Food Poisoning

Many different disease-causing germs can contaminate foods, so there are many different foodborne infections.
Researchers have identified more than 250 foodborne diseases.
Most of them are infections, caused by a variety of bacteria, viruses, and parasites.
Harmful toxins and chemicals also can contaminate foods and cause foodborne illness.

Symptoms
The most common symptoms of food poisoning are:
Upset stomach
Stomach cramps
Nausea
Vomiting
Diarrhea
Fever

Prevention
Wash your hand and surfaces often
When grocery shopping, keep raw meat, poultry, seafood, and their juices away from other foods.
Food is safely cooked when the internal temperature gets high enough to kill germs
Keep your refrigerator below 40°F


Treatment
Treatment for food poisoning typically depends on the source of the illness, if known, and the severity of your symptoms. For most people, the illness resolves without treatment within a few days, though some types of food poisoning may last longer.

Treatment of food poisoning may include:
Replacement of lost fluids. Fluids and electrolytes — minerals such as sodium, potassium and calcium that maintain the balance of fluids in your body — lost to persistent diarrhea need to be replaced. Some children and adults with persistent diarrhea or vomiting may need hospitalization, where they can receive salts and fluids through a vein (intravenously), to prevent or treat dehydration.

Antibiotics. Your doctor may prescribe antibiotics if you have certain kinds of bacterial food poisoning and your symptoms are severe. Food poisoning caused by listeria needs to be treated with intravenous antibiotics during hospitalization. The sooner treatment begins, the better. During pregnancy, prompt antibiotic treatment may help keep the infection from affecting the baby.
Antibiotics will not help food poisoning caused by viruses. Antibiotics may actually worsen symptoms in certain kinds of viral or bacterial food poisoning. Talk to your doctor about your options.

Do you Easily get infected and suffer from cough and cold during monsoon? than these tips will definitely help you.
In Rainy season mosquitoes can easily breed and increases the risk of mosquito transmitted infections.Malaria , Dengue , food and water poisioning , diarrhoea, vomiting , flu.
Viral infections are also common. In highly humid weather numerous one can prone to skin diseases and fungal infections.
Chronic skin conditions such as eczema, acne and psoriasis tend to worsen during the monsoon season. The climate is also favourable for fungus to thrive.
People they have problem of recurrent cough and cold or allergic cough also suffer a lot in these season because of their low immunity.

1)What You need to care about Food and drink:
* If you’re fond of street food, the rainy season isn’t the time to indulge. Pollution of water and raw vegetables is very common during rainy season. You can easily fall ill from contaminants.
*you must avoid any sort of fried food While consuming fish, make sure you eat it fresh. Cook fish properly as it is the breeding season for fishes.
*Try to avoid refrigerated food and drinks.
*Monsoons are infamously known for stomach ailments, too. Indigestion and food poisoning are mostly affect people in the months of rains.
Food items cleaned and cooked at home are any day better than frozen, pre-cooked food from the market. Warm and fresh cooked food must be given preference over cold leftovers as the former not only gives a soothing warm effect to your body it also helps in keeping away some common bacterial illnesses away. 

*A cup of hot soup is highly recommended during monsoon.  It encourages thickened secretions and helps you to get rid of bacteria and viruses from your system. 
Frequently Drink antibacterial warm herbal teas .
Take Vitamin C to boost your immune system and help fight off infections.

2)What you need to care about skin and hair:
*Number of leptospirosis cases may peak during the rainy season and outbreaks can occur following excessive rainfall or flooding. it can lead to various fungal infections of the feet and nails.
*Dry your feet whenever they get wet. Don't continue to wear wet socks or wet shoes!
*Get a good pair of waterproof shoes to protect your feet from getting wet,also they are easier to dry off and provide traction that prevents slipping.
*After getting wet in the rain take Shower.Diseases develop when your body experiences a sudden change of temperature in the rain. Taking a hot shower right after being drenched in wet clothes stabilises the cold temperature and is the best way to get rid of all the germs that you may have picked up in the rain. If you get drenched in the rain, add disinfectant to bathing water to avoid skin problems.
*Keep your skin clean by bathing twice a day. Due to humidity many toxins can buildup on the the skin.
*Avoid colds and coughs by keeping your body warm and dry.
*Children's skin is particularly vulnerable during the monsoon season. Impetigo & scabies are common during these season and produces itchy skin. It's important to visit a dermatologist to get these conditions treated before they spread.
*Avoid wearing tight clothing or clothing made out of synthetic fabric
3)What you need to take care about Enviornment around you:
*One major thing you need to make sure that there is no water-logging in and around your house. Water-logging provides shelter to mosquitoes and bacteria -- which in turns makes room for several monsoon diseases.
*If you suffer from asthma or diabetes, avoid staying anywhere with damp walls. It promotes the growth of fungus and can be especially harmful.
*Don’t enter air conditioned rooms with wet hair and damp clothes.
*keep your house clean and pest-free to prevent sickness during monsoon
*To enhance your body's natural ability to kill viruses and bacteria, including exercise in your daily routine is suggested. Physical exercises like walking, jogging , running, as a part of your daily routine will aid in healthier metabolism and prevent you from getting sick during monsoons. 
Advice :
* Get enough sleep.
*Just because you enjoy to rain,don’t just get drenched everytime.
*If you need to Venture out,carry your rain gear or umbrella to protect yourself
*In case if you are already suffering ,just consult with Homeopathic Doctor . It is best way to get ride of your health issues without side effects and improve your immunity.

You might be surprised to know that unknowingly you are consuming poisons in your daily meal. Forget getting nutrients from these items, you end up troubling your health by consuming these food items. White rice, pasteurized cow milk, refined salt and refined sugar are the 4 white poisons, which are not good for your health. As they don’t have the right amount of protein, vitamins or minerals to keep your body healthy. Moreover, they increase the risk of developing other diseases like hypertension and diabetes. It has also been found via research that eating white rice increases the risk of diabetes by 17 percent.

Here is why you should stop eating these poisons:

1.Pasteurized Cow Milk:

The only good thing about this milk is that it has a longer life. The process of pasteurization keeps the milk good for a longer period, but harms its nutritive value. It removes enzymes, vitamin A, B 12 and C from the milk. The process also transfers hormones and antibiotics into the milk. Researchers have found that the process also destroys essential and good bacteria like lactobacillus acidophilus. Moreover, about 20% of iodine gets removed from the milk and thus after consuming it, you are more likely to develop constipation.

2.White or Refined Rice:

The process of refining rice leads to the removal of the outer layer and germ from it. The rice is left with endosperm, only. This layer contains starch in a huge quantity which can increase your blood sugar or glucose levels to a great extent.

3.Refined Sugar:

White sugar or refined one is full of chemicals. It has no nutritional value. The chemical is derived from sugar cane or beet. Then, the juice of this substance is extracted to get fibre free sugar. The juice is mixed with lime during the refining process. This kills all vitamins present in the juice. Calcium sulphate and sulphuric acid are also used for bleaching of the sugar. This is done to make the sugar look more white than natural.

4.Refined Salt:

Normal table salt contains iodine. This is needed for a healthy body. But refining of salt removes iodine from the salt. Fluorides are added during the process of refining. The fluorides are bad when consumed in excess. Consumption of refined salt also increases blood pressure. If you wish to discuss about any specific problem, you can consult a Dietitian/Nutritionist.

अन्नविषबाधा

अन्नविषबाधेमुळे दरवर्षी जगभरातील शंभर दशलक्षहून अधिक लोक आजारी पडतात. बहुतांश प्रमाणात अन्न विषबाधा ही अर्भके, वयोवृध्द व्यक्ती व रोगप्रतिकारशक्ती तुलनात्मकदृष्या कमी असणा-या व्यक्तींना होते. जगभरातील काही भागांमध्ये निकृष्ट मलनिस्साःरण व्यवस्था व दूषित पाणी यामुळे पर्यटकांनाही अन्न विषवबाधेचा धोका संभवतो.

अन्न विषबाधा म्हणजे दूषित अन्न खाल्यामुळे निर्माण होणारा आजार. त्याला जीवाणूजन्य जठराच्या सूजेचा विकार किंवा संसर्गजन्य अतिसार असेही म्हटले जाते. जीवाणू, विषाणू, पर्यावरणजन्य विषारी घटक किंवा विषद्रव्ये यांच्यामुळे अन्नातली विषबाधा निर्माण होते. ती अळंबी, खाद्य आणि वनस्पतीजन्य खाद्य यांच्यामध्ये नैसर्गिकरित्या काही प्रमाणात तयार झालेली असते.

जीवाणूंमुळे होणा-या अन्न विषबाधेतील सहाय्यभूत घटक म्हणजे इर्चेरिछिया कोलीसॅल्मोलेला टिफी, स्टॅफिलोकोकस ऑरेअस, कॅम्पीलोबॅक्टर जेजुनी, शिगेल्ला व क्सोस्ट्रिडियम बोटुलिनम हे आहेत. कॅम्पीलोबॅक्टर जेजुनी, व शिगेल्ला यांच्यामुळे बरेचदा अतिसाराचा प्रादुर्भाव होतो. बहुतांश प्रकरणी कच्चे, अर्धवट शिजलेले अन्न किंवा निकृष्ट आरोग्यनिगा यामुळे हे संभवते. उदा. ‘इर्चेरिछिया कोली’मुळे तीव्र स्वरुपांची अन्न विषबाधा होते. गायीचे दूध किंवा दुग्धजन्य उत्पादने यामध्ये अशा प्रकारचा घटक आढळतो. ‘शिगेल्ला’ हे रोगजन्य जंतू दाटीवाटीने वस्ती असलेल्या ठिकाणी, निकृष्ट प्रसाधनव्यवस्था असलेली ठिकाणे अशा ठिकाणी मोठ्या प्रमाणावर पसरतात. तसेच दूषित अन्न आणि गढूळ पाणी यामध्ये ते आढळतात. प्रथमतः याचा प्रादुर्भाव हा शौचाच्या वाटेने होते. कारण हे जंतू मानवी आतड्यामध्ये पोसले जातात.

अन्नविषबाधेची लक्षणे

तीव्र पोटदुखी, मळमळ, उलट्या, जुलाब, स्नायूंचे दुखणे, अशक्तपणा व कमालीचा थकवा ही त्याची लक्षणे आहेत. ब-याचदा आतड्यांना दाह होऊन सूज येऊ शकते. शरीरातील पाण्याची पातळी कमी होऊन हा आजार उदभवतो. त्या त्या जीवाणूंच्या स्वरुपानुसार संसर्गाची किंवा प्रादुर्भावाची तीव्रता कमी अधिक असते.

अन्न आणि पाणी आपल्या शरीराला सक्रिय राहण्याची शक्ती देतात, परंतु अन्न विषुववृत्तीच्या बहुतेक प्रकरणांमध्ये काही दिवसांत बरे होते परंतु नवजात शिशु, गर्भवती महिला आणि वृद्धांना त्यांना अन्नपदार्थांपासून रोखण्याचा प्रयत्न करावा. कारण त्यांना खूप त्रास होतो. हा एक रोग आहे ज्याचा आपण दोन दिवसात किंवा आठवड्यातही उपचार करू शकता. परंतु या प्रकरणात निष्काळजीपणामुळे भविष्यात गंभीर आजारांचा त्रास येऊ शकतो. म्हणून, आपल्यास या रोगाबद्दल पूर्ण ज्ञान असणे आवश्यक आहे.

अन्नविषबाधेची लक्षणे

तीव्र पोटदुखी, मळमळ, उलट्या, जुलाब, स्नायूंचे दुखणे, अशक्तपणा व कमालीचा थकवा ही त्याची लक्षणे आहेत. ब-याचदा आतड्यांना दाह होऊन सूज येऊ शकते. शरीरातील पाण्याची पातळी कमी होऊन हा आजार उदभवतो. त्या त्या जीवाणूंच्या स्वरुपानुसार संसर्गाची किंवा प्रादुर्भावाची तीव्रता कमी अधिक असते.
जेव्हा अन्न विषाणू येते तेव्हा शरीरातील विविध प्रकारचे रोग दिसून येतात.

- पोटात तीव्र वेदना होत असल्याचे दिसून येतात.
- प्रत्येक 15 ते 20 मिनिट अंतरावर उलट्या सुरू होतात.
- काहीही खाण्याने अन्न पचत नाही, ते लगेच उलट्या सुरू होतात.
- डोकेदुखी
- शरीर खूप थकलेले आहे आणि अशक्तपणा जाणवते. ज्याद्वारे शरीर निर्जीव वाटते.

कारण
दूषित अन्न घेण्यामुळे अन्न विषबाधा होतो. म्हणून-

घरामध्ये अन्न शिजवताना, जर गलिच्छ पाणी धुण्यास वापरले गेले असेल किंवा त्या पाण्याचा वापर स्वयंपाक करण्यासाठी केला तर ते विषारी असू शकते.
जर अन्न झाकलेले नसेल तर गलिच्छ माश्या बसल्यानंतर हानीकारक जीवाणू खाद्यपदार्थात पोचतात. जे अन्न विषबाधा ठरतो.
बर्याचदा रस्त्यात गुंतलेली अन्नसामग्री, अन्न वस्तू आच्छादित ठेवल्या जात नाहीत, ज्यामुळे रस्त्याचे उडालेले धूर थेट भोजनापर्यंत पोहोचते. दुसरीकडे, ज्यामुळे अन्नाने हानिकारक बॅक्टेरिया बनतो. जेव्हा आपण ते अन्न खातो तेव्हा तो आजारी होतो.
जर घरामध्ये बर्याच वेळेस वापरलेले पाणी टाकी स्वच्छ केले नाही तर पाणी दूषित होते. जेव्हा आपण ते पाणी कोणत्याही स्वरूपात वापरता तेव्हा हा रोग संशयित असतो.

अन्न विषबाधाची समस्या दूषित अन्नांमुळेच नाही तर कधीकधी आपल्या घाणेरड्या हातांनी खाल्ले जाते त्यामुळे पण होते.
या सावधगिरीचा वापर करा -

- खाण्यापूर्वी आणि नंतर हात स्वच्छ धुवा.
- हिरव्या हिरव्या भाज्या स्वयंपाक करण्यापूर्वी धुवा.
- त्याच्या विषारी घटक बाहेर येईपर्यंत अन्न शिजवा. नेहमी स्वच्छ कंटेनरमध्ये अन्न ठेवा.
- जेवणानंतर ताबडतोब फ्रिजमध्ये अन्न ठेवा.
- बर्याच काळापासून जे अन्न ठेवले जाते ते खाऊ नका आणि जर पॅकेटवरील तारीख कालबाह्य झाली असेल तर ते खाऊ नका.
- शौचालयात धुम्रपान केल्यानंतर आपले हात साबणाने धुवा. जर आपल्याकडे पाळीव प्राणी असल्यास स्पर्श केल्यानंतर हात धुवा.
- आपल्या प्रवासादरम्यान गरम आणि ताजे अन्न बनवा.

उपाय

येथे काही टिपा आहेत जे अन्न विषबाधाच्या समस्या कमी करण्यात मदत करतात आणि आपल्याला जलद पुनर्प्राप्त करण्यात मदत करतात.

आपल्याला जितके आवडेल तितके पेय घ्या - आपण जेवू शकता, डीकाफिनेटेड चहा किंवा रस घ्या, यामुळे द्रव कमी होण्यास मदत होते आणि निर्जलीकरण प्रतिबंधित करण्यात देखील तो उपयुक्त ठरेल.
अल्कोहोल, दूध किंवा कॅफिनयुक्त पेये घेण्याचा प्रयत्न करा.
तांदूळ, केळी, टोस्ट इ. सारख्या मऊ पदार्थ खाणे प्रारंभ करा.
मसालेदार पदार्थ, तळलेले अन्न, दुग्ध व उच्च चरबीयुक्त पदार्थ टाळा.
आपल्या अन्नात प्रोबियोटिक्स घेण्यास प्रारंभ करा, जे आपल्या आरोग्यास त्वरित सुधारण्यात मदत करण्यासाठी उपयुक्त आहेत.
लक्षात ठेवा की ही सावधगिरी बाळगल्यानंतर आणि या टिप्स, जर आपल्याला अन्न विषबाधापासून मदत मिळत नसेल तर ताबडतोब डॉक्टरांशी संपर्क साधा.

कुपीजंतु विषबाधा

विषबाधा होणे म्हणजे - विष किंवा विषारी पदार्थ म्हणजे एक असा पदार्थ ज्याचा आपल्या शरीरात प्रवेश होणे. विषबाधेचा शरिरावर गंभीर परिणाम होउ शकतात किंवा मृत्यू देखील ओढवू शकतो. विषाचा प्रवेश आपल्या शरीरात तीन प्रकारे होऊ शकतो-

- श्वासावाटे
- त्वचेमधून
- तोंडावाटे

श्वासावाटे / तोंडातून होणारी विषबाधा
श्वासावाटे होणारी विषबाधा हि सर्वात जास्त गंभिर होउ शकते. त्यानंतर तोंडाद्वारे आणि त्वचीद्वारी होणारी विषबाधा विष हे चुकून घेतले असो किंवा मुद्दाम घेतलेली असोत शेवटी परिणाम सारखेच असतात. काही शेतकर्याना कीटकनाशकांशी संपर्क आल्यानेही विषबाधा होऊ शकते त्यावरील ऊपाय त्या किटकनाशकांबरोबर दिलेला असतो. बरेचदा विषबाधा चुकून म्हणजे अपघातानेच होतो आणि म्हणूनच हे टाळण्यासाठी पुरेशी काळजी घेतली पाहिजे.

विषबाधा होउ नये यासाठी ह्या गोष्टी करणे टाळा
- सर्वांत महत्वाचे म्हणजे औषधांच्या गोळ्या किंवा औषधे मुलांच्या हाती लागतील अशा ठिकाणी कधीही ठेवू नका. ती नेहमी कुलुपबंद कपाटात व त्यातही उंचावरील कप्प्यांत ठेवा.
- औषधे किंवा औषधी गोळ्या दीर्घकाळ साठवून ठेवू नका कार त्या मुदतीनंतर खराब होतात. औषधाचा कोर्स संपल्यानंतरची शिल्लक औषधे दुकानदारास परत करा किंवा सरळ संडासात टाकून द्या.
- औषधे कधीही अंधारात, न बघता किंवा लेबल न वाचता घेऊ तसेच देऊ नका.
- घातक रसायने किंवा औषधे शीतपेयांच्या किंवा सरबतांच्या बाटल्यांमध्ये साठवून ठेवू नका. मुले त्यांना सरबत समजून हमखास पितात.
- घरात रांगते मूल असल्यास मोरी साफ करण्याचा साबण इ. वस्तू वॉशबेसिनखालच्या जागेत कधीही ठेवू नका (जाताजाता सांगायची गोष्ट म्हणजे मोरी धुण्याचा साबण आणि डाग घालवणारी रसायने एकत्र आल्यास विषारी वायू तयार होतो)
- विषप्रयोग झालेल्या व्यक्तीला उलटी करवू नका तसेच खारे पाणी देऊ नका.
- अशा व्यक्तीस तोंडावाटे काहीही देऊ नका.
- अशी व्यक्ती बेशुद्ध असल्यास तिला तोंडावाटे काहीही देऊ नका.
- पेट्रोल किंवा त्याच्याशी संबंधित पदार्थाने विषप्रयोग झालेल्या व्यक्तीस उलटी होण्यची वाट पाहात थांबू नका. तिला सुरुवातीपासूनच छातीपेक्षा डोके खालच्या पातळीत राहील अशातर्हेने झोपवा.
- औषधी गोळ्या - विशेषतः झोपेच्या गोळ्या - मद्याबरोबर कधीही देऊ किंवा घेऊ नका. ह्यामुळे जीवघेणा विषप्रयोग होऊ शकतो.

नेहमी आढळणारी विषबाधा पुढिल कारणानी होते
आपल्या दैनंदिन जीवनात आढळणारे काही विषारी पदार्थ असे -.

- फळे आणि फळांच्या बिया
- बुरशी
- खराब झालेले अन्न
- संहत रसायने पॅराफिन, पेट्रोलयुक्त ब्लीच, खते आणि कीटकनाशके
- अस्प्रिन, झोपेच्या गोळ्या, वेदनाशामक गोळ्या, लोहाच्या गोळ्या
- उंदीर मारण्याचे औषध
- मद्य
- हिरवे म्हणजे कच्चे बटाटे (कच्चे बटाटे खाणे किती धोकादायक असू शकते हे बर्याचजणांना माहीत नसते - त्यामुळे आंत्रशूळ, उलट्या आणि अतिसार होऊन प्रकृती पूर्णपणे ढासळू शकते)

यासाठी सर्वसाधारण उपाययोजना (प्रथमोपचार)
विषग्रस्त व्यक्ती बेशुद्ध असेल किंवा नसेलही - बेशुद्ध नसल्यास उत्तम, कारण ती उपाययोजनेमध्ये थोडीतरी मदत करू शकते.

1. पोटात काय गेले आहे, किती आणि केव्हा हे माहीत करून घेण्याचा प्रयत्न करा.
2. अशा व्यक्तीच्या आसपास औषधी गोळ्यांचे कागद किंवा रिकामे डबे इ. पडले असल्यास ते दवाखान्यात दाखवण्यासाठी उचलून घ्या. म्हणजे घेतल्या गेलेल्या विषाचा प्रकार समजू शकेल. व्यक्तीचे तोंड तपासा. तोंडात जळल्याच्या, भाजल्याच्या खुणा असल्या आणि अन्न गिळणे शक्य असल्यास शक्यतितके जास्त दूध किंवा पाणी द्या.
3. अशा व्यक्तीला उलटी झाल्यास ती ऊलटी प्लास्टिकच्या पिशवीत किंवा चिनीमातीच्या भांड्यात साठविण्याचा प्रयत्न करा. दवाखान्यात दाखवण्यासाठी त्याचा उपयोग होईल.
4. विषग्रस्त व्यक्तीस शक्यतितक्या लवकर दवाखान्यात न्या. ती बेशुद्ध असल्यास किंवा वाटेतच बेशुद्ध झाल्यास ही काळजी घ्या -

- प्रथम श्वास तपासा. श्वसन चालू नसल्यास तोंडावाटे श्वास द्या. मात्र अशा व्यक्तीचे तोंड भाजले असल्यास यंत्रावाटे श्वसन द्यावे लागेल.
- श्वास चालू असल्यास तिला विशिष्ट स्थितीमध्ये, शरीरापेक्षा पाय किंचित वर ठेवून झोपवा (अगदी लहान मूल असल्यास आपण त्याला मांडीवर, डोके खालच्या पातळीत येईल अशारीतीने, झोपवू शकतो)
- बहुसंख्य विषांमुळे श्वसन थांबण्याचा धोका असतो त्यामुळे श्वासाकडे नीट लक्ष द्या.
- तिला शक्यतितक्या लवकर दवाखान्यात न्या.
- तिचे शरीर थंड ठेवण्याचा प्रयत्न करा - कपाळावर थंड पाण्याची पट्टी ठेवा. कापडावर थंड पाणी घेऊन मान, पाठ व हातपाय चोळा.
- तिला शक्यतितके थंड पाणी किंवा तसेच काही पिण्यास द्या.
- तिला आकडी किंवा फिट येत नाही ना हे पहा
- व्यक्ती बेशुद्ध झाल्यास तिला वर सांगितल्याप्रमाणे विशिष्ट स्थितीत झोपवा.
- विषारी पदार्थाचा मूळ डबा किंवा बाटली जपून ठेवा कारण साधारणपणे त्यावरच विषावरील उतारा छापलेला असतो. आपल्या डॉक्टरांनीही ते पाहणे गरजेचे आहे.

त्वचेतून होणारी विषबाधा
- सध्या रोपवाटिकांमध्ये तसेच शेतकर्यांद्वारे वापरल्या जाणार्या अनेक कीटकनाशकांमध्ये मॅलेथिऑनसारखी घातक रसायने असतात जी आपल्या त्वचेच्या संपर्कात आल्यास शरीरात शिरून भयंकर परिणाम घडवू शकतात.

खालील कारणाने विषबाधा होऊ शकते
- कीटकनाशकांशी झालेला प्रत्यक्ष संपर्क
- अंग थरथर कापणे, आकडी किंवा फिट येणे
- व्यक्तीचा बेशुद्धावस्थेकडे होणारा प्रवास

काळजी कशी घ्याल (प्रथमोपचार)
- संपर्क झालेली जागा भरपूर थंड पाण्याने नीट धुवा
- कपड्यांना संपर्क झाला असल्यास ते काळजीपूर्वक काढा मात्र हे करताना स्वतःच संपर्कात येऊ नका!
- त्या व्यक्तीस धीर द्या व शांत झोपवून ठेवा
- तिला शक्यतितक्या लवकर दवाखान्यात न्या.
- तिचे शरीर थंड ठेवण्याचा प्रयत्न करा - कपाळावर थंड पाण्यची पट्टी ठेवा. कापडावर थंड पाणी घेऊन मान, पाठ व हातपाय चोळा.
- तिला शक्यतितके थंड पाणी किंवा तसेच काही पिण्यास द्या
- तिला आकडी किंवा फिट येत नाही ना हे पहा
- व्यक्ती बेशुद्ध झाल्यास तिला वर सांगितल्याप्रमाणे विशिष्ट स्थितीत झोपवा.
- विषारी पदार्थाचा मूळ डबा किंवा बाटली जपून ठेवा कारण साधारणपणे त्यावरच विषावरील उतारा छापलेला असतो. आपल्या डॉक्टरांनीही ते पाहणे गरजेचे आहे.