Neck pain and stiffness can give you a harrowing time. From children to aged people, the condition is a common problem that can affect all and sundry. In addition to the pain and discomfort, the condition also restricts the head movement. The neck bones and muscles are important as they not only give support to the head but also ensures its free and unrestricted movement.

Stiff neck and neck pain can be an amalgamation of various factors such as -
Our professional commitments often demand spending hours before the computer. The sedentary lifestyle is the main wrecker in chief, giving rise to many health complications, with neck pain and stiffness being one amongst them. Sitting in one position for long often results in muscle pull (tension) and strain. The muscle tension can also be an outcome of incorrect sleeping posture.

Neck injury and inflammation sustained during an exercise or due to an accident can also result in neck pain.
Neck injury followed by pain and stiffness can also be an outcome of Whiplash (a condition where a person suddenly jerks the head).
Stiffness and neck pain can also be triggered by medical conditions such as Meningitis, Rheumatoid Arthritis (of the neck), Heart attack, Fibromyalgia(muscular pain particularly in the shoulder and neck area), Cancer (of the spine), Spondylosis, and Spinal stenosis, to name a few.

Seek medical assistance in case

The condition aggravates and persists for long.

The pain and stiffness are sudden and unexplained.

Pain that slowly moves down the arms and legs.
In addition to the neck pain and stiffness, a person complains of a headache, nausea, vomiting, fever, difficulty in eating food, a bowel disorder.

A lump (in the neck) accompanied by pain and stiffness needs immediate and thorough investigation.

Diagnosis and treatment
Neck pain and stiffness are often diagnosed by

Physical examination.

A lumbar puncture can also aid in the diagnosis.

Imaging tests such as X-rays, MRI, CT scans, Electromyography

Blood tests.

Depending on the severity, a doctor decides upon the course and mode of treatment

The use of ice packs or heat pads (avoid very high temperature) on the affected area every 2-3 hours (for 15-20 minutes) can provide great relief.

Gentle massaging can go a long way to relieve the pain and stiffness. It only helps to improve the blood circulation.

Neck exercises and stretching play a pivotal role in strengthening the neck muscles, thereby reducing the pain and stiffness. However, in an endeavour to achieve maximum results, do not overdo yourself.

Medicines such as Nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAID), Tylenol, Advil, corticosteroid injections, come in handy in case of severe pain and inflammation.

Use of a neck collar provides support to the affected area.

Surgery may be recommended (very rare) in the case of serious complications.

Some patients also benefit from Acupuncture and Chiropractic (alternate medicines).

The problem of morning back and neck pain may be due to the position of sleeping or it may be related to inflammatory arthritis which can be familial. Morning back pain is largely related to wrong sleeping posture and less commonly due to arthritic conditions like Ankylosing Spondylitis or Rheumatoid Arthritis. Whatever be the cause- this condition requires attention by an Orthopedic doctor as it may worsen in due course of time and should not be taken lightly.

Some common factors causing this are:
Posture: Not changing your position while sleeping or sleeping on the belly exerts strain on the back muscles, causing pain. On the other hand, sleeping on the back or on the sides causes comparatively less strain on the spine.
Other causes such as strenuous workouts or physical activities or sitting at a stretch during the day might cause pain while sleeping or after getting up from bed.
Remedies for Morning Back Pain:

Fortunately, there are some home remedies to cure the morning back pain.

Switching your mattress is a more expensive remedy for back pain, but may often be the ultimate cure. Most people sleep the best on medium-firm mattresses. Be sure to try out the mattress before you buy it.
For occasional back pain after sleeping, apply heat to your back to relax your muscles before you go to bed and when you get up in the morning.
Massage your back with pain relieving creams and apply heat on it with a heating pad for quick relief.
Specific spinal stretching exercises and Planks (a type of exercise) can greatly help in easing back pain, if done on a regular basis.

Pain in the neck from too much mobile usage? Keep changing hands and hold cellphone at the eye level to avoid it, say experts.

Agnivesh Tikko, Consultant, Spine Surgeon, Apollo Hospitals, Navi Mumbai, and Neeraj Kasat Chief Joint Replacement Surgeon at Wockhardt Hospitals – Mira Road, tell how:

* Maintain correct posture: It is very essential to maintain good body posture while sitting or standing. It is important to stand up straight and keep the neck in line with the trunk.

* Hold cellphone at the eye level: Hold the cellphone at eye level and avoid bending the neck forward for a prolonged period. Hold it such that it reduces stress both on the head/neck and the arms.

* Take a break: Avoid continuously using smart phones for more than a few minutes. While working on laptops or desktops, take a break for 5 minutes after every 25 minutes of continuous working.

* Work ergonomics: Understand the ergonomics of your work place and if necessary, change it to keep a comfortable posture while working. It also increases your ability and work output.

* Avoid prolonged static postures: In between working on the desktop/laptop, move your neck regularly with movements like rotations, arching neck backwards and side bends to relieve the muscles of the strain.

* Change the hand: Avoid holding large or heavy devices in one hand continuously for a long duration.

* Neck exercises: Neck and shoulder exercises help to improve muscle stamina, correct posture and strengthen the neck muscle. Trapezius and levator stretches may help.

* Ice/heat packs: Ice/hot packs can be applied to the painful area of the neck or upper back. Some physicians suggest alternate ice and hot packs as well.

* Massage: Massage by trained professionals or even just a gentle rubbing can give relief from the stiffness and pain.

* Use technology: Use apps and devices which track and calculate the time spent in a static position or with stooped posture and give an analysis of the same.

If the pain continues, it is important to consult a spine specialist and not try any self-medication. Specialists can prescribe pain medication and inject medicine into the facet joint or trigger point for relief from painful text neck.

It's no secret that meditation can ward off depression, help you de-stress and work wonders for your mind, body and soul. And according to a new study, mediation could also work as an effective treatment for reducing chronic neck pain.

Chronic disorders are hard to tolerate and in the long run can induce depression. While medicines can only help subside the symptoms, they can't cure you from constant pain. Which is why patients with chronic neck pain frequently experience distress.

In a study published in the 'Journal of Pain', researchers compared the effects of meditation on pain, perceived stress and psychological well being. They hypothesised that an eight-week meditation programme would decrease pain more effectively than a standardised exercise programme and that pain relief will coincide with stress reduction.

For the study, 89 patients with chronic neck pain who showed increased perceived stress were randomised into meditation and exercise programme groups. Outcomes were assessed at baseline and after eight weeks.

Results showed that meditation training significantly reduced pain when compared to the exercise group and pain-related "bothersomeness" decreased more in the meditation group as well.
No significant differences between meditation and exercise were found for pain during movement, pain disability, psychological scores and quality of life, which is consistent with the known benefits of exercise on pain-related outcomes.

The authors concluded that meditation has unique benefits for producing pain relief and for coping with pain.

मानदुखी

ज्याप्रमाणे सौंदर्याबाबत मानेकडे पुरेसे लक्ष दिले जात नाही, त्याचप्रमाणे आरोग्याबाबतही मानदुखीकडे गांभीर्याने पाहिले जात नाही, असे दिसते. वास्तविक, अलीकडील काळात संगणकीय आणि बैठ्या जीवनशैलीमुळे मानदुखीची समस्या वेगाने वाढत आहे. या पार्श्‍वभूमीवर मानेमधील पेशी मजबूत होण्यासाठी नियमित व्यायाम करण्याची, तसेच मानेला आराम देण्याचीही गरज आहे. त्याचबरोबर मान दुखू लागली वा ती अवघडली, तर डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार औषधोपचार घेणेही आवश्यक आहे. किरकोळ वाटणार्‍या या दुखण्याकडे दुर्लक्ष करणे नुकसानदायकही ठरू शकते.

शहरी जीवनाचा भाग म्हणून अनेकांना मानेचे दुखणे कायमचे मागे लागलेले दिसते. दिवसभर व्यग्र कार्यक्रमात प्रचंड वाहतुकीतून, खड्ड्यांच्या रस्त्यांतून मार्ग काढताना आपल्या मान आणि कंबरेच्या आरोग्यावर हळूहळू पण निश्‍चित असा परिणाम होत असतो, हे आपल्या कधी लक्षातच येत नाही. जेव्हा ही गोष्ट लक्षात येते, तेव्हा मोनेचे आणि कंबरेचे दुखणे हाताबाहेर गेलेले असते. मान हा आपल्या शरीरातील अत्यंत महत्त्वाचा अवयव आहे. त्यामुळेच मानेचे आरोग्य व्यवस्थित राहणे आपल्या संपूर्ण शरीराच्या आरोग्याच्या दृष्टीने महत्त्वाचे असते. मानेचे आरोग्य बिघडले की त्याचा परिणाम शरीराच्या अन्य भागांवर होत असतो. म्हणूनच मानेच्या दुखण्याची माहिती कळाल्यावर या दुखण्यावर तातडीने उपचार करून घेणे योग्य असते. मानेचे दुखणे होण्याची अनेक कारणे आहेत. वाहन आणि रस्त्यावरील खड्ड्यांमुळे मानेला हिसके बसतात. त्याचबरोबर योग्य पद्धतीने न बसल्यामुळेही मानेचे दुखणे उद्भवते. बराच वेळ मान वर करून पाहणे आणि दीर्घ काळ मान खाली घालून बसणे, अशा कारणांमुळेही मानेचे दुखणे मागे लागते. मानेचे आरोग्य संपूर्ण शरीराच्या आरोग्याच्या दृष्टीने किती महत्त्वाचे आहे, याची आपल्याला कल्पनाच नसते. त्यामुळे आपण मानेकडे हवे तेवढे लक्ष देत नाही.

नोकरदारांना संगणकावर बसून मान खाली घालून सातत्याने काम करावे लागते. त्याचाही परिणाम मानेचे आरोग्य बिघडण्यात होतो. यामुळे आपल्या संगणकावर बसताना मानेच्या आरोग्याला बाधा पोहोचणार नाही, अशाच पद्धतीने संगणकाकडे पाहिले पाहिजे. यासाठी तज्ज्ञ डॉक्टरचा सल्‍ला घेऊन आपली आसन रचना करावी. सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे मानेला काही वेळ आराम दिला पाहिजे. मानेमधील पेशी मजबूत होण्यासाठी दररोज मानेचे व्यायाम करणे अत्यंत आवश्यक आहे. मानेला आराम देणे हा यासंदर्भातील कोणत्याही व्याधीवरचा रामबाण उपचार आहे. मान दुखू लागली किंवा मान अवघडली की समजावे मानेचे आरोग्य बिघडले आहे. अशा वेळी डॉक्टरकडे जाणे आणि त्यांच्या सल्ल्यानुसार औषधोपचार घेणे हा सर्वात चांगला मार्ग आहे. मानेच्या पट्ट्यामुळे मानेला चांगला आराम मिळतो.

मानेचे दुखणे अधिक वाढले, तर ऑर्थोपेडिक डॉक्टरांचा सल्‍ला घेणे योग्य ठरते. डॉक्टरांनी दिलेली औषधे वेळेवर घेतली पाहिजेत. औषधे घेण्यास हलगर्जीपणा केल्यास दुखणे लवकर बरे होत नाही. मान खूपच दुखू लागली तर औषध, गोळ्या घेण्याशिवाय पर्याय नसतो. मानेला गरम शेक देणे हाही चांगला उपाय आहे. गरम शेक दिल्यामुळे मानेमधील आखडलेले स्नायू मोकळे होतात. यासाठी गरम पाण्यात एक टॉवेल बुडवून घ्यावा, तो किंचितसा पिळून घ्यावा आणि मानेला चहूबाजूने बांधावा. गरम पाण्यात अंघोळ करण्यानेही मानेच्या दुखण्यात आराम मिळू शकतो. अनेकदा आपण वापरत असलेली उशी मानेच्या दुखण्याचे कारण ठरू शकते. डॉक्टरांच्या सल्ल्याप्रमाणे आपल्याला उशीही बदलावी लागते. तेलाने मानेला मालिश करण्यानेही आखडलेले स्नायू मोकळे होण्यास मदत होते. खोबरेल तेलाचा वापर करून मानेला मसाज केल्याने आखडलेेले स्नायू मोकळे होतात. अनेकदा मऊ उशीमुळेही मानेचे दुखणे उद्भवते. यासाठी फक्‍त मानेला आधार देणारी कापडाची गुंडाळी वापरावी. ती गुंडाळी मानेखाली ठेऊन डोके खाली जाईल, अशा पद्धतीने झोपावे. या पद्धतीने दुखर्‍या मानेला चांगलाच आराम मिळतो. आपले दुखणे कोणत्या प्रकारचे आहे, यावर कोणते उपचार करायचे हे अवलंबून असते. बराच काळ खाली पाहून लिहिल्यामुळेही मानेचे दुखणे पाठीमागे लागते. यासाठी पूर्वी ज्या डेस्कचा वापर केला जायचा तशा पद्धतीचे डेस्क आणून लिहिण्याचा सराव करा.

मनावर सतत तणाव असल्याने तसेच वयोमानानुसारही मानेची दुखणी निर्माण होतात. मानेची दुखणी त्वरेने बरी होत नाहीत. यासाठी दीर्घ काळ उपचार करावा लागतो. डॉक्टरांकडून उपचार घेतले म्हणजे लगेच गुण येतो असेही नाही. मानेचे दुखणे चिवट आहे. त्यामुळे न कंटाळता उपचार करत राहणे गरजेचे आहे. आपल्या व्याधीचे नेमके कारण जाणून घेऊन त्याप्रमाणे डॉक्टरांच्या सल्ल्यानेच उपचार घ्यायला हवेत. सातत्याने वेदनाशामक गोळ्या घेऊन दुखण्यापासून तात्पुरता आराम मिळतो; मात्र वेदनाशामक गोळ्यांचे शरीरावर अन्य परिणामही होत असतात. म्हणूनच योग्य उपचार घेण्याकडे लक्ष द्यावे. डॉक्टरांकडून घ्यावयाच्या उपचारासाठी लागणार्‍या खर्चाची काळजी करत अनेक जण हे दुखणे अंगावर काढतात. अशी चूक करणे तुम्हाला चांगलेच महागात पडेल. कारण, मानेचे दुखणे वाढल्यावर त्यावर उपचार करण्यासाठी बराच खर्च येतो. सध्याचा वैद्यकीय उपचारांचा वाढलेला खर्च लक्षात घेता दुखण्याला (व्याधीला) जेव्हा सुरुवात होते, त्यावेळीच उपचार चालू केले तर पुढचा त्रास आणि खर्च वाचतो.

मानेसाठी करावयाचे काही व्यायाम : मांडी घालून बसा किंवा उभे राहा. दोन्ही हात डोक्यावर ठेऊन मान पूर्णपणे सैल सोडा. मान अनुक्रमे डाव्या आणि उजव्या बाजूला क्रमाक्रमाने खालच्या बाजूला आरामदायी स्थितीत सोडा. त्याचबरोबर मान संपूर्णपणे उजव्या व डाव्या बाजूला क्रमाक्रमाने वळवत राहण्याचा व्यायामही उपयुक्‍त ठरतो. हा व्यायाम दिवसातून 5 ते 10 वेळा करा. हा व्यायाम केल्याने मानेतील स्नायूंना आराम मिळतो. मानेवर अंघोळ करताना गरम पाण्याची धार सोडण्यामुळेही मानेतील आखडलेले स्नायू मोकळे होण्यास मदत होते. हे सर्व उपचार किंवा व्यायाम डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसारच करावेत.