आंतराष्ट्रीय योग दिवस 2019 यावर्षी 21 जून रोजी साजरा करण्यात येतो. संपूर्ण देशातील लोक फिट राहण्यासाठी योगाभ्यास करताना दिसत आहेत. तसेच दररोज योगा केल्यामुळे अनेक आजार दूर राहण्यास तसेच शरीराच्या अनेक समस्याही दूर होण्यास मदत होते. तसेच योगाभ्यासावर करण्यात आलेल्या अनेक संशोधनातूनही योगाचे महत्त्व सिद्ध झाले आहे. ज्या व्यक्ती योगाभ्यासाची सुरुवात करण्याचा विचार करत असतील, त्याच्यासमोर एकच प्रश्न असतो की, योगाभ्यासाची सुरुवात कशी करावी? तसेत योगाभ्यासाची सुरुवात करण्याआधी कोणत्या गोष्टी लक्षात घेणं गरजेचं असतं?
जर तुम्हीही आंतराष्ट्रीय योग दिवसाच्या निमित्ताने योग्याभ्यासाची सुरुवात करण्याचा विचार करत असाल तर तुमच्यासाठी काही खास योगासनं सांगणार आहोत.
महिलांना योगाची सुरुवात करताना अनेक समस्यांचा सामना करावा लागतो. जर तुम्हालाही योगासनं करताना समस्यांचा सामना करावा लागत असेल तर या 5 योगासनांच्या माध्यमातून अगदी सोप्या पद्धतीने योगा करू शकता.
बालासनापासून करा योगाची सुरुवात...
बालासन योगाभ्यासाची सुरुवात करण्यासाठी सर्वात उत्तम आहे योगासन आहे. जर तुम्ही योगाभ्यासाला सुरुवात करत असालत तर हे योगासन ट्राय करू शकता. बालासन योगासन ताण आणि डिप्रेशन कमी करतं. जाणून घेऊया बालासन करण्याची पद्धत...
जेव्हा तुम्ही बालासन योगासन करणार असाल तेव्हा सर्वता आधी योगा मॅट किंवा चटई जमिनिवर अंथरून त्यावर बसा.
दोन्ही पाय दुमडून टाचांवर बसा.
टाचांवर तुमच्या संपूर्ण शरीराचं वजन पडलं पाहिजे.
टाचांवर बसल्यावर आपले हात जमिनीवर ठेवा.
आता पुढच्या बाजूला थोडेसे झुकून जमिनीवर तुमचं कपाळ टेकवा.
जेव्हा तुम्ही खालच्या बाजूला कपाळ टेकवाल तेव्हा काही वेळासाठी तसेच थांबा.
काही वेळानंतर हळू-हळू उठा. असं तुम्ही योगाभ्यास करताना 3 ते 5 वेळा करू शकता.
वृक्षासन योगासन महिलांसाठी खास
वृक्षासन योग महिलांसाठी अत्यंत खास असतं. यामुळे महिलांना आपल्या शरीराचं संतुलन राखण्यासाठी मदत मिळते. महिलांसाठी हे योगासन दररोज करणं आवश्यक असतं. वृक्षासन योगासन अत्यंत सोपं आहे. जाणून घेऊया वृक्षासन करण्याची पद्धत...
सर्वात आधी सरळ उभे रहा. दोन्ही पायांच्या मध्ये कमीत कमी एक फूटाचं अतंर असणं आवश्यक आहे.
उजवा पाय दुमडून तो डाव्या पायाच्या गुडघ्यावर ठेवा.
डावा पाय सरळ ठेवून संतुलन राखा.
तुम्ही व्यवस्थित बॅलेन्स केल्यानंतर दीर्घ श्वास घ्या आणि हात डोक्यावर घेऊन जा आणि दोन्ही हातांनी नमस्कारची मुद्रा करा.
मणक्याचं हाड सरळ आहे याची खात्री करा आणि दीर्घ श्वास घ्या.
हळूहळू श्वास सोडताना हात खाली घ्या आणि हळूहळी उजवा पायही सरळ करून रिलॅक्स व्हा.
आता सारखीच कृती डावा पाय दुमडून करा.
ताडासन
ज्या व्यक्ती योगाभ्यासाची सुरुवात करणार आहेत, त्यांच्यासाठी ताडासन सर्वात उत्तम मानलं जातं. महिलांसाठी हे योगासन अत्यंत फायदेशीर ठरतं. महिलांना हे योगासन करण्यासाठीही सोपं असतं आणि याचे अनेक फायदे असतात. जाणून घेऊया ताडासन करण्याती पद्धत...
ताडासन करण्यासाठी सर्वात पहिल्यांदा तुम्ही उभं राहा.
पाय आणि थाइज वेगवेगळ्या ठेवा. श्वास घेत टाचा वर करा आणि आपले थाइज जेवडं वरच्या दिशेने स्ट्रेच करता येतील तेवढं करा.
श्वास घेत असतानाच आपलं पोट आणि चेस्टही स्ट्रेच करा.
श्वास सोडताना आपले खांदे डोक्यापासून दूर घेऊन जा.
मानेची हाडांचं क्षेत्र पसरवा आणि आपली मान लांब करा.
सुरुवातीमध्ये संतुलन करण्यासाठी तुम्ही हे आसन भिंतीचा आधार घेऊन करू शकता.
यामुळे आपलं शारीरिक संतुलन राखण्यास मदत होते.
नौकासन
आपल्या योगा मॅटवर पाठीच्या आधारवर झोपून जा आणि आपल्या हातांना आपल्या शरीराला चिकटवून ताठ ठेवा. दीर्घ श्वास घ्या आणि श्वास सोडताना हातांना पायांच्या दिशेने स्ट्रेच करा आणि आपले पाय. चेस्ट वरच्या बाजूला उचलून धरा.
तुमचे हात आणि पाय वरच्या बाजूला असणं आवश्यक असतं. तसेच तुमचे डोळे हातांच्या बोटांवर असणं गरजेचं आहे.
दीर्घ श्वास घेताना आसनाच्या मुद्रेत कायम राहा. श्वास सोडताना हळूहळू जमिनीवर परत या आणि आराम करा.
नौकासन कंबर आणि पोटाच्या मांसपेशी सुदृढ राखण्यासाठी मदत करतात आणि आपली पाठ-मान मजबूत राखण्यासाठी मदत होते.
भुजंगासन महिलांसाठी का आहे खास?
भुजंगासन केल्यामुळे पाठिच्या खालच्या भागातील मसल्स, मणक्याचं हाड आणि हात मजबूत होण्यास मदत होते. हे आसन दररोज केल्यामुळे उत्तम प्रकारे श्वास घेऊ शकता.
सर्वात आधी दोन्ही पाय एकत्र ठेवून पोटावर झोपा.
आपले हात मॅटवर खांद्यांच्या खालच्या बाजूला ठेवा.
श्वास घेताना हळूहळू आपलं डोकं वरच्या बाजूवा उचलून धरा आणि हळूहळू खाली झुकवून ठेवा.
श्वास घेताना शरीराचा पुढिल भाग कंबरेपर्यंत वरच्या बाजूला उचलून धरा.
तुम्हाला या आसनामध्ये आपल्या हातांना आधार देणं गरजेचं आहे.
हाताचे कोपरे सरळ ठेवा आणि आपल्या हातांवर दबाव द्या.
कंबरेवर जास्त जोर देऊ नका.
काही सेकंदांसाठी याच अवस्थेमध्ये राहा.
दीर्घ श्वास सोडताना सामान्य अवस्थेमध्ये या.
वरील 5 योगासनं तुम्ही योगाभ्यासाची सुरुवात करताना करू शकता. ही सर्व योगासनं फक्त महिलांसाठी नाही, तर योगाभ्यास सुरु करणारा प्रत्येक व्यक्ती हे करू शकतो. तसेच ही आसनं तुम्ही कुठेही करू शकता.
टिप : वरील सर्व गोष्टी आम्ही केवळ माहिती म्हणून वाचकांपर्यंत पोहोचवत आहोत. यातून आम्ही कोणताही दावा करत नाही. त्यामुळे कोणताही उपाय करण्याआधी तज्ज्ञांचा सल्ला घेणं फायदेशीर ठरतं.
मासिक पाळीदरम्यान होणाऱ्या समस्या अगदी हैराण करून सोडतात. जास्तीत जास्त महिलांना मासिक पाळीच्या सुरुवातीच्या चार दिवसांपर्यंत पोटदुखीच्या त्रासाचा सामना करावा लागतो. ज्यामुळे त्यांना कोणतंही काम करताना त्रास होतो. पण तुम्हाला माहीत आहे का? या दिवसांमध्ये होणाऱ्या वेदना तुम्ही योगाभ्यास करून दूर करू शकता.
आपल्यापैकी अनेक जणींना याबाबत योग्य माहिती नसते. मासिक पाळीच्या वेदना आणि अस्वस्थता दूर करण्यासाठी मर्जरी आसन आणि वक्रासनाची मदत घेऊन दूर करू शकता. या दिवसांमध्ये होणाऱ्या वेदना आणि क्रॅम्सचा वेदना दूर केल्या जाऊ शकतात.
मर्जरासन केल्याने मिळेल आराम
मर्जरासन करण्यासाठी सर्वात आधी गुडघ्यावर जमिनिवर बसा आणि आपले दोन्ही हात पुढे करून एखाद्या प्राण्याप्रमाणे उभे राहा. तुमचे हात आणि गुडघे एका सरळ रेषेमध्ये असणं आवश्यक आहे. तुमचे गुडघे एकत्र आणि त्यामध्ये थोडे अंतर असणं गरजेचं आहे. ही सुरुवातीची मुद्रा आहे. यानंतर श्वास घ्या आणि आपला चेहरा बाहेरच्या बाजूस घेऊन या. त्यानंतर श्वास सोडा आणि त्यानंतर तुमची हनुवटी छातीच्या दिशेला घेऊन जा. असं कमीत कमी 10 वेळा तरी करा.
फायदा
मासिक पाळीसंबंधातील सर्व समस्या आणि ल्यूकोरियाने ग्रस्त असलेल्या महिलांसाठी हे आसन केल्यामुळे आराम मिळतो. त्याचबरोबर हे या दिवसांत होणाऱ्या वेदना आणि क्रँम्प्सपासून सुटका करण्यासाठी मदत करतात.
वक्रासन देखील फायदेशीर
वक्रासन केल्यामुळे सर्वात आधी आपले पाय पसरून जमिनिवर बसून घ्या. त्यानंतर तुमचा उजवा पाय गुडघ्या दुमडून पायाचा पंजा डाव्या पायाच्या गुडघअयाजवळ घेऊन जा. त्यानंतर श्वास घ्या आणि तुमचा डावा हात स्ट्रेच करा. श्वास सोडताना आपल्या डाव्या हाताला उजव्या पायाच्या गुडघ्याजवळ घेऊन जा. त्यानंतर आपला उजवा हात मागे कंबरेवरती घेऊन जा. त्याचबरोबर आपल्या मानेलाही उजव्या बाजूला फिरवा. या मुद्रेमध्ये काही वेळ रहा आणि सामान्य श्वास घेत रहा. थोड्या वेळानंतर सामान्य मुद्रेमध्ये या. अशाचप्रकारे दुसऱ्या बाजूलाही करा.
फायदा
मासिक पाळीदरम्यान होणारं पाठ आणि कंबरेचं दुखणं दूर करण्यासाठी मदत करतं.
टिप : वरील सर्व समस्या आम्ही केवळ माहिती म्हणून वाचकांपर्यंत पोहोचवत आहोत. यातून आम्ही कोणताही दावा करत नाही. त्यामुळे कोणताही उपाय करण्याआधी तज्ज्ञांचा सल्ला घेणं आवश्यक आहे.
आजकालच्या आधुनिक जीवनात केसगळतीची समस्या अगदी सामान्य झाली आहे. त्याचबरोबर केस अकाली पांढरे होण्याची समस्या वाढताना दिसत आहे. चिंता, हार्मोन्सचे असंतुलन, खाण्या-पिण्याच्या अयोग्य सवयी आणि वेळा हे केसगळतीचे प्रमुख कारण आहे. पण यावर योगसाधना हा एक उत्तम उपाय आहे. यामुळे केसांपर्यंत रक्तप्रवाह चांगल्या प्रकारे होतो आणि मानसिक ताण, भूक न लागण्याची समस्या, चिंता यापासून सुटका होते.
भुजंगासन
वारंवार पित्त होणे हे देखील केसगळती एक महत्त्वाचे कारण आहे. त्यामुळे पित्त नियंत्रित ठेवण्यासाठी भुजंगासन खूप फायदेशीर ठरते.
पवनमुक्तासन
या आसनामुळे पोटातील गॅस दूर होवून पचनशक्ती सुधारते. कंबरच्या खालचे स्नायू मजबूत होतात.
वज्रासन
वज्रासन ही एक धानात्मक स्थिती आहे. यामुळे मूत्रासंबंधित समस्या, पोटातील गॅस दूर होण्यास मदत होते. अन्नाचे पचन चांगल्या प्रकारे होते. त्याचबरोबर वजन कमी करण्यास मदत होते.
अधोमुख शवासन
या आसनामुळे शरीरभर रक्तसंचार सुरळीत होतो. डोक्याला रक्ताचा उत्तम पुरवठा होवून थकवा दूर होतो. निद्रानाशाचा त्रास दूर होण्यासही हे आसन फायदेशीर ठरते.
सर्वांगासन
या आसनामुळे थॉयरॉईड ग्रंथीचे पोषण होते. यामुळे पचनतंत्र सुधारते. डोक्याच्या दिशेने रक्तप्रवाह होतो. त्यामुळे केसगळती, केस अकाली पांढरे होण्याची समस्या कमी होण्यास मदत होते.
गोमुखासन हे एक बैठक स्थितीतील आसन आहे. जमिनीवर सुखासनात प्रथम बसावे. नंतर डाव्या मांडीवर उजवी मांडी ठेवण्याचा प्रयत्न करावा. अशा पद्धतीने गायीच्या तोंडाच्या आकाराच्या दुमडलेल्या मांड्या एकावर एक ठेवण्याचा प्रयत्न करावा. नंतर डावा हात खालून वर व उजवा हात वरून खाली एकमेकांना गुंफून पकडण्याचा प्रयत्न करावा. श्वसन संथ ठेवावे. अशा स्थितीत स्थिर राण्याचा प्रयत्न करावा. गोमुखासन हे जसे डाव्या बाजूने करतात तसेच ते उजव्या बाजूनेही करता येते. त्यावेळी उजवा हात खालून वर व डावा हात वरून खाली पाठीवर दोन्ही हात पकडण्याचा प्रयत्न करावा. अशा प्रकारे दोन्ही बाजूंनी केलेले गोमुखासन आपल्या हातापायांना चांगलाच व्यायाम देते. गुडघ्याचे सर्व आजार या आसनाने दूर होऊ शकतात. बगलेमध्ये जर गाठ आली असेल तर तीदेखील बरी होण्यास मदत होते. या आसनाने अतिरिक्त चरबी घटते. नाडी शुद्ध होते. गुडघे, पोटऱ्या, मांड्या, हातापायांचे स्नायू, दंड यामधील कार्य सुधारायला मदत होते. पहिल्यांदा दोन्ही हात पकडता येत नाही. या आसनामुळे स्त्री-पुरुषांचा लैंगिक सुखाचा आनंद द्विगुणित होतो. स्त्रियांचे गर्भाशयाचे विकार बरे होतात. पायांमध्ये ताकद येते. पोटऱ्यांचा मांसलपणा कमी होतो. आपल्या सीटवर चढलेली चरबी कमी व्हायला मदत होते. स्त्रियांना कमनीय बांधा टिकवायचा असेल तर त्यांनी रोज न चुकता गोमुखासन करावे.
स्थुलत्व प्राप्त झालेल्या लोकांना आपल्या जाडीमुळे हे आसन करायला त्रास होतो. पण तरीही त्यांनी जमेल तेवढे व जमेल तसे गोमुखासन नियमित करावे. पाय गुडघ्यात दुमडून नितंबाला असा काही लावावा की ज्याने नाभीचे कार्य कार्य योग्यप्रकारे चालू राहते व नाडी शुद्ध होते. आपल्या गुडघ्यांचा आकार पाय दुमडून गुडघे एकमेकांवर ठेवल्यामुळे अगदी गायीच्या तोंडासारखा होतो. हिंदूधर्मात गाईला पवित्र मानतात, योगामध्ये देखील हे आसन ध्यानासाठी पवित्र मानले आहे. फक्त ध्यान करताना मान सरळ ठेवावी. अनाहत चक्रावर या आसनात दाब पडतो.
पुरुषांनी हे आसन नियमित केल्यास अंडकोष आणि शुक्राणूंची वाढ होते. वीर्यविकारांना दूर करणारे गोमुखासन हातापायांच्या स्नायूंबरोबरच शरीराची स्नायूसंस्था मजबूत बनवते. मन एकाग्र करायचे असेल तर गोमुखासन रोज करावे. समागमाचा आनंद स्त्री आणि पुरुष दोघांनाही या आसनामुळे प्राप्त होतो म्हणून स्त्रियांबरोबर पुरुषांनीही हे आसन नियमित केले पाहिजे.
या आसनात जास्तीत जास्त मनामध्ये सावकाश वीस अंक मोजून स्थिर राहण्याचा प्रयत्न करावा. “स्थिरम् सुखम् आसनम्’ या योगातील उक्तीचा प्रत्यय हे आसन नियमित करणाऱ्यांना येतो. कालावधी हळूहळू वाढवावा. मूळव्याध व मधुमेह असणाऱ्यांनी हे आसन रोज करावे. ज्यांचे पोटाचे ऑपरेशन झालेले आहे अथवा पाठीची शस्त्रक्रिया झाली आहे किंवा कृत्रिम हाड रोपण हातापायांमध्ये करण्यात आलेले आहे, अशांनी गोमुखासन करू नये. जेवढी स्थिरता वाढेल तेवढे या आसनाचे फायदे आपल्याला मिळतील. प्रवास करून करून शिणलेल्या हातापायांना शक्ती व स्फूर्ती प्रदान करण्यासाठी हे आसन करावे. मधुमेहाप्रमाणेच अंगावरील कोड जाण्यासही गोमुखासन मदत करते.