Mouthwashes have become a fad nowadays – some simply rinse their mouth with a mouthwash instead of brushing their teeth, the reason being lack of time. While mouthwashes are effective up to a certain extent, the question is can they replace your brush and tooth paste?

Why is Mouthwash Used?

Mouth washes are used for multiple reasons; to prevent tooth decay, freshen your breath and to minimize plaque. It is also known to reduce gingivitis (gum disease) and plaque that harden on your teeth.

In order to understand the efficacy of mouth wash better, you need to know about the ingredients it is made up of. The basic ingredients are cleansing agents, water, alcohol and flavor causing substances. Certain active ingredients are also added to mouth wash which usually vary from product to product. Some of them are:

Fluoride which prevents decay of the tooth by making it more resistant.

Antimicrobials which reduce harmful bacteria in the mouth that lead to plaque formation in the teeth.

Salts, that have astringent properties, act as deodorizers to prevent bad breath.

Substances that reduce bad breath causing compounds.

Advantages of using a Mouthwash are:

1. Helps in preventing gum disease: Inflammation of the gums and teeth can occur when plaque causing bacteria are present on the teeth. Mouthwashes that contain antibacterial agents help in reducing these bacteria.

2. Reduces cavity: Mouthwashes that contain fluoride help in reducing cavities that affect your teeth. Cavities are holes in your teeth which form when bacteria in the teeth cause plaque.

3. Provides relief from canker sores: Mouth wash provides relief from canker sores by reducing the amount of bacteria present on the affected area.

4. Prevents pregnancy complications: Certain gum diseases release harmful bacteria in the bloodstream that can stimulate early contractions. Using mouth washes provides safeguard against these bacteria, thus, in turn, protecting your baby.

Disadvantages of a Mouthwash:

1. May irritate canker sores: Mouthwashes which contain alcohol in high concentrations can irritate canker sores in the mouth.

2. A risk factor for oral cancer: Certain mouthwashes may contain ingredients which increase the risks of oral cancer. It is therefore important for you to check the ingredients before using it.

The Verdict:

Given that the benefits outweigh the cons, using mouthwash is good for you. You should not substitute brushing or flossing with using a mouthwash, though. Rather, it should complement them. If the mouth wash contains alcohol in decent amounts, then you are good to go.

तोंड येणे

आपल्यापैकी अनेकांना तोंड येण्याचा त्रास जाणवतो. तोंड आल्यानं काही खाणं अशक्य होतं.

आपल्यापैकी अनेकांना तोंड येण्याचा त्रास जाणवतो. तोंड आल्यानं काही खाणं अशक्य होतं. शरीरामध्ये पित्ताची मात्रा वाढली, पोट व्यवस्थित साफ होत नसेल, शरीरातील उष्णता वाढली की तोंड येण्याचा त्रास वाढतो. तोंडाच्या आतमध्ये सूज येणं, जीभेवरची त्वचा सोलली जाणं, तोंडाच्या आत गळूसारखे वा पुरळसदृष्य फोड येण्याचा त्रास दिसून येतो. हे सर्व तोंड आल्यामुळे होतं. काही वेळा बराच काळ उपाशी राहिलं तरीही तोंड येतं. या प्रकारात वेदनाविरहित आणि वेदना होण्याचा असा दोन्ही प्रकारे त्रास जाणवतो. त्यामुळे तोंडाच्या आतमध्ये जळजळ होणं, खारट आंबट अतिउष्ण पदार्थ खाणंही शक्य होत नाही.

खूप वेळ उपाशी राहणं, रात्री उशिरा जेवणं, दिवसभर अधिक प्रमाणात चहा घेणं, तंबाखू, पानमसाला खाल्ल्यामुळेही तोंड येण्याचा त्रास वाढतो. रात्रीचं जागरण करणे, अतिउष्ण पदार्थांचं सेवन करणं, आहारात तिखट व मिठाचं प्रमाण अधिक असणं, मांसाहार करणं इत्यादी कारणांमुळे मुखाच्या आतल्या बाजूला किंवा ओठाच्या आतल्या बाजूला कधी कधी जिभेवर पुरळ येते वा जीभेवरची त्वचा सोलून निघते. तेथील त्वचा सोलली जाते. जीभ जड होते. मोठ्या प्रमाणात प्रतिजैविकं व वेदनाशामक औषधं घेतल्यास शरीरास उपयुक्त जीवाणूदेखील मारले जातात. शिवाय अशा औषधांच्या जोडीला पूरक म्हणून जीवनसत्त्वाची औषधं घेतलेली नसल्यास आवश्यक जीवनसत्वं कमी होतात. त्यामुळेही तोंडात व्रण पडतात.

आहारात जीवनसत्त्व फोलिक अॅसिड, सियानो कोबाल्मिन यांच्यासह झिंक, लोह, तांबं इत्यादी खनिजांचा अभाव असल्याने पेशी विभाजित होतात त्यामुळे त्वचा सुटी होऊन तिथे व्रण पडतात. काही वेळा हिरड्यांना सूज आल्यानंही तोंड येते. लिंबू, पेरु आणि आवळा, संत्री अशी क वर्गातील फळं खाल्ल्यानं हिरड्या मजबूत होतात.

तोंड येण्याचा त्रास होऊ नये यासाठी काही गोष्टींची काळजी घेणं आवश्यक आहे. ही काळजी घ्या;
- कायम पोषक आहार घ्या.
- ब जीवनसत्वाच्या गोळ्या पाच ते सात दिवस घ्या.
- आहारात दह्याचा समावेश करा.
- तुरटीच्या पाण्याने चूळ भरा.
- कोमट पाणी पित राहा.
- मुखदुर्गंधीचा त्रास जाणवत असेल तर तो रोखा. तुळशीची पानं चावून खा.
- कडक, तिखट, आंबट, खारट पदार्थांचं सेवन कटाक्षानं टाळा.

वारंवार तोंड येत आहे; खालील उपाय करा!

तोंड येणे या विकाराला माऊथ अल्सर असेही म्हटले जाते. तोंड आल्यावर खाणे तर लांबच पण पाणी पिणेही अवघड होऊन जाते. तोंडाच्या आतल्या भागाला मुख्यतः जीभ, ओठ किंवा टाळा यां भागांना सूज येते किंवा या भागाची त्वचा सोलल्यासारखी होते. संपूर्ण तोंड लाल होते. यामुळे काहीही खाताना जिभेची आणि हिरड्यांची आग होते. त्यामुळे आपल्याला खाणे अथवा गिळणेही अशक्य होते. त्यामुळे हा विकार का होतो आणि त्यावर उपाय म्हणून काही घरगुती उपाययोजना केल्यात तर नक्की तुम्हाला त्याचा फायदा होईल.

** तोंड येण्याची काही कारणे -
1. जास्त मसालेदार, तेलकट, तिखट पदार्थ खाणे
2. शरिरातील 'बी' व्हिटॅमिन आणि अन्य काही पोषक द्रव्यांच्या अभाव
3. चहा, कॉफीचे अतिप्रमाणात सेवन करणे
4. दारू, तंबाखूचे अतिसेवन तसेच अति धुम्रपान
5. जास्त अॅसिडिक पदार्थ खाल्याने
6. शरिरातील उष्णता वाढल्याने
7. तोंडाच्या अस्वच्छतेमुळे इन्फेक्शन झाल्याने


काही घरगुती उपाययोजना -
1. तुळशीची दोन ते तीन पाने चावून खा.
2. खाण्याच्या पानाचा रस काढून त्यात साजूक तुप टाकून मिश्रण तोंड आलेल्या ठिकाणी लावावे.
3. सुक्या खोबऱ्याचे तुकडे चावून खावे.
4. लिबांच्या रसामध्ये मध मिसळून गुळण्या केल्याने आराम मिळतो.
5. भरपूर पाणी प्यावे.
6. एक ग्लास कोमट पाण्यात अर्धा चमचा मीठ घालून या पाण्याने गुळण्या कराव्यात. असे दिवसातून तीन वेळा केल्याने आराम मिळतो.
7. आहारात दूध, तूप, तोंडलीची भाजी यांसारख्या पदार्थांचा समावेश करावा.