Gout is a type of arthritis in which small crystals form inside and around the joints. It causes sudden attacks of severe pain and swelling.

It's estimated that between one and two in every 100 people in the UK are affected by gout.

The condition mainly affects men over 30 and women after the menopause. Overall, gout is more common in men than women.

Gout can be extremely painful and debilitating, but treatments are available to help relieve the symptoms and prevent further attacks.
Signs and symptoms of gout

Any joint can be affected by gout, but it usually affects joints towards the ends of the limbs, such as the toes, ankles, knees and fingers.

Signs and symptoms of gout include:

severe pain in one or more joints
the joint feeling hot and very tender
swelling in and around the affected joint
red, shiny skin over the affected joint

Symptoms develop rapidly over a few hours and typically last three to 10 days. After this time the pain should pass and the joint should return to normal.

Almost everyone with gout will experience further attacks at some point, usually within a year.

Read more about the symptoms of gout.
When to see your GP

See your GP if you suspect you have gout and it hasn't been previously diagnosed, particularly if the pain keeps getting worse and you also have a high temperature (fever).

It's important that a diagnosis is confirmed because other conditions that require urgent treatment, such as an infected joint, can sometimes cause similar symptoms.

If you've already been diagnosed with gout and you have an attack, see your GP if any medication you've been prescribed (see below) doesn't start working within a couple of days.

Read more about diagnosing gout.
What causes gout?

Gout is caused by a build-up of a substance called uric acid in the blood.

If you produce too much uric acid or your kidneys don't filter enough out, it can build up and cause tiny sharp crystals to form in and around joints. These crystals can cause the joint to become inflamed (red and swollen) and painful.

Things that may increase your chances of getting gout include:

obesity, high blood pressure and/or diabetes
having a close relative with gout
kidney problems
eating foods that cause a build-up of uric acid, such as red meat, offal and seafood
drinking too much beer or spirits

Read more about the causes of gout.
Treatments for gout

If you have gout, treatment is available from your GP to:

relieve symptoms during an attack – this can be done using ice packs and by taking medications such as non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs), colchicine or corticosteroids
prevent further attacks – through a combination of lifestyle changes, such as losing weight or changing your diet, and taking medication that lowers uric acid levels, such as allopurinol

With treatment, many people are able to reduce their uric acid levels sufficiently to dissolve the crystals that cause gout – and as a result have no further attacks. However, lifelong treatment is usually required.

Read more about treating gout.
Can gout cause further problems?

Sometimes gout can lead to further problems, particularly if it's left untreated.

These can include:

kidney stones
small firm lumps of uric acid crystals under the skin called tophi
permanent joint damage

Read more about the complications of gout.
What's pseudogout?

Pseudogout is a similar condition to gout, but usually affects the knee joint first. It's a form of arthritis that causes pain, stiffness, tenderness, redness, warmth and swelling in one or more of your joints - commonly the knee or wrist.

People who suffer from gout, a painful inflammatory arthritis, may not have an increased risk of fracture as earlier believed, says a new study. Gout is a common form of arthritis that can affect anyone. Sudden, sever attacks of pain, swelling, redness and tenderness, often to the joint at the base of the big toe accompany this condition.

A gout attack can occur suddenly, often waking you up in the middle of the night with the sensation that your big toe is on fire. The joint can get hot, swollen and so tender that even a small weight on it may seem a lot. According to Dr Shalini Suralkar, full time consultant rheumatologist, Dr L H Hiranandani Hospital, “The pain can be quite excruciating, that’s the most important symptom to watch out for. Most patients can suffer an attack in the middle of the night.”

Method for study

Gout is caused by the build-up of urate crystals in a joint. To better understand the links between gout and fracture risk, the researchers from Keele University conducted a study in Britain using a large primary care database.

It included 31,781 patients with gout who were matched to 122,961 controls and followed them for between 6.8 and 13.6 years until the first diagnosis of a fracture. The rate of fracture was similar in people with and without gout, the findings showed.

In addition, medication to lower urate levels in people with gout did not appear to benefit or adversely affect the long-term risk of fractures. “Our use of a nationally representative cohort should enable our study findings to be generalisable not only to the UK but also to other countries with similar health care systems,” said Zoe Paskins from Keele University.

Any other risks?

According to Dr Suralkar, “Gout can lead to a fracture only if a person has really long-standing condition and has affected almost all the joints. Otherwise there is no risk of fracture involved. However, it is important to note that if gout is left untreated over many years it can also affect a person’s kidney and could lead to damaging of the joints.”

Purines are known to be chemical compounds that are widely found in every cell of the human body and in various other plant and animal-based foods. These compounds are colourless and in crystal form. They are broken down into uric acid during digestion process in our body. This whole process is quite healthy as the uric acid acts as a powerful antioxidant, which further protects the layers (lining) of our blood vessels. Not only this, they also have an important role to play in DNA and RNA synthesis. However, excess of purine in our body can result in gout and other serious problems. Therefore, this brings us to the question - is it safe to consume purine-rich foods or not? Let's find out!

Effects Of Purine In Our Body

As we know that having an excess of purine in our body will increase the level of uric acid, which ultimately results in gout. But, what is gout? It is one of the most critical and painful rheumatoid conditions that commonly affect joints, mainly our toe and ankle, and if not treated in time, can lead to serious joint problems.

The symptoms of gout attack are mostly noted to be unexpected. They may, or may not, last for a few days or weeks. In some cases, it starts with a sudden chronic pain in the joints, whereas it shows a few common symptoms before getting serious. These common symptoms include swelling, inflammation, red or purple skin around the joints, and sudden and extreme heating of the joint(s).

However, maintaining a healthy diet can reduce the risk of gout attacks. Therefore, we need to keep a track of the purine-rich foods that we consume on daily basis. According to experts, food items with more than 100 milligrams of purine per 100 grams serving are considered as purine-rich foods, wherein it is advised only to limit our purine intake to less than 100 milligrams a day.

Let's Start With Purine-Rich Vegetables And Fruits:
1. Raisins
2. Broccoli
3. Apricot
4. Artichoke

Now, Let's Talk About Purine-Rich Meat And Seafood:
1. Chicken
2. Salmon
3. Shrimp
4. Pork

Finally, Purine-Rich Beans And Legumes:
1. Moong Beans
2. Soybeans
3. Lentils
4. White Beans

गाऊट

चयापचयातील (शरीरात सतत होणाऱ्या रासायनिक व भौतिक घडामोडीतील) आनुवंशिक दोषांमुळे यूरिक अम्‍ल जास्त प्रमाणात तयार होऊन ते सांध्यांत साठल्यामुळे सांध्यांना सूज येते, हे मुख्य लक्षण असलेल्या रोगाला ‘गाऊट’ असे म्हणतात.
हा रोग फार प्राचीन काळापासून माहीत असला तरी अजूनही त्याच्या संप्राप्तीचा (कारणमीमांसेचा) पूर्ण उलगडा झालेला नाही. प्राकृतावस्थेत (निरोगी अवस्थेत) १०० मिलि. रक्तात २ ते ५ मिग्रॅ.

यूरिक अम्‍ल असते ते या रोगात ८ ते १० मिग्रॅ. इतके आढळते.यूरिक अम्‍ल हे न्यूक्लिइक अम्‍ल आणि प्युरीन यांचे अंतिम स्वरूप असून त्या स्वरूपातच ते विसर्जित होते. यूरिकअम्‍लापासूनच सोडियम, पोटॅशियम आणि अमोनियम यूरेटे ही लवणे तयार होतात. प्राकृतावस्थेत बहुतेक सर्व यूरिक अम्‍ल त्यास्वरूपातच विसर्जित होते, परंतु गाऊटमध्ये यूरिक अम्‍लाचे असे रूपांतर का होत नाही, याचे निश्चित कारण सांगता येत नाही. बहुधा हा आनुवंशिक दोष असावा. यूरिक अम्‍ल वृक्कावाटे (मूत्रपिंडावाटे) बाहेर पडण्याच्या कामीही काही विकृती असावी, असे मानतात. गाऊटच्या रोग्यांपैकी शेकडा २० पर्यंत रोग्यांत वृक्काश्मरी (मूत्रपिंडातील खडा) आढळतो.

काही रक्तरोगांमध्ये, उदा., पांडुरोग (अॅनिमिया), रक्तकोशिकाधिक्य (रक्तातील तांबड्या पेशींच्या संख्येत वाढ होणे), रक्तातीलयूरिक अम्‍लाचे प्रमाण वाढलेले असते, तेव्हाही गाऊटची लक्षणे दिसतात; त्या प्रकाराला ‘गौण गाऊट’ असे म्हणतात. आनुवंशिकप्रकाराला ‘प्राथमिक गाऊट’ असे म्हणतात. हा रोग बहुधा पुरूषांत होतो. स्त्रियांत अगदी क्वचितच दिसतो. ज्यू लोकांत या रोगाचे प्रमाण अधिक असते.

अवस्था गाऊट या रोगाच्या तीन अवस्था मानलेल्या आहेत: (१) तीव्र, (२) मध्यंतरीय आणि (३) चिरकारी (रेंगाळणारी).

1. तीव्र: ही अकस्मात सुरू होते. मध्यरात्रीनंतर एकाएकी रोगी जागा होऊन त्याच्या सांध्याला भयंकर वेदना होत असतात. शेकडा ८० रोग्यांमध्ये पायाच्या आंगठ्याच्या सांध्यात ही विकृती दिसते. सांधा लाल व टरटरून फुगतो; त्याला स्पर्शसुद्धा सहन होत नाही. थंडी भरून ताप येतो. अस्वस्थता, डोके दुखणे वगैरे लक्षणे दिसतात. रक्तातील श्वेतकोशिकांचे (पांढऱ्या पेशींचे) प्रमाण दर घ. मिमी. मध्ये ५,००० च्या ऐवजी २०,००० पर्यंतही वाढते. ही तीव्र अवस्था वयाच्या चाळिसाव्या वर्षाच्या सुमारास प्रथम सुरू होते.

2. मध्यंतरीय : या अवस्थेमध्ये रक्तातील यूरिक अम्‍लाचे प्रमाण अधिक असले, तरी रोग्याला काहीही त्रास होत नाही. ही अवस्था कित्येक महिनेही टिकते.

3. चिरकारी : ही अवस्था वारंवार संधिशोथ (सांध्याची दाहयुक्त सूज) येऊन गेल्यानंतर दिसते. सांधे, संधिबंध (सांध्यांची हाडे एकत्र बांधणारी मजबूत तंतुमय फीत), सांध्यावरील आवरण, कानाच्या पाळी, कंडरा (स्‍नायू हडांना घट्ट बांधणारा तंतुमय पेशीसमूह) वगैरे ठिकाणी सोडियम यूरेट या लवणाच्या स्फटिकांचे निक्षेपण झाल्यामुळे (साका साचल्यामुळे) त्या जागी जाड गाठी उत्पन्न होतात. वारंवार सांधा सुजून राहिल्यामुळे त्या सांध्याचा हळूहळू नाश होऊन त्या भागाला वाकडेपणा व विरूपता येते आणि त्यामुळे कायम अपंगत्व येते.

चिकित्सा
रोगाची प्रवृत्ती आनुवंशिक असल्यामुळे तो असाध्य आहे; परंतु तीव्र प्रकारात कॉल्चिसीन हे औषध फार गुणकारी ठरलेले आहे. अलीकडे कॉर्टिसोन, एसीटीएच वगैरे औषधेही उपयुक्त ठरली आहेत. ठणका फार असेल तर कोडीन, अॅस्पिरीन वगैरे औषधांचा तात्पुरता उपयोग होतो. सांध्याची हालचाल होणार नाही अशा तऱ्हेचा आधार द्यावा, परंतु ठणका कमी झाल्यानंतरहालचाल करण्यास हरकत नाही.

मध्यंतरीय व चिरकारी प्रकारांत यूरिक अम्‍लाचे विसर्जन (शरीराबाहेर टाकणे) अधिक प्रमाणात होईल अशी खटपट करणे जरूर असते. त्याकरिता पुष्कळ पाणी पिऊन मूत्राचे प्रमाण वाढविणे, मूत्राची विक्रिया क्षारीय (अम्‍लाशी विक्रिया झाल्यास लवण देणार्‍या पदार्थासारखी) ठेवण्यासाठी सोडियम सायट्रेटासारखी औषधे देणे हे उपाय करतात. सोडियम सॅलिसिलेटचाही या कामी उपयोग होतो.

अलीकडे प्रोबेनेसीड व त्यासारखी नवीन औषधे निघाली असून त्यांच्यामुळे यूरिक अम्‍लाचे विसर्जन जास्त प्रमाणात होते. ही औषधे नेहमीच कमीजास्त प्रमाणात घ्यावी लागतात. परंतु ती घेत असल्यास अॅस्पिरीन, सॅलिसिलेट इ. घेऊ नये.

न्यूक्लिइक अम्‍ल व प्युरीन यांचे प्रमाण अधिक असलेले मांसरस, मासे, यकृत, वृक्क वगैरे मांसाहार वर्ज्य करावा.

पशूंतील गाऊट
हा रोग सस्तन प्राण्यांपेक्षा पक्ष्यांमध्ये अधिक महत्त्वाचा आहे. रोगाच्या कारणमीमांसेबद्दल स्पष्ट उलगडा झालेला नसला, तरीपण कोंबडी व टर्की पक्ष्यांमधील कारणांबाबत थोडी माहिती उपलब्ध आहे. संधायक (सांध्यांचा) आणि अभ्यंतरीय अंत्यस्त्यांचा (आतील भागाचा – पोटाच्या पोकळीतील अवयवांचा) असे दोन प्रकारचे रोग आढळतात. केवळ प्रथिनयुक्त पदार्थ खाण्यामुळे पहिल्या प्रकारचा रोग होतो, तर वृक्कात बिघाड होण्यामुळे दुसऱ्या प्रकारचा रोग होतो.

लक्षणे रोगग्रस्त पक्ष्यात भूक मंदावणे, अशक्तता आणि क्वचित पंख व पायांच्या सांध्यांवर सूज अशी लक्षणे असतात. मरणोत्तर तपासणीत सुजलेल्या सांध्यावर यूरेटाच्या निक्षेपणामुळे खडूसारखा पांढरा पदार्थ साठलेला दिसतो. पक्ष्यांमध्ये असा संधायक प्रकार कमी आढळतो. कुत्र्यामध्ये मात्र जास्त आढळतो. पक्ष्यांमध्ये अभ्यंतरीय अंत्यस्त्य प्रकार हे रोगवैशिष्ट्य आहे. लसी-कलेवरील (शरीराच्या पोकळ्यांच्या आतील भागावरील नाजुक लसयुक्त पडद्यावरील) पांढरा किंवा हिमासारखा ठिपका हे विशिष्ट लक्षण मानता येईल. मूत्रवाहिन्यांमध्ये यूरेट साठलेले आढळते व सूक्ष्मदर्शकाखाली पाहिले असता त्याचा आकार अणकुचिदार स्फटिकासारखा दिसतो.
पाळीव प्राण्यामध्ये यूरिक अम्‍ल मूत्रातून शरीराबाहेर न पडता यूरिकेज या एंझाइमामुळे (जीवरासायनिक विक्रिया घडवून आणण्यास मदत करणार्‍या प्रथिनयुक्त पदार्थामुळे) अॅलॅनटॉइनामध्ये (ग्‍लायोक्झिलिक अम्‍लाच्या डाय-यूराइडामध्ये) रूपांतरित होते व मूत्राद्वारे बाहेर पडते. हा बदल प्रायः यकृतात घडून येतो.