The hand is one of the most amazing parts of your body. The complex organization of your hand involves bones, ligaments, tendons, nerves, skin, and other structures that allow your body to perform a complex variety of activities.

With the ability to perform both delicate movements and aggressive lifting, we ask a lot of our hands. As a result, this complex variety of functions can lead to a complex array of conditions that can cause discomfort in the hands. In fact, many orthopedic specialists dedicate their entire career to helping patients solve complex problems of the hand.

Trying to summarize all of the causes of hand pain in a single resource is an impossible task. However, there are some conditions that cause the vast majority of symptoms of hand pain. Here we will cover some of these more common causes of hand pain, and some of the signs that you may need further help in solving your problem.


Causes

As mentioned, there are many causes of hand pain, but the vast majority of people with discomfort have one of a few specific problems. Some of the more common causes include:
Arthritis

The hand is the most common part of the body to be affected by arthritis. In fact, arthritis should be considered a normal part of the aging process. The vast majority of people over the age of 60 develop findings of hand arthritis.

Hand arthritis is not abnormal, but some people are affected at an earlier age, and some have more severe symptoms. Most people with hand arthritis can find relief with nonsurgical treatments. Often by taking some simple steps, people can control the symptoms of hand arthritis and not require more invasive treatments.

Different types of arthritis can affect the hands. The most common type is osteoarthritis, but the hand is also a common location for rheumatoid arthritis to occur.



Tendinitis/Trigger Finger

Tendon problems are also a common source of hand pain. Tendonitis is a condition where inflammation occurs within or around a tendon. The normally smooth movement of hands and fingers can be affected, causing pain and swelling at the site of the inflammation.

Another common tendon problem occurs when the tendons to the fingers develop a nodular swelling, causing the finger to become stuck as it moves back and forth. When the tendon releases, it causes a snapping sensation known as a trigger finger.
Ligament Injury

Ligament injuries of the hands can occur as a result of trauma to the hand or fingers. The hand has 27 bones that are all connected by an elaborate network of ligaments. These ligaments allow for movement but prevent unstable joints.

Injuries to this network of ligaments can cause problems with simple activities such as bending, gripping, or pinching. Ligament injuries of the hand can take months for healing, and it is not uncommon for people to notice swelling and stiffness for a long time after a hand ligament problem.
Nerve Irritation

Several major nerves provide sensation to the hand, and injury or compression of these nerves will often lead to symptoms of hand pain.

The most common condition is carpal tunnel syndrome, which occurs when there is irritation or damage to the median nerve in the wrist. People with carpal tunnel syndrome will often complain of pain and numbness in specific parts of the hand. Other nerves can also be pinched; carpal tunnel syndrome is not the only nerve problem that causes hand pain. Cubital tunnel syndrome occurs when the ulnar nerve is pinched behind the elbow joint.


Fractures

Broken bones in the hand are an obvious source of hand pain. With 27 bones in the hand, there are a lot of different breaks that can occur and many different treatments depending on the specific injury.

Many breaks will heal with simple, nonsurgical treatment. However, any break should be carefully evaluated, as hand function is critical to many activities, and it is important to ensure that your treatment is appropriate. Most hand fractures will show up on a regular X-ray of the hand, but some injuries may require other studies to be seen by your doctor.
Ganglion Cysts

A ganglion cyst can occur anywhere in the body where fluid that is normally contained within a joint or tendon sheath accumulates into a pouch.

Ganglion cysts are common in the hands for two reasons. First, there are a lot of joints and tendon sheaths in the hand where a ganglion cyst can form. Second, people often notice the ganglions in the hands because they are visibly apparent under the skin.

Ganglion cysts cause pain in the hand when the cysts interfere with normal movements of the joints and tendons. There are other types of lumps and bumps that can occur on the hands, and if your bump is not a ganglion cyst, you can investigate some of the other causes of lumps and bumps on the hands.

There are many other less common causes of pain that should be considered if a more common problem is not identified. Your doctor can help determine the exact condition that is causing your symptoms, as this diagnosis will help to guide the most appropriate treatment.

Every day we use our hands the most to get everything done. From drinking water to typing on the keyboard (and today on mobile phones); from holding the newspaper still when reading it to taking down academic notes- we use our hands for everything. But our hands like all other parts of the body have the capacity to carry out their functions. At times, we unknowingly put a lot of strain on our hands and they start to pain. Hand pains are quite common in everyone and it is equally common to practice certain exercises to control them quickly.

If you experience frequent pains in the hands, these are some of the exercises you can resort to.

Fist: You do not always make a fist while punching people. Sometimes you make a fist to tighten your hand muscles and nerves and smoothen the blood flow in your hands. This helps in reducing the pain in your hands to a great extent. In fact, folding your hand to a fist can also help in preventing hand pain.

Finger Bends: Bend each finger tightly towards your palm for at least a minute and then release it. Do it separately for each of the five fingers on your hand. This would ease out the tension in each of the fingers and normalize blood flow. This helps in curing any finger pain that you might be experiencing. It is especially a great exercise to prevent pain from developing in your thumb and index finger.


Thumbs Up: Usually, we show the thumbs up sign to signal all is well and best wishes to people. But it is also an exercise if continued for some time. All you have to do is place your palm on a table and curl all your fingers except the thumb inwards. Stretch the thumb outwards and hold it in this position counting up to ten. Then curl your thumb towards the palm. This exercise too helps in stretching the muscles.

Wrist: An important part of the hand is the wrist. The wrist joints are a very crucial set of bones and they tend to get injured very fast. They are also delicate enough to be sprained if the hand is turned abruptly. To avoid such injuries, strengthen the wrist and reduce wrist pain, a lot of wrist exercises are also prescribed. The simplest one is to extend your hand and move the wrist in anti-clockwise and clockwise directions.

Thus, these are some of the ways in which you can ease the pain in your hand in no time and go about normally with your daily chores.

The hand is one of the most commonly used parts of our body and is susceptible to damage, wear and tear as well as injury. Pain in the hand can be attributed to numerous causes, including damage and other conditions that can affect the joints, cartilage, nerves and other parts of the hand.

Causes:

De Quervain's tendinitis: This is also known as de Quervain's tendinosis. It causes pain on the thumb side of the wrist. The pain may grow slowly or suddenly. It can also spread to every part of the thumb and up the lower arm. On the off chance that you have de Quervain's tendinitis, you may experience pain while performing the following actions:

Clenching The fist
Handling on or holding objects
Turning the wrist
Treatment for this includes the following:

Wearing a prop to rest the thumb and wrist
Calming drugs
Cortisone infusions

Carpal tunnel disorder: This is common amongst the well-known nerve issues. It can cause pain in the following parts of the hand:

Palm and a few fingers
Wrist
Lower arm
The treatment methods includes the following:

Resting the hand and wrist
Painkillers
Wrist support
Steroid infusions
Active recuperation
Breaks

Fracture: It's a crack or break in a bone that can cause immense pain in the hand. Other than this, the hand may also experience the following:

Stiffness
Swelling
Loss of proper motion and movement

The kind of treatment depends on the kind of fracture. Braces are usually used for small fractures. Sticks, wires, or plates might be used to treat severe fractures. Likewise, surgery may also be recommended to set the broken bone properly.

Arthritis: This is a disease causing joint inflammation and stiffness of the joints. It causes the joints to lose the ligament that permits them to move easily against each other. This tears the ligament, giving rise to crippling pain and swelling.

In the hand, the regions where this regularly happens are as follows:

Base of the thumb
Center joint of one or more fingers
End joint, which is nearest to the fingertip

The treatment depends on the seriousness of the injury and the following may be used:

Painkillers
Props for the fingers or wrist
Heat
Non-intrusive treatment

Trigger finger: Also known as stenosing tenosynovitis, this defect causes the fingers or the thumb to bend. It can be difficult, particularly when bowing or fixing the influenced finger or thumb.

Knobs may form on the influenced ligaments. Also, the sheath itself may thicken. In the long run, the ligament may get to be adhered when you attempt to fix a twisted finger or thumb.

Resting now and again while wearing a support may help resolve the issue. Over-the-counter torment pharmaceuticals can facilitate the agony. Corticosteroid infusions can mitigate side effects. Surgery might be recommended for extreme cases.

सतत हात दुखणे :

हात सुन्न किंवा बधिर होणे, ठणक लागणे अशा बहुतांश लोकांच्या तक्रारी आहेत. रात्रीच्या वेळी हाताचे दुखणे खूप असह्य होते. संगणकावर सातत्याने काम करणे किंवा हात एकाच अवस्थेत दीर्घकाळ तसाच राहिल्याने कार्पल टनल सिंड्रोमचा त्रास होतो. महिलांमध्ये याचे प्रमाण तिप्पट आहे.खूपदा आपण काम करता करता आपल्या हाताचे मनगट दुखू लागते. काही तरी लचकले असेल म्हणून आपण दुर्लक्ष करतो; पण नंतर या वेदना इतक्या वाढतात की सहन होत नाहीत. मग त्यावर काही मलम लाव, पेनकिलर घे, शेक दे असले प्रयोग सुरू होतात. साधे मनगट तर दुखतेय होईल बरे, असे म्हणून त्याकडे दुर्लक्ष केले तर पुढे शस्त्रक्रिया करण्याचीही वेळ येऊ शकते हे लक्षात घ्या. मनगट का दुखते याविषयी माहिती देणारा लेख...


तुम्ही जर तासन्तास कॉम्प्युटरवर काम करत राहिल्याने किंवा खूप मोठ्या वजनाची वस्तू उचलल्यामुळे अचानक मनगटात वेदना होऊ लागतात. अनेकदा आपण या दुखण्याकडे दुर्लक्ष करतो; पण पुढे हे दुखणे चिंतेचा विषय होऊन जाते. या वेदना इतक्या वाढतात की शस्त्रक्रियेची वेळ येते. अर्थात अगदी थोड्या प्रकरणांमध्ये शस्त्रक्रिया केली जाते. मनगटात दुखण्याचे प्रमाण पुरुषांपेक्षा स्त्रियांमध्ये जास्त असते. थंडीच्या दिवसांत या वेदना आणखी वाढतात.

कार्पल टनल सिंड्रोम
सतत कॉम्प्युटरवर माऊस आणि की-बोर्डचा वापर केल्याने हाताची बोटे आणि मनगटावर जोर पडू लागतो. अनेकदा सूजही येते, त्यामुळे मनगट सुन्न होते किंवा मुंग्या आल्याप्रमाणे झिणझिण्या येतात. अनेकदा याचा परिणाम हात आणि बोटांवरही होतो. याला कार्पल टनल सिंड्रोम असे म्हणतात. कार्पल टनल म्हणजे मनगटाजवळ असलेली एक अरूंद, बोगद्याप्रमाणे असलेली नलिका मार्ग आहे. याला जोडलेल्या नसा आणि तंतू अंगठा, मधले बोट आणि करंगळीला जोडलेले असतात. अशावेळी जेव्हा केव्हा मनगटाच्या आसपास पेशी आणि नसांवर दाब येतो तेव्हा त्याचा परिणाम बोटे आणि हाताच्या तळव्यावर होऊ लागतो.

जुनी जखम
एखादी जुनी जखम मनगटातील वेदनेचे कारण असू शकते. जेव्हा जखम होते तेव्हा ती बरी झाल्यावर आपण विसरून जातो; पण कधीतरी नंतर ती अचानक आपल्याला आठवण करून देते, म्हणजे मनगट दुखू लागते. म्हणूनच मनगटाला काही जखम झाली असेल तर त्याचे पूर्ण परीक्षण करणे आवश्यक आहे. डॉक्टरांशी संपर्क साधून मनगटाच्या हाडाला काही दुखापत तर झालेली नाहीये ना याची खात्री करून घेतली पाहिजे. विशेषत: खेळाडूंना याची जास्त गरज असते. अशाप्रकारे मनगट दुखण्याची समस्या महिलांना गरोदर असताना मेनोपॉज आणि लठ्ठपणा वाढल्यावर निर्माण होते.

यावरचे उपाय
- रोज सकाळी आणि संध्याकाळी वेदनाशामक तेलाने मनगटाची मालिश करा.
- काही वेळ मनगटाला आराम द्या. डॉक्टर प्लिलंट घालण्याचाही सल्ला देतात तो पाळा.
- मनगट दुखत असेल तर त्याची जास्त हालचाल करू नका. वजनदार वस्तू उचलू नका. कॉम्प्युटरवर जर सतत हातांच्या जोरावर काम करत असाल तर मध्ये मध्ये हातांना जरा आराम द्या. स्माईली बॉलने काही काळ व्यायाम करा.
- जेव्हा मनगटांत दुखू लागते तेव्हा ते बर्फाने शेका. त्यामुळे वेदनेपासून आराम मिळतो.
वेदनाशामक औषधांचा वापर डॉक्टरांच्या सल्ल्यानेच करा.
मनगटात जास्तच दुखत असेल किंवा वारंवार दुखत असेल तर डॉक्टरांना दाखवाच; पण त्याचबरोबर तुमच्या काम करण्याच्या पद्धतीतही बदल करा. फिजियोथेरपी आणि औषधाने लवकर आराम मिळतो.

मनगटाची योग्य स्थिती
काम करताना मनगट योग्य स्थितीत असणेही आवश्यक आहे. कॉम्प्युटरवर काम करताना दीर्घकाळ मनगट योग्य स्थितीत टेबलावर न ठेवणे, सतत एकाच हाताने काम करणे, बोटांना आराम न देणे किंवा सतत जड मोबाईल हातात पकडून ठेवणे ही मनगट दुखण्याची कारणे असू शकतात. तुम्ही जर दीर्घकाळ कॉम्प्युटरवर काम करत असाल तर मनगटाला सपोर्ट देणार्‍या माऊस पॅडचा वापर करा. अशा तर्‍हेने काम करताना दोन्ही हातांची ढोपरे शरीराच्या दोन्ही बाजूंना आरामाच्या स्थितीत असली पाहिजेत.

व्यायाम आवश्यक
शरीरातील सर्व भागांत योग्यतर्‍हेने रक्त संचार न होणे हेही मनगट दुखण्याचे कारण असू शकते. नियमित व्यायाम करण्याने रक्तसंचार व्यवस्थित होतो आणि हळूहळू मनगटाच्या ठिकाणी ऑक्सिजनचे प्रमाण वाढू लागते. मनगटाचा हलका व्यायाम त्याच्या आसपासच्या भागातील नसा आणि स्नायूंना लवचिक बनवतो. त्यामुळे वेदनेपासून आराम मिळतो. मनगट एकदा घड्याळाच्या दिशेने आणि एकदा घड्याळाच्या विरुद्ध दिशेने फिरवल्यानेही वेदनेपासून आराम मिळतो. व्यायाम डॉक्टरांचा सल्ला घेऊन करा.

कार्पल टनल सिंड्रोम हात आणि मनगटात निर्माण होणारे दुखणे आहे. कार्पल टनल हाडे आणि मनगटातील अन्य पेशीद्वारे तयार झालेली संकुचित नलिका असते. ही नलिका आपल्या मीडियन नर्व्हचे संरक्षण करते. मीडियन नर्व्ह आपले अंगठे, मध्य आणि अनामिका बोटाशी जोडलेले असतात, परंतु कार्पल टनलमध्ये जेव्हा इतर पेशी म्हणजे लिगामेंटस आणि टेंडनवर सूज येते किंवा त्या फुगतात तेव्हा याचा प्रभाव मध्य पेशीवर पडतो. या दबावामुळे हात बधिर वाटू लागतो. साधारणत: कार्पल टनल सिंड्रोम हा काही गंभीर आजार नाही. उपचारानंतर दुखणे दूर होते. तुम्हाला दीर्घकाळापर्यंत हात किंवा मनगटात पुन्हा दुखणे येणार नाही.

कारण: एकाच हाताने सतत काम करत गेल्याने कार्पल टनल सिंड्रोमचा त्रास जाणवतो. हा त्रास साधारणत: ज्यांना मनगटे वाकवण्याबरोबरच पिंचिंग किंवा ग्रीपिंग करण्याची गरज भासते. पुरुषांच्या तुलनेत महिलांना याचा तिप्पट धोका कार्पल टनलचा असू शकतो. महिलांमध्ये तो गर्भावस्थेत, मेनापॉज आणि स्थूलपणामुळे अधिक असतो.

यात संगणकावर काम करणारे, सुतारकाम, हमाल, मजूर, संगीतकार, मेकॅनिक इत्यादींना कार्पल टनल होऊ शकतो. माळी, शिंपी, गोल्फ खेळणारे आणि नाव चालवणाऱ्यांना कार्पल टनल सिंड्रोम होऊ शकतो. कार्पल टनल सिंड्रोम अन्य कारणामुळेही होतो. मनगटाला दुखापत झाल्यास किंवा फॅक्चर किंवा मधुमेह, आर्थरायटिस किंवा थॉयराॅइडसारख्या आजारामुळेही तो होऊ शकतो.

समाधान: डॉक्टरांनीतपासल्यानंतर तुम्ही तुमच्या हाताचा वापर कसा करावा याचा सल्ला देतील. ते काही तपासण्याही करतील.
या प्रक्रियेत सर्वात आधी एनसीव्ही चाचणी घेतली जाते. याला नर्व्ह कंडक्शन व्हेलॅसिटी टेस्ट असे म्हणतात. यात काही हलक्या विजेच्या तारा जोडून करंट दिले जाते. यात हाताला हलक्या मुंग्या आल्यासारखे वाटते. हात आणि भुजाच्या नाडीची तपासणी होते. तसेच मांसपेशीची तपासणी होते. यामुळे कार्पल टनल सिंड्रोमचा प्रभाव आहे की नाही, याचे निदान होते.

उपचार: जरकार्पल टनल सिंड्रोम एखाद्या प्रकारच्या चिकित्सकीय समस्येद्वारा उत्पन्न होत असेल तर डॉक्टर सर्वप्रथम त्यावर इलाज करतील. मग मनगटाला आराम देण्याचे सांगेल. तुम्ही हाताचा कसा वापर करता तो बदलण्यास सांगतील. मनगटाला स्पिलिंट घातल्यानंतर मनगटाची हालचाल करू शकत नाही, परंतु सामान्य क्रिया तर करू शकता. याचा वापर केल्याने रात्री हात दुखण्यापासून सुटका होते. मनगटावर बर्फ ठेवून त्याने मालिश करता येते. तसेच काही ओढ बसेल असे व्यायामही करू शकाल. जर आॅपरेशनची गरज नसल्यास मनगट खालच्या बाजूने ठेवल्यास आराम पडू शकतो.

काही प्रकरणात हा आजार नाहीसा करण्यासाठी ऑपरेशनची गरज असते. या ऑपरेशनमध्ये लिगामेंट मीडियन नर्व्ह दाबून कापली जाते. आॅपरेशननंतर काही आठवड्यात किंवा महिन्यानंतर सामान्याप्रमाणे मनगटाचा किंवा हाताचा वापर करू शकता. मात्र हात, मनगट आणि बोटांचा व्यायाम करणे आवश्यक असते.

व्यायाम केला नाही तर मनगट कडक होऊ शकते. कदाचित तुमचा हात निकामी ठरू शकतो. तुमचे दुखणे कमी होण्यासाठी आयब्रुप्रोफेन, (मॉट्रिन), नॅप्रोक्झेन(अॅलिव्ह), केटोप्रोफेन (आरुडिस) किंवा अॅस्पिरिन घेऊ शकता. याबरोबरच डॉक्टर तुम्हाला कार्पल टनलमध्ये कोर्टीसॉन हे औषध इंजेक्शनसोबत देतात. यामुळे काही काळापर्यंत सूज, झुनझुनाट किंवा दुखणे कमी होते.
या आजाराला मीडियन नर्व्ह कम्प्रेशन असेही म्हणतात. भारतात दरवर्षी कोटीहून अधिक लोकांना हा आजार होतो.