खूप मेहनत घेऊन आणि घाम फुटल्यानंतरही जर आपलं वजन कमी होत नसेल तर आम्ही येथे असे काही उपाय सांगत आहोत ज्याने आपली कॅलरीज जलद बर्न होऊ लागेल.

नो इलेक्ट्रॉनिक्स

जर आपल्याला झोपण्यापूर्वी निरंतर फोन चेक करण्याची सवय असेल किंवा रात्री नाइट शो बघण्याची किंवा नेट सर्फ करण्याची तो हे तर काम बंद करावे. कारण यातून निघणार्‍या शॉर्ट वेवलेंथ ब्लु लाइट्स आपल्या बॉडीचे चयापचय क्रिया कमी होते. याने आपल्या मेटाबॉलिझममध्ये बदल होतो म्हणून इलेक्ट्रॉनिक्स बंद ठेवा.

नो दारू

रात्री झोपण्याच्या किमान 3 तासापूर्वी दारूचे सेवन करणे टाळावे. झोपताना अधिक कॅलरीज बर्न होती. म्हणून दारू पिऊन लगेच झोपल्यावर आपलं चयापचय क्रिया कमी होईल.

नो हेव्ही फूड

रात्री मसालेदार आणि भरपूर आहार घेतल्याने शरीराला ते पचविण्यासाठी जड जातं, याने चयापचय क्रिया कमी होते. झोपण्यापूर्वी जेवण पचले नाही त्याचं फॅट्समध्ये रूपांतरण होतं.

नो लाइट

पूर्ण पणे अंधारात झोपल्याने आपले शरीर अधिक मेलाटोनिन तयार करू पाईल. याने फॅट्स बर्न होण्यात मदत मिळते. लवकरच चांगली झोप येते.

कुलिंग

कूलिंगमध्ये झोपणारे 7 टक्के जलद गतीने कॅलरीज बर्न करतात. कारण थंड वातावरणातून सामान्य तापमान करण्यासाठी शरीर अधिक मेहनत घेतं ज्याने जलद गतीने कॅलरीज बर्न होऊ लागतात.

झोपण्याची वेळ

कमी झोप घेणार्‍यांचे वजनदेखील जलद गतीने वाढत जातं. म्हणून किमान सात ते आठ तास झोप घेणे आवश्यक आहे.

काही वैज्ञानिकांनी लावलेल्या शोधांमध्ये हे लक्षात आले आहे की जर झोपताना आम्ही काही गोष्टींकडे लक्ष्य दिले तर वजन कमी होण्यास नक्कीच मदत मिळते. यात सर्वात मोठा नियम तर चांगली आणि साउंड स्लिप घेण्याचा आहे. यासाठी आम्हाला बर्‍याच गोष्टी ध्यानात घेतल्या पाहिजे. तर जाणून घेऊ काय आहे त्या गोष्टी.
1. डार्क रूम
काय करावे : नाइट लाइटचा वापर करू नये. खोली पूर्णपणे डार्क करून झोपावे.

काय होईल : नाइट लाइटमध्ये झोपल्याने झोप डिस्टर्ब होते. कमी गाढ झोप लागल्याने वजन वाढत. बॉडीत बनणारे मेलाटॉनिन हॉर्मोन झोप आणण्यात मदत करतो. लाइटमध्ये झोपल्याने हे हार्मोन कमी बनतात. (द अमेरिकन जर्नल ऑफ इपिजिमियोलॉजीची रिपोर्ट)

2. ठंडक
काय करावे : झोपताना खोली थंडं ठेवावी. जर AC असेल तर त्याचा टेंपरेचर कमी ठेवावा.

काय होईल : रात्री झोपताना टेंपरेचर जेवढे थंड राहील, तेवढेच टमीवरील फॅट कमी करण्यास मदत मिळेल. थंड्या टेंपरेचरमध्ये बॉडीला गरम ठेवण्यासाठी बॉडीत जमलेले फॅट बर्न होतात, ज्यामुळे वजन कमी होण्यास मदत मिळते. (डायबिटीज़ जर्नल)
3. प्रोटीन शेक
काय करावे : झोपण्याअगोदर प्रोटीन शेकचे सेवन करावे. डिनरमध्ये देखील प्रोटीन असणारे खाद्य पदार्थ घ्यावे.

काय होईल : झोपण्याअगोदर प्रोटीन शेक घेतल्याने बॉडी हे डाइजेस्ट करण्यासाठी जास्त कॅलोरी बर्न करते. तसेच सकाळी उठल्यानंतर देखील बॉडीचे मेटाबॉलिक रेट हाय राहील, ज्यामुळे वजन कमी करण्यास मदत मिळेल. (फ्लोरिडा स्टेट युनिव्हर्सिटीची स्टडी)
4. अमीनो अॅसिड्स
काय करावे : अमीनो ऍसिड्सचे सोर्स असणारे फूड्स जसे फिश, चिकन, नट्स, डाळी, अंडी डाइटमध्ये सामील करा.

काय होईल : अमीनो अॅसिड्स गाढ झोप आणण्यात मदत करतात. हे फूड्स डिनरमध्ये सामील केले तर चांगली झोप येते, ज्यामुळे वजन कमी होण्यास मदत मिळते. (प्रोग्रामिंग ऍड ऑपरेशन्स जर्नल)

5. मिंट
काय करावे : झोपण्याअगोदर खोलीत मिंटची सुगंध असणारी कँडल लावायला पाहिजे किंवा मिंट ऑयल उशीवर लावायला पाहिजे.
काय होईल : मिंटची सुगंध वजन कमी करण्यास मदत करते. जर दिवसातून 2 तास मिंटची सुगंध घेतली तर याने मदत मिळेल. (जर्नल ऑफ न्यूरोलॉजी ऍड ऑर्थोपीडिक मेडिसिनची स्टडी)

6. होल ग्रेन
काय करावे : दिवसातून एखाद्या मिलमध्ये होलग्रेन सामील करायला पाहिजे, हे हेल्दी कार्ब्स असतात. डिनरमध्ये कार्ब्सचे सेवन करू नये.

काय होईल : कार्ब्समध्ये उपस्थित सेरेटॉनिन, मेलाटॉनिनमध्ये बदलून जातात, जी चांगली झोप येण्यास मदत करतात. गाढ झोप आल्याने वजन कमी होण्यास मदत मिळते. (व्हिसलर फिटनेस वेकेशन्सची रिपोर्ट)
7. डिनर टाइम
काय करावे : रात्री 8 वाजेपर्यंत डिनर करून घ्यावे. झोपण्याच्या 2 तास आधीपासून खाद्यपदार्थांचे सेवन करणे बंद करावे.

काय होईल : दिवसा गरिष्ठ भोजन केल्यानंतर देखील जर रात्री 8 नंतर काहीही न खाल्ले तर वजन कमी होण्यास नक्कीच मदत मिळेल. झोपण्याअगोदर खाल्ल्याने फूड ट्रायग्लासराइड्समध्ये बदलून जातो आणि वजन वाढत. (जर्नल सेल मेटाबॉलिझमची रिपोर्ट)

व्यायाम केल्याने वजन कमी होते अशी धारणा तुमचीही असेल आणि वजन कमी करण्यासाठी तुम्ही जिम जॉईन करण्याबद्दल विचार करत असाल तर थांबा.. आणि पुन्हा एकदा विचार करा.

‘द फास्ट डाएट’चे सहलेखक आणि ‘5:2 आहार’चे सूत्रधार मायकल मूसले यांच्या दाव्यानुसार, व्यायामामुळे ना वजन कमी होते आणि ना तुमच्या मूडमध्ये सुधारणा होते. ब्रिटनच्या एका टेलिव्हिजन चॅनलवर एका कार्यक्रमादरम्यान त्यांनी आपली मत मांडले. बहुतांशी लोकांची धारणा असते की जर व्यायाम केला तर ते आपल्या मनाला वाटेल ते खाऊ शकतात आणि त्यामुळे जिम केल्याने तुम्ही स्वत:ला खूश ठेवता. पण, हे खरं नाही.
मूसले म्हणतात, व्यायाम वजन वाढण्यापासून रोखण्यासाठी किंवा कमी करण्यासाठी योग्य पद्धत नाही. व्यायाम कॅलरी कमी करण्यासाठी तेव्हढं सहायक ठरत नाही जेवढे लोक समजतात.

एका वेबसाइने दिलेल्या माहितीनुसार, मूसले यांनी ‘एक पाउंड (जवळपास अर्धा किलोग्रॅम) चरबीमध्ये 3,500 कॅलरी ऊर्जा असते. यामुळे यामध्ये डायनामाईटहूनही अधिक ऊर्जा असते. यापद्धतीने एक पाउंड चरबी कमी करण्यासाठी तुम्हाला 38 मैल (61.15 किलोमीटर) धावण्याची गरज पडेल, असे म्हटलंय. मूसले यांच्या म्हणण्यानुसार, हेच कारण आहे ज्यामुळे जिम जाणारे अनेकजण वजन कमी करण्यात कधीही यशस्वी होत नाहीत.

मला वजन कमी करायचं आहे. त्यासाठी डाएट करतेय आणि वर्कआउटही सुरू केलंय; पण अपेक्षित बदल काही होत नाही, असंच काहीसं तुमचंही म्हणणं आहे का? पण स्टार्टरवर ताव मारल्याशिवाय आणि डेझर्टनं शेवट गोड केल्याशिवाय तुमचं जेवण पूर्ण होत नाही? वजन कमी करण्याचं लक्ष्य तर गाठायचंय; पण आवडत्या खाद्यपदार्थांची चवही चाखायची आहे. तर मग या काही स्मार्ट टिप्स तुमची नक्की मदत करतील.

वैविध्य असावं

डम्बेल्स, वेट्स उचलणं हा वर्कआउटमधला स्ट्रेंथ ट्रेनिंगचा भाग झाला. शरीराची ताकद वाढवण्यासाठी या व्यायाम प्रकारांकडे अधिक लक्ष द्यायला हवं. वेगवेगळ्या यंत्रांचा वापर करून व्यायाम प्रकारांमध्ये वैविध्य आणता येईल. नियमितपणे मेहनत घेतली, तर शरीराला अपेक्षित आकार देण्यात तुम्ही नक्की यशस्वी व्हाल.

चाला आणि तंदुरूस्त राहा

दररोज किमान तीस मिनिटं चालणं हा अतिशय सोपा आणि सर्वोत्तम व्यायामप्रकार आहे. जॉगिंग करणं किंवा पोहायला जाणं हे पर्यायही कॅलरीचं प्रमाण नियंत्रणात ठेवण्यास मदत करतात.

खा आणि पचवा

सावकाश चावून खाल्लं, की जेवण व्यवस्थित पचतं. पटापट खाल्लं, की खूप जास्त खाल्लं जाण्याचीही शक्यता असते. त्यामुळे थोड्याथोड्या वेळानं खा, म्हणजे पचनक्रियाही व्यवस्थित पार पडेल.

आळस झटका

शरीर आणि मन क्रियाशील असलं, की आळस आपोआपच पळून जातो. रोजच्या वेळापत्रकातही काहीतरी नवीन करण्याचा प्रयत्न करा, म्हणजे तुमचा उत्साह वाढेल.

वर्कआउटचं नियोजन करा

दर सहा आठवड्यांनी वर्कआउट बदलायला हरकत नाही. सततचे बदल करणं कटाक्षानं टाळा, कारण शरीराला त्याचा त्रास होण्याची शक्यता असते.

अधिकृत सल्लागाराची मदत घ्या

वर्कआउटचं तंत्र आत्मसात करण्यासाठी अधिकृत ट्रेनरचा सल्ला घेणं फायद्याचं ठरेल. म्हणजे मूलभूत चुका टाळता येतील आणि तुम्ही प्रगतीच्या दिशेनं वाटचाल कराल.

चतुराईनं खाऊची निवड करा

वजन नियंत्रणात ठेवायचं असेल, तर विशेषतः बाहेर जेवायला गेल्यावर ब्रेड, क्रीम, तळलेले पदार्थ कटाक्षानं टाळा. त्याऐवजी सूप, वाफवलेल्या अथवा बेक केलेल्या पदार्थांचा आरोग्यदायी पर्याय तुमच्यासाठी उपलब्ध आहे.

सकारात्मक विचार करा

दिवसभरात खूप हसा. आनंदी राहा. म्हणजे तुम्हाला अपेक्षित असलेलं ध्येय गाठण्याचा तुमचा प्रवासही तितकाच छान होईल.

लोक फिट राहण्यासाठी जीमध्ये तासंतास घाम गाळतात. त्यानंतरही अनेकांना गुण येत नाही. अनेक जण आकर्षक 'डाएट प्लान' तयार करतात. त्यानंतरही त्यांना फायदा होत नाही. वजन काही केल्या नियंत्रणात येत नाही. अशा लोकांसाठी व्यायामाचे काही प्रकार आहेत. हे सहा व्यायामाचे प्रकार हिट झाले असून तुम्हाला फिट ठेवण्यासाठी उपयुक्त आहेत.

जम्पिंग जॅक

या प्रकारातील वर्कआऊट खुपच सोपा आहे. त्यामुळे तुमच्या सर्व शरीराला व्यायाम मिळेल. यासाठी रसळ उभे रहावे. त्यानंतर थोड्या उड्या माराव्या. उडी मारताना पायांना थोडे आजूबाजूला करावे. सुमारे दोन मिनिटांपर्यंत हा व्यायाम करावा.

पुशअप्स

पुशअप्सपुशअप्समुळे छाती, खांदे मजबूत होतात. इतकेच नव्हे तर पोटाची चरबी कमी होते. पोटाचे स्नायू तयार होण्यास मदत होते. सुमारे दोन मिनिटांपर्यंत हा व्यायाम दररोज केला पाहिजे. हा व्यायाम करताना लक्षात ठेवा की, जेव्हा तुम्ही वरच्या बाजूला जात त्यावेळी श्वास आत घ्यावा. खालच्या बाजूला येतातना श्वास बाहेर सोडावा. हा व्यायाम केल्यानंतर सुमारे एक मिनिट विश्रांती घ्यावी.

स्क्वॅट्स

पायांचे स्नायू बळकट बनविण्यासाठी हा व्यायाम मोलाचा आहे. सुमारे दोन मिनिटांपर्यंत तो करावा. त्यामुळे कंबर, गुडघे आणि पायांचे स्नायू यांना व्यायाम मिळतो. सरळ उभे रहावे. पायांमध्ये अंतर ठेवावे. हात आणि खांद्यांना समान ठेवावे. समोर ठेवावे. गुडघ्यांवर हलका भार देत खुर्चीवर बसल्यासारखे करावे. यादरम्यान कंबर सरळ ठेवावी. या व्यायामानंतर १० ते १५ सेकंद आराम करावा.

ट्रायसेप्स डिप

ट्रायसेप्स डिप करताना खुर्चीची मदत घ्यावी. हात आणि थाईजच्या स्नायूंना त्यामुळे व्यायाम मिळतो. हा व्यायाम करताना शरीराचा संपूर्ण भार हातांवर येतो. जेव्हा तुम्ही खालीवर करता त्यावेळी हातांसोबतच पायांवरही दबाव येतो. दोन मिनिटांपर्यंत हा व्यायाम केला पाहिजे.

बॉलीरॉबिक्स

तुम्हाला नृत्य आवडत असेल तर हा व्यायाम करा. बॉलीवूडच्या गाण्यांवर हा व्यायाम करता येतो. यासाठी लागणाऱ्या सीडी बाजारात सहजपणे मिळतात. गाण्यांनुसार शरीराच्या हालचाली कराव्या. तणाव व नैराश्य दूर करण्यासाठी हा व्यायाम उपयुक्त आहे. मनोरंजन व वर्कआऊट दोन्हीचा यात समावेश आहे.

बोडोकोन

तुम्हाला योग आवडत असेल आणि त्यासोबत किक बॉक्सिंगचे मिश्रण करायचे झाल्यास हा व्यायाम करावा. या व्यायामाला 'न्यू जनरेशन एक्सरसाइज' म्हटले जाते. बोडोकोनमुळे कटीप्रदेशातील मेद नाहिसा होतो.

फ्यूजन योग

मार्शल आर्ट आणि योगाला एकत्र करून फ्यूजन योगची निर्मिती झाली आहे. खरे तर हा पारंपरिक योगच आहे. परंतु त्याला नव्या पद्धतीने सादर करण्यात आले आहे.

योगालेटीज

वेगवेगळ्या व्यायामांना एकत्र करून योगालेटीज तयार करण्यात आला आहे. संपूर्ण शरीराला स्ट्रेचिंग मिळावे यासाठी यात अनेक व्यायामांचे मिश्रण करण्यात आले आहे. यात श्वसनावर नियंत्रण ठेवले जाते.

मसाला भांगडा

हा व्यायाम देखील बॉलीरोबिक्सप्रमाणे आहे. भांगडा आणि एरोबिक्सचे ते मिश्रण आहे. अनेक जीम ट्रेनर अलीकडच्या काळात भांगडा व बॉलीवूडच्या स्टेप्स एकत्र करून लॅटिलो अमेरिकन झुंबा बिट्स तयार करीत आहेत.

मॅटाबॉलीजमचे संतुलन

पोट आणि खांद्याच्या आसपासचे सॅल्यूलाइट कमी करण्यासाठी व्यायाम खुपच उपयुक्त आहे. त्यामुळे शरीराला आकार येतो. शरीराचे संतुलन राखले जाते. खांदे, पोट आणि शरीराचा बहुतांश भाग सुडौल बनतो.