपले डॉक्टर योग्य वेदना आरामदायी औषधोपचार करू शकतात.

बायोप्सी नंतर काय होते?
ऊतक गोळा केल्यानंतर आणि संरक्षित केल्यानंतर,तो रोगजनकविज्ञानास दिला जातो. पॅथॉलॉजिस्ट असे डॉक्टर आहेत जे ऊतकांचे नमुने आणि इतर चाचण्यांवर आधारित परिस्थितींचे निदान करण्यात कुशल असतात.(काही प्रकरणांमध्ये,नमुना गोळा करणारा डॉक्टर हा निदान करू शकतो.)
पॅथॉलॉजिस्ट मायक्रोस्कोप अंतर्गत बायोप्सी ऊतक तपासतो. टिशू पेशींचे प्रकार,आकार आणि अंतर्गत क्रियाकलाप लक्षात घेऊन बहुतेकदा रोगाच्या समस्येचे निदान करू शकतात. बायोप्सीच्या परिणामासाठी लागणारा वेळ भिन्न असू शकतो. शस्त्रक्रियेदरम्यान,रोगविज्ञानी बायोप्सी मधील ऊतकांचे नमुने बघून निष्कर्ष काढू शकतात आणि काही मिनिटांत सर्जनला कळवू शकतात. बायोप्सीजवर अंतिम,अत्यंत अचूक निष्कर्ष येण्यासाठी एक आठवडा किंवा त्यापेक्षा अधिक काळ लागतो. बायोप्सीच्या परिणामांवर चर्चा करण्यासाठी आपण आपल्या नियमित डॉक्टरांना भेटा.