Trusting on home remedies to cure common cold and cough is something that many Indian households still believe.

Besides treating common cold and cough effectively, these home remedies are also free from any side-effects.

Here we have mentioned some of these home remedies that will help you treat common cold and cough.

Ginger tea
Ginger tea not only tastes good but also helps in treating common cold and cough. The tea helps in drying running and dripping nose, thus expelling phlegm from the respiratory tract. Among various health benefits of ginger, it is known to soothe common cold and speeds up the recovery process.

Mixture of lemon, cinnamon and honey
Another effective home remedy for common cold and cough is a mixture of lemon, cinnamon and honey. This syrup effectively cures cold and cough.

Luke-warm water
Drink luke-warm water frequently as it helps in fighting against common cold, cough and sore throat. Warm water reduces inflammation in the throat and helps in replenishing the fluids and infection out of the body.

Milk and turmeric
An essential ingredient found in almost all Indian kitchens, turmeric has a strong antioxidant which helps in treating many health problems. Turmeric mixed in warm milk is a popular and effective way to fight against cold and cough. Drinking a glass of warm turmeric milk before sleeping helps in faster recovery from cold and cough.

Gargle with salt-water
This is an age-old therapy that effectively treats cough and cold. Adding turmeric in this salt-water is also beneficial.

Honey and brandy
Brandy is known to keep your chest warm as it increases body’s temperature and missing honey in brandy helps in fighting a cough. Just a teaspoon of brandy mixed with few drops of honey improves cough and common cold.

Spiced tea
Add tulsi, ginger and black pepper while peparing your tea and this spiced tea is great for your health. These three ingredients play an important role in fighting a common cold and cough.

- Drink extra fluids to help thin secretions and make them easier to cough up.

- Increasing humidity in the air helps relieve a cough. A vapourizer and a steamy shower are two ways to increase the humidity.

- When a cold and a stuffy, runny nose accompany the cough, it is often caused by mucous dripping down the back of the throat. A decongestant that opens the nasal passages will relieve this postnasal drip, and is the best treatment for that type of cough.

- Decongestants such as phenylephrine, pseudoephedrine or combinations of these two decongestants are available as OTC cold medications. Don't give decongestants to a child under 6yrs unless prescribed by the doctor. It is important to talk to your physician before using any cough medications for children under 2. If you have high blood pressure (hypertension), consult the doctor before taking decongestants.

- Avoid smoking and coming in direct contact with people experiencing cold or flu symptoms.

- Wash hands frequently during episodes of upper-respiratory illnesses.

सर्दी : सामान्य पण घातक विकार

अधूनमधून होणार्‍या सर्दीला वैद्यकीय शास्त्रात कॉमन कोल्ड असे म्हटले जाते. सर्दी झाली की, घसा खवखवायला लागतो, नाक वहायला लागते, शिंका येतात, काही वेळा डोळ्यातून पाणी सुद्धा येते. सर्दी सर्वांनाच होते, परंतु लहान मुलांना ती जास्त प्रमाणावर होते. जस जसे वय वाढत जाते तस तसे सर्दीचे प्रमाण कमी होते. परंतु निरोगी प्रौढांच्या आरोग्यावर सर्दीचा घातक परिणाम होऊ शकतो. सर्दी ही संसर्गजन्य असते. ती नेमकी कशाने होते हे १०० टक्के नेमकेपणाने सांगता येत नाही. परंतु सर्दी होण्यास दोनशे प्रकारचे व्हायरस कारणीभूत ठरू शकतात. त्यातील बहुतेक व्हायरसपासून होणारी सर्दी ही ङ्गार घातक नसते आणि कसलीही गुंतागुंत न होता आपोआप दुरुस्त होऊन जाते. सर्दीची काही लक्षणे आणि फ्ल्यूची लक्षणे जवळपास सारखी असतात.

अंग दुखणे, बारीक ताप येणे इत्यादी लक्षणांमुळे नेमका फ्ल्यू झाला आहे की सर्दी याबाबत संभ्रम निर्माण होतो. तेव्हा अशी लक्षणे दिसताच नेमकी तपासणी करून घेतली पाहिजे. कॉमन कोल्ड किंवा सर्दी या आजारावर कसलेही औषध नाही. सर्दी झाल्यानंतर ती एखाद्या औषधाने दुरुस्त झाली आहे असे होत नाही. तरी लोक औषधे घेतात. त्या औषधांमुळे सर्दीच्या काही लक्षणांवर इलाज होतो. उदा. डोकेदुखी थांबते, ताप कमी होतो. पण हा इलाज मूळ सर्दीवरचा नाही हे लक्षात ठेवले पाहिजे.

सर्दी साधारणत: ७२ तासाने किंवा काही प्रकारात आणखी २४ तासांनी आपोआप दुरुस्त होऊन जाते. परंतु जाता जाता ती आपल्या शरीरातल्या काही संस्थांवर परिणाम करून जाते. म्हणून प्रत्यक्षात सर्दीमध्ये ङ्गार त्रास होत नसला तरी वारंवार होणार्‍या सर्दीमुळे विविध संस्थांवर होणार्‍या परिणामाने नंतर त्याला त्रास होऊ शकतो. म्हणून सर्दी होण्याची वाट पाहण्या-पेक्षा तिला प्रतिबंध केला पाहिजे. प्रतिबंध करण्याचा सगळ्यात महत्वाचा उपाय म्हणजे विश्रांती घेणे.

सर्दी झाल्यानंतर शरीराला विश्रांती आवश्यक असते म्हणून ती घेतली पाहिजे. पण तिचे परिणाम आपल्या शरीरावर होऊ नयेत म्हणूनही ती आवश्यक असते. त्याशिवाय सर्दी झाल्यानंतर आपण ङ्गार ङ्गिरायला लागलो, लोकांत मिसळायला लागलो तर लोकांना सर्दी होण्याची शक्यता असते. डॉक्टर मंडळी सध्या गरम पाण्याच्या वाङ्गा घेणे हा सर्वात सोपा उपाय सांगत असतात. सर्दी झाल्यास तो जरूर अवलंबावा.

सर्दी-खोकला बरा करण्यासाठी पाच घरगुती उपाय!

सर्दी-खोकला झाला की आपण खूपच अस्वस्थ होतो. हा काही गंभीर आजार नाही. यावर औषधांचाही कमी परिणाम होतो. सर्दी-खोकल्यावर सर्वात चांगला उपाय म्हणजे घरगुती उपाय असतात. या घरगुती उपयांमुळे आपण सर्दी-खोकल्यापासून लवकर सुटका मिळवू शकता.

दूध आणि हळद: गरम पाणी किंवा गरम दूधात एक चमचा हळद घालून प्यावी. सर्दी-खोकल्यात आराम मिळतो. हा उपाय फक्त लहान मुलांसाठी नाही तर मोठ्यांसाठीही उपयुक्त ठरतो. हळद अँटी वायरल आणि अँटी बॅक्टेरिअल असते, जी सर्दी-खोकल्याशी लढण्यास मदत करते.

आल्याचा चहा: आल्याचे तर तसे अनेक फायदे आहेत. मात्र आल्याचा चहा सर्दी-खोकल्यात खूप आराम देतो. सर्दी-खोकला किंवा ताप असेल तर ताजं आलं छान बारीक करून घ्यावं आणि त्यात एक कप गरम पाणी किंवा दूध मिसळावं. काही वेळ ते उकळल्यानं ते प्यावं.

लिंबू आणि मध: लिंबू आणि मधाचा वापर सर्दी-खोकल्या उपयुक्त ठरतो. दोन चमचे मधात एक चमचा लिंबाचा रस एक ग्लास कोमट पाण्यात किंवा गरम दूधात मिसळून प्यावं, खूप फायदा होतो.

लसूण: लसूण सर्दी-खोकल्याशी लढण्यात मदत करतं. लसणात एलिसिन नावाचं एक रसायन असतं जे अँटी बॅक्टेरियल, अँटी वायरल आणि अँटी फंगल असतं. लसणाच्या पाच कळ्या तुपात भाजून खाव्या. असं एक-दोन वेळ्या केल्यानं आराम मिळतो. सर्दी-खोकल्याचं संक्रमण लसून झपाट्यानं दूर करतं.

तुळशीची पानं आणि आलं: तुळस आणि आलं सर्दी-खोकल्यासाठी रामबाण उपाय मानला जातो. याच्या सेवनानं लगेच आराम पडतो. एक कप गरम पाण्यात तुळशीची पाच-सात पानं, त्यात आल्याचा एक तुकडा टाकावा. त्याला काही वेळ उकळून काढा तयार करावा. जेव्हा पाणी अगदी अर्ध होईल, तेव्हा तो काढा प्यावा. लहानांसोबत मोठ्यांसाठीही हा उपाय फायद्याचा ठरेल.

पावसाळ्यात आरोग्याच्या अनेक समस्या वाढतात. या वातावरणात इतर समस्यांपेक्षा सर्वात जास्त त्रास होणारी समस्या म्हणजे, खोकला. परंतु, प्रत्येकवेळी खोकल्यासाठी औषधं घेणं फायदेशीर ठरेल असं नाही. जर तुम्हालाही खोकला झाला असेल तर कोणत्याही औषधाआधी काही घरगुती उपाय करणं फायदेशीर ठरतं.

आल्याचा चहा

आल्याचा चहा खोकला दूर करण्यासाठी अत्यंत फायदेशीर ठरतो. जर तुम्हाला खोकला असेल तर दररोजच्या चहामध्ये आल्याचा एक तुकडा एकत्र करा. आलं इन्फेक्शन दूर करण्यासाठी मदत करतो. तसेच गरम चहा घशाच्या समस्या दूर करण्यासाठी मदत करतो.

गरम पाण्याने गुळण्या करा

अनेकदा खोकला झाल्यावर घशामध्ये कफ जमा होतो. यावर सर्वात योग्य उपाय म्हणजे, गरम पाण्यामध्ये मीठ घालून त्याच्या गुळण्या करणं. गुळण्या केल्यामुळे घशातील सर्व कफ दूर होण्यास मदत होते.

वाफ घ्या

खोकला आणि सर्दी या दोन्ही परिस्थितीमध्ये श्वास नलिकेमध्ये कफ जमा होतो. ज्यामुळे श्वास घेण्यासाठी त्रास होतो. कफ दूर करण्याची सर्वात उत्तम पद्धत म्हणजे, वाफ घेणं. ही पद्धत खोकला आणि घशात होणारी खवखव दूर करण्यासाठी मदत करते. तुम्ही वाफ घेण्यासाठी स्टिमरची मदत घेऊ शकता.

आल्याचा रस आणि मध

आल्याच्या रसामध्ये मध एकत्र करा आणि तयार मिश्रण दिवसातून दोन वेळा एक-एक चमचा घ्या. आराम मिळेल. आलं शरीराला इन्फेक्शनपासून लढण्यासाठी शक्ती देतं. तसेच घशाच्या समस्या दूर करण्यासाठीही मध अत्यंत लाभदायक ठरतं. त्यामुळे या दोन्ही पदार्थांच मिश्रण खोकला दूर करण्यासाठी मदत करतं.

टिप : वरील सर्व उपाय घरगुती असून आम्ही ते केवळ माहिती म्हणून वाचकांपर्यंत पोहोचवत आहोत. यातून आम्ही कोणताही दावा करत नाही. प्रत्येकाची शारीरिक क्षमता वेगवेगळी असते. त्यामुळे कोणताही उपाय करण्याआधी तज्ज्ञांचा सल्ला घेणं फायदेशीर ठरतं.

वातावरणामध्ये थोडासा बदल झाला की लगेजच सर्दी, खोकला, व्हायरल इंफेक्शन वाढते. अशामध्ये अनेकदा खोकल्यामुळे घशाजवळ खवखव जाणवते. हा त्रास वेदनादायी असतो त्या सोबतच यामुळे चिडचिड होते. खोकला किंवा कफ कमी झाला असला तरीही खवखवीमुळे बोलताना, गिळताना त्रास होतो. यामुळे अशा समस्यांवर डॉक्टरांच्या उपचारापेक्षा काही घरगुती उपाय फायदेशीर ठरतात.

का ठरते लवंग फायदेशीर ?
लवंगामध्ये फेनोलिक कम्पाऊंड्स असतात.त्यामधील दाहशामक आणि अ‍ॅन्टीबॅक्टेरिअल गुणधर्म असतात. या गुणधर्मांमुळे वेदना, कफाचा त्रास कमी होण्यास मदत होते. यामुळे घशातील खवखव कमी होण्या सोबतच खोकल्यामुळे घसा दुखत असल्यास त्याच्या वेदना कमी होतात. लवंगामधील इसेन्शिअल ऑईल श्वसनाचा मार्ग मोकळा करण्यास मदत करते.

सुक्या खोकल्यामुळे होणारा त्रासही कमी करण्यास लवंग फायदेशीर ठरते. अ‍ॅन्टीव्हायरल आणि अ‍ॅन्टीऑक्सिडंट घटक शरीरातील टॉक्झिन्स बाहेर टाकून रोगप्रतिकारशक्ती सुधारण्यास मदत होते.

कसा कराल लवंगाचा वापर ?
लवंग आणि सैंधव मीठाचे मिश्रण एकत्र करून चघळावे. यामुळे घरातील खवखव कमी होते. यामुळे दाह कमी होण्यास मदत होते. नाक, अन्ननलिका आणि तोंडातील मार्ग मोकळा होण्यास मदत होते. सुका खोकला किंवा दीर्घकाळ चालणार्‍या खोकल्याचा त्रास कमी करण्यास मदत होते. हा उत्तम घरगुती उपाय आहे.

खोकल्याचा त्रास खूप होत असल्यास लवंग भाजून ती चघळावी. लवंगाचे तेल मधात मिसळून प्यायल्यास खोकल्याचा त्रास कमी करण्यास मदत होते. घरी लवंगाचे तेल नसल्यास मधामध्ये लवंग बुडवून चोखावी. यामधील दाहशामक घटक त्रास कमी करतात.