Dengue Fever Test

What is a dengue fever test?
Dengue fever is a viral infection spread by mosquitos. The virus can't be spread from person to person. Mosquitos that carry the dengue virus are most common in areas of the world with tropical and subtropical climates.
Most people who get dengue fever have no symptoms, or mild, flu-like symptoms such as fever, chills, and headache. These symptoms usually last for a week or so. But sometimes dengue fever can develop into a much more serious disease called dengue hemorrhagic fever (DHF).
DHF causes life-threatening symptoms, including blood vessel damage and shock. Shock is a condition that can lead to a severe drop in blood pressure and organ failure.
DHF mostly affects children under 10. It can also develop if you have dengue fever and get infected a second time before you have fully recovered from your first infection.
A dengue fever test looks for signs of the dengue virus in the blood.
While there is no medicine that can cure dengue fever or DHF, other treatments can help relieve symptoms. This can make you more comfortable if you have dengue fever. It can be lifesaving if you have DHF.
Other names: dengue virus antibody, dengue virus by PCR

What is it used for?
A dengue fever test is used to find out if you have been infected with the dengue virus. It is mostly used for people who have symptoms of illness and have recently traveled to an area where dengue infections are common.

Why do I need a dengue fever test?
You may need this test if you live or have recently traveled to an area where dengue is common, and you have symptoms of dengue fever. Symptoms usually show up four to seven days after being bitten by an infected mosquito, and may include:

Sudden high fever (104°F or higher)
Swollen glands
Rash on the face
Severe headache and/or pain behind the eyes
Joint and muscle pain
Nausea and vomiting
Fatigue

Dengue hemorrhagic fever (DHF) causes more severe symptoms and can be life-threatening. If you've had symptoms of dengue fever and/or have been in an area that has dengue, you may be at risk for DHF. Seek medical help immediately if you or your child has one or more of the following symptoms:

Severe abdominal pain
Vomiting that doesn't go away
Bleeding gums
Nose bleeds
Bleeding under the skin, which may look like bruises
Blood in urine and/or stools
Difficulty breathing
Cold, clammy skin
Restlessness

What happens during a dengue fever test?
Your health care provider will probably ask about your symptoms and for details on your recent travels. If an infection is suspected, you will get a blood test to check for the dengue virus.
During a blood test, a health care professional will take a blood sample from a vein in your arm, using a small needle. After the needle is inserted, a small amount of blood will be collected into a test tube or vial. You may feel a little sting when the needle goes in or out. This usually takes less than five minutes.

Will I need to do anything to prepare for the test?
You don't need any special preparations for a dengue fever test.

Are there any risks to the test?
There is very little risk to having a blood test. You may have slight pain or bruising at the spot where the needle was put in, but most symptoms go away quickly.

What do the results mean?
A positive result means you probably have been infected with the dengue virus. A negative result can mean you aren't infected or you were tested too soon for the virus to show up in testing. If you think you were exposed to the dengue virus and/or have symptoms of infection, talk to your health care provider about whether you need to be retested.

If your results were positive, talk to your health care provider about how to best treat your dengue fever infection. There are no medicines for dengue fever, but your provider will probably recommend that you get plenty of rest and drink lots of fluids to avoid dehydration. You may also be advised to take over-the-counter pain relievers with acetaminophen (Tylenol), to help ease body aches and reduce fever. Aspirin and ibuprofen (Advil, Motrin) are not recommended, as they may worsen bleeding.

If your results are positive and you have symptoms of dengue hemorrhagic fever, you may need to go to the hospital for treatment. Treatment may include getting fluids through an intravenous (IV) line, a blood transfusion if you've lost a lot of blood, and careful monitoring of blood pressure.

Is there anything else I need to know about a dengue fever test?
If you will be traveling to an area where dengue is common, you can take steps to reduce your risk of getting infected with the dengue virus. These include:

Apply an insect repellent containing DEET on your skin and clothing.
Wear long-sleeved shirts and pants.
Use screens on windows and doors.
Sleep under a mosquito net.

Dengue is fast emerging pandemic-prone viral disease in many parts of the world. Dengue flourishes in urban poor areas, suburbs and the countryside but also affects more affluent neighbourhoods in tropical and subtropical countries.

Dengue is a mosquito-borne viral infection causing a severe flu-like illness and, sometimes causing a potentially lethal complication called severe dengue. The incidence of dengue has increased 30-fold over the last 50 years. Up to 50-100 million infections are now estimated to occur annually in over 100 endemic countries, putting almost half of the world’s population at risk.

Severe dengue (previously known as dengue haemorrhagic fever) was first recognized in the 1950s during dengue epidemics in the Philippines and Thailand. Today it affects Asian and Latin American countries and has become a leading cause of hospitalization and death among children and adults in these regions.

The full life cycle of dengue fever virus involves the role of mosquito as a transmitter (or vector) and humans as the main victim and source of infection.

The virus
The dengue virus (DEN) comprises four distinct serotypes (DEN-1, DEN-2, DEN-3 and DEN-4) which belong to the genus Flavivirus, family Flaviviridae.

Distinct genotypes have been identified within each serotype, highlighting the extensive genetic variability of the dengue serotypes. Among them, “Asian” genotypes of DEN-2 and DEN-3 are frequently associated with severe disease accompanying secondary dengue infections.

The mosquito
The Aedes aegypti mosquito is the main vector that transmits the viruses that cause dengue. The viruses are passed on to humans through the bites of an infective female Aedes mosquito, which mainly acquires the virus while feeding on the blood of an infected person.

Learn more on the mosquito
The human
Once infected, humans become the main carriers and multipliers of the virus, serving as a source of the virus for uninfected mosquitoes. The virus circulates in the blood of an infected person for 2-7 days, at approximately the same time that the person develops a fever. Patients who are already infected with the dengue virus can transmit the infection via Aedes mosquitoes after the first symptoms appear (during 4-5 days; maximum 12).

In humans recovery from infection by one dengue virus provides lifelong immunity against that particular virus serotype. However, this immunity confers only partial and transient protection against subsequent infection by the other three serotypes of the virus. Evidence points to the fact that sequential infection increases the risk of developing severe dengue. The time interval between infections and the particular viral sequence of infections may also be of importance.

महानगरांमध्ये पसरलेली डेंग्यूची साथ पाहता वृत्तपत्रे, टीव्ही यामधून या आजाराविषयी बहुतेक सर्वच लोकांना माहिती झाली असेल. मात्र अनेकदा या माहितीमुळे जनजागृतीसोबतच भीतीही पसरते. वास्तविक डेंग्यू हा आजार विषाणूंमुळे पसरत असून तो स्वनियंत्रित आहे. म्हणजे योग्य आहार, द्रवपदार्थ व आराम या त्रिसूत्रीचा उपयोग केल्यास रुग्ण बरा होतो. त्यामुळे या आजाराची भीती न बाळगता योग्य प्रतिबंधात्मक उपाय व उपचारांची अधिक गरज आहे.

लागण कशी होते?
स्वच्छ, साचलेल्या पाण्यात अंडी घालणारा ‘एडीस इजिप्ती’ हा डास डेंग्यूचे विषाणू पसरवतो. हे डास शक्यतो सकाळी व संध्याकाळी चावतात. पावसाळय़ानंतर तापमानात होत असलेल्या चढउतारांमध्ये डेंग्यूच्या विषाणूंची संख्या वाढते आणि त्यामुळे संसर्ग होण्याचे प्रमाणही वाढते. डासांनी वहन करून आणलेल्या विषाणूंशी लढण्यास शरीराची प्रतिकारशक्ती कमी पडली की डेंग्यूची लागण होते.

विषाणूजन्य ताप, डेंग्यू आणि मलेरियाचा ताप

या सर्व आजारांची लक्षणे साधारण एकसमान असून सुरुवातीला ताप येतो. त्यामुळे विषाणूजन्य ताप आणि डेंग्यू, मलेरियाचा ताप कसा ओळखावा, असा प्रश्न सामान्य माणसाला पडतो. विषाणूंमुळे येणारा ताप साधारणपणे दोन ते चार दिवस असतो. या तापामध्ये अंगदुखी, उत्साह कमी होणे, थकवा येणे ही लक्षणे प्रामुख्याने दिसून येतात. व्यवस्थित आहार, जास्तीत जास्त पाण्याचे सेवन आणि डॉक्टरांच्या सल्ल्याने औषधे घेऊन यातून घरच्या घरीच बरे होता येते.

मात्र थंडी भरून ताप येत असेल, काही ठरावीक कालावधीने उदाहरणार्थ दर आठ किंवा १२ तासांनी ताप येणे, उलटी, मळमळ किंवा जुलाब होणे, दम लागणे, अन्नपचन न होणे आदी लक्षणे असल्यास ताप अंगावर न काढता तात्काळ डॉक्टरांकडे जाऊन औषधोपचार घ्यावेत. रुग्णाचा रक्तदाब, नाडी तपासून रुग्णाला ग्लुकोजची आवश्यकता आहे का याबाबत डॉक्टर निर्णय घेतात.

आकडी किंवा बेशुद्ध अवस्था, रक्तस्राव, रक्ताची उलटी, हात आणि पायावर लाल पुरळ यायला लागले तर लगेचच या रुग्णांना मोठय़ा रुग्णालयांमध्ये दाखल करणे गरजेचे आहे.

लहान मुले किंवा वयोवृद्ध रुग्णांना खूप जास्त प्रमाणात म्हणजे साधारण १०४-१०५ अंश.सें. ताप आल्यास आकडी येऊ शकते. तेव्हा या वयोगटातील रुग्णांना तापाच्या औषधांसोबत मोकळी हवा आवश्यक असते. त्यामुळे खिडक्या, दारे उघडे ठेवावीत, पंखा लावावा, अंगावर कमीत कमी कपडे घालावेत आणि साध्या किंवा थंड पाण्याने अंग पुसून घ्यावे. जेणेकरून ताप डोक्यापर्यंत पोहोचून आकडी येणार नाही.

डेंग्यू किंवा मलेरियामध्ये घ्यावयाची काळजी

तापाचे निदान झाल्यानंतर घाबरून न जाता तात्काळ औषधोपचार सुरू करावेत. शारीरिक अवस्थेनुसार आवश्यकता भासल्यास रुग्णाला रुग्णालयात दाखल केले जाते. औषधोपचार सुरू असतानाच रुग्णाचे जेवण आणि पाण्याच्या सेवनाकडे नातेवाईकांनी लक्ष देणे आवश्यक आहे. मलेरियामध्ये रक्तातील साखर कमी होते. तेव्हा मधुमेहाच्या रुग्णांच्याबाबत ही काळजी घेणे गरजेचे आहे. अत्यंत महत्त्वाची बाब म्हणजे डॉक्टरांनी दिलेल्या औषधांचा डोस पूर्ण करणे. बहुतांश वेळा रुग्ण ताप किंवा अन्य त्रास बरे झाले की औषधे घेणे बंद करतात. त्यामुळे मग दाद न देणारा तापही होण्याची शक्यता असते.

तापाचे निदान आवश्यक

विविध जिवाणूंच्या संसर्गाप्रमाणे तापामध्ये विविधता असते. त्यामुळे विषाणूजन्य तापाव्यतिरिक्त लक्षणे आढळल्यास किंवा दोन दिवसांनीही ताप कमी होत नसल्यास डॉक्टरांकडे जाऊन तापाचे निदान करणे आवश्यक आहे.

पावसाळ्यातील आजारांमुळे गंभीर अवस्था किंवा मृत्यू होण्याची कारणे

सर्वात महत्त्वाचे कारण म्हणजे ताप अंगावर काढणे, वेळेत औषधोपचार न घेणे. याव्यतिरिक्त अति कमी झालेला रक्तदाब, फुप्फुसामध्ये निर्माण झालेले पाणी, मेंदूतील किंवा इतर महत्त्वाच्या अवयवातील रक्तस्राव, मूत्रपिंड किंवा यकृत निकामी झाल्याने होणारे दुष्परिणाम यांमुळेही मृत्यू ओढवू शकतात. मात्र वेळेत तज्ज्ञांकडे नेऊन उपचार सुरू केल्यास बहुतांश रुग्णांना आराम पडतो.

लक्षणे
डेंग्यूची लक्षणे ही सर्वसामान्य विषाणूसंसर्गाप्रमाणेच असतात. मात्र काही वेळा दोन-तीन दिवसांनी ताप उतरला की असह्य़ डोकेदुखी होऊ लागते, उलटय़ा होतात, अंग मोडून येते, सूज येते. डेंग्यूच्या तापामध्ये सांधे दुखतात, अंगावर चट्टेही उठतात.

उपचार
या आजाराचे निदान जेवढय़ा लवकर होईल, तेवढे चांगले. डेंग्यूवर परिपूर्ण उपचार सापडलेले नाहीत. मात्र डेंग्यूच्या लक्षणांवर उपचार केले जातात. या आजारादरम्यान शरीरातील पाण्याचे प्रमाण कायम ठेवणे अत्यावश्यक असते. त्यामुळे पाणी, फळांचे रस यातून दिवसातून दोन ते अडीच लिटर द्रवपदार्थ शरीरात जाणे आवश्यक आहे.

आजार गंभीर स्वरूपाचा असल्यास रक्तदाब कमी होतो. रुग्णांना आयव्ही फ्लुइड (सलाइन) आणि प्लेटलेट्स द्याव्या लागतात. बहुतांश वेळा डेंग्यू बरा होत असला तरी त्यातील हेमोरेजिक प्रकार मात्र प्राणघातक आहे. या प्रकारात रक्तातील प्लेटलेट्सची संख्या झपाटय़ाने घसरते. अंतर्गत रक्तस्राव होऊन अवयव निकामी होतात. डेंग्यूच्या या प्रकाराचे प्रमाण कमी आहे. त्यातच उपचार करण्यास उशीर किंवा हयगय झाल्यास प्रकृती गंभीर होते.

प्रतिबंधात्मक उपाय
डासांची संख्या कमी करणे व त्यांना दूर ठेवणे हाच प्रतिबंधात्मक उपाय आहे. घरात व परिसरात पाणी साचू न देणे, फुलदाण्या, फेंगश्युईची रोपे, नारळाला कोंब यावा म्हणून ठेवलेले पाणी यातही डेंग्यूच्या अळ्या सापडतात. त्यामुळे डासांची उत्पत्ती रोखण्यासाठी सर्वानीच प्रयत्न करायला हवेत.

पावसाळा आला त्यासोबत अस्वच्छता आणि त्यामधून वाढणारे साथीचे आजार बळावतात. पावसाळ्यात अस्वच्छतेमुळे डेंगी पसरण्याचा धोका बळावतो. काही वर्षांपूर्वी देशभर डेंगीच्या साथीने हाहाकार पसरवला होता. मात्र आता डेंगी अधिक गंभीर स्वरूपात पसरण्याची शक्यता असल्याचे स्वास्थ्य विभागाने सांगितले आहे. एनवीबीडीसीपीने दिलेल्या अहवालानुसार, डेंगीशी सामना करण्यासाठी आता आरोग्य यंत्रणाला अधिक सक्षमपणे लढण्याची गरज आहे.

काय आहे धोका ?

नॅशनल वेक्टर बोर्न डिसीज कंट्रोल प्रोग्राम (NVBDCP)ने दिल्ली सरकार आणि दिल्ली नगर निगमला सावधानतेचा सल्ला दिला आहे. यंदा डेंगी अधिक गंभीर स्वरूपात समोर येण्याची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे.

डेंगी दर 3 वर्षांनंतर अधिक तीव्रतेने हल्ला करतो. त्यामुळे यंदा डेंगीच्या डासांची आक्रमता वाढण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे आरोग्य व्यवस्था सज्ज ठेवण्याची आणि सरकारसोबतच नागरिकांनी काळजी घेण्याची गरज वाढली आहे. या '5' कारणांंमुळे विशिष्ट लोकांंनाच डास अधिक प्रमाणात चावतात !

काय आहेत उपाय ?

दिल्ली सरकारच्या आरोग्य विभागाने, दिल्लीमध्ये डेंगीशी सामना करण्यासाठी यंत्रणा सज्ज ठेवली आहे. घरांमध्ये, कार्यालयांमध्ये, सार्वजनिक ठिकाणी वेळोवेळी औषधांची फवारणी केली जाणार असल्याची माहिती समोर आली आहे. नक्की वाचा : ताप नेमका डेंगी की चिकनगुनियाचा, हे कसं ओळखाल ...

एडीस एजिप्टी या डासामुळे जगभरात डेंगी, झिका, चिकनगुनिया यासरख्या जीवघेण्या आजाराची साथ पसरते.लोकांमध्ये डेंगी, चिकनगुनियाच्या साथीबाबत, त्यांच्या लक्षणांबाबत सजगता वाढवण्यासाठी काम सुरू करण्यात आलं आहे. जागोजागी औषध फवारणी केल्याने डासांचे लार्वा म्हणजेच अळ्यांना वेळीच नष्ट करण्यासाठी मदत होते. त्यामुळे भविष्यातील धोका रोखण्यास मदत होणार आहे.

पावसाळा आणि किडे हे जणू समिकरणच. पावसाळ्यात किड्यांचे पेवच फुटलेले दिसते. पहावे तिकडे किडेच किडे दिसू लागतात. अशा वेळी हे किडे चावण्याचाही संभव असतो. किंबहुना चावतात. किडा चावल्यास शरीराला मोठा त्रास होतो. त्वचेला खाज सुटणे, त्वचा लालसर होणे, काही प्रमाणात सूज येणे असे प्रकार संभवतात. काही किडे हे विषारी असतात तर, काही अविषारी. कोणत्याही प्रकारचा किडा चावल्यास त्याकडे दुर्लक्ष करू नये. लागलीच डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. पण, तोपर्यंत किडे चावल्यास तुम्ही घरगूती उपायही करू शकता.

बर्फाचा शेक
मुंगी, मधमाशी, किंवा इतर कोणता किडा चावल्यास त्वचा लालसर होते. काही प्रसंगात त्वचेला सूजही येते. अशा वेळी किडा चावल्याच्या ठिकाणी बर्फ ठेवा. बर्फाचा शेख घेतल्याने आराम मिळतो. तसेज, सूज कमी यायलाही मदत होते. कापडामध्ये बर्फाचे खडे घेऊन ते वेदनेच्या ठिकाणी २० मिनिटे ठेवा. वेदना कमी होण्यास मदत होते.

टूथपेस्ट
जर तुम्हाला मुंगी, मधमाशी किंवा तसाच एखादा किडा चावला तर तुमच्याकडे असलेली कोणतीही टुथपेस्ट त्या ठिकाणी लावा. आराम पडेल. टुथपेस्टमध्ये अँटीबॅक्टीरिअल आणि अँटीसेप्टीक गुण असतो. जो वेदना आणि सूज कमी करतो.


तुळशीची पाने
तुळशीच्या पानांमध्ये औषधी गुणधर्म असतो. ही पाने तुम्ही किडा चावल्याच्या ठिकाणी लावली तर, त्वचेची खाज आणि सूज कमी करण्यास मदत होते. तुळशीची पाने चोळून तो लेप १० मिनिटे वेदनेवर लावा. त्यामुळे इन्फेक्शनचा धोकाही टळतो.

मधही फायदेशीर
किडा चावल्यावर होणाऱ्या वेदनेपासून आराम मिळवायचा असेल तर, मध फायदेशीर ठरते. किडा चावलेल्या जागेवर मध चोळा. मधातील औषधी गुणधर्म वेदना दूर करतो.